Publicystyka - ngo.pl

Fundacje lub stowarzyszenia, które chciałyby zatrudnić osoby zarejestrowane w urzędzie pracy i jednocześnie uzyskać dofinansowanie do ich wynagrodzenia, mogą zorganizować roboty publiczne lub prace interwencyjne. Zasady działania obu tych programów, których celem jest pomoc osobom bezrobotnym w uzyskaniu zatrudnienia, są podobne.

Organizacja składa wniosek do urzędu pracy, w którym deklaruje, że chciałaby przyjąć określoną liczbę pracowników o określonych kwalifikacjach. Jeżeli jej wniosek zostanie zaakceptowany, podpisuje umowę z urzędem. Urząd kieruje do niej osoby, które zarejestrowały się jako bezrobotne, a organizacja zatrudnia je na umowę o pracę. Po wypłaceniu wynagrodzeń oraz odprowadzeniu składek, występuje do urzędu o częściową refundację poniesionych kosztów.

Terminy: „roboty publiczne” oraz „prace interwencyjne” kojarzą się przede wszystkim z pracą fizyczną, tymczasem w obydwu przypadkach, mogą być tworzone dowolne stanowiska pracy. Nie ma tu żadnych ograniczeń, można więc także zatrudnić osobę, która będzie np. prowadziła sekretariat, księgowość lub realizowała merytoryczne działania organizacji. Prace interwencyjne nie różnią się pod tym względem niczym od prac publicznych.

W przypadku prac interwencyjnych, wniosek złożyć może każda organizacja pozarządowa, która jest pracodawcą – czyli zatrudnia na etacie przynajmniej jednego pracownika.

W przypadku robót publicznych, wniosek może złożyć większość organizacji, ale nie wszystkie – ustawa stanowi bowiem, że organizatorem robót mogą być organizacje, które zajmują się problematyką ochrony środowiska, kultury, oświaty, kultury fizycznej i turystyki, opieki zdrowotnej, bezrobocia oraz pomocy społecznej.

Do pracy w organizacji może zostać zatrudniona wyłącznie osoba zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna. Urząd pracy kieruje do organizacji określone osoby, ale ostateczną decyzję o ich zatrudnieniu podejmuje organizacja.

Urzędy pracy pozyskują do współpracy pracodawców ogłaszając co jakiś czas nabór wniosków na organizację robót publicznych lub prac interwencyjnych (można sprawdzić to np. na stronach www urzędów pracy). Nabór prowadzony jest do wyczerpania puli środków (warto zainteresować się naborami zwłaszcza na początku roku).

Wniosek musi zostać złożony do urzędu właściwego ze względu na miejsce, w którym będą wykonywane roboty publiczne (czyli nie ma znaczenia to, gdzie jest siedziba organizacji).

We wniosku fundacja lub stowarzyszenie musi wskazać między innymi, jakich pracowników i na jakie stanowisko poszukuje. Wskazuje również kwotę, o której refundację wnosi. Wzory wniosków znaleźć można na stronach urzędów.

Na rozpatrzenie wniosku urząd pracy ma 30 dni. Urzędnicy podejmując decyzję biorą pod uwagę to, czy już z tą organizacją współpracowali i czy zatrudniła ona osoby kierowane do niej wcześniej. Jeżeli organizacja nie jest im znana ze wcześniejszej współpracy, to ważne jest to, ile osób już zatrudnia oraz czy jej sytuacja finansowa jest stabilna.

Jeżeli wniosek jest rozpatrzony pozytywnie, organizacja podpisuje umowę cywilnoprawną z urzędem pracy, a z osobą bezrobotną umowę o pracę (umowę o pracę przedstawia urzędowi pracy). W umowie pomiędzy organizacją a urzędem znajduje się informacja o kwocie refundacji.

Osobom wykonującym pracę w ramach robót publicznych i prac interwencyjnych przysługują wszystkie uprawnienia przysługujące pracownikom.

Organizacja wypłaca wynagrodzenie pracownikom, odprowadza należności  podatkowe i składki do ZUS.

Po opłaceniu wszystkich należności występuje z wnioskiem o refundację. Do wniosku należy dołączyć m.in. listy obecności, listę płac, dokumenty związane z opłacaniem składek ZUS i PIT oraz potwierdzenia przelewów. Nie są wymagane sprawozdania z realizacji „współpracy” z bezrobotnym.

Zwrotowi podlega część kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) bezrobotnych w wysokości uzgodnionej w umowie pomiędzy pracodawcą a urzędem pracy.

Na wniosek organizatora robót lub prac urząd może przyznawać zaliczki ze środków na poczet wypłat wynagrodzeń oraz opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, ale zwykle tak się nie dzieje. Organizacja już w momencie zatrudnienia nowych pracowników musi mieć więc własne fundusze, które pozwolą jej pokryć koszty wynagrodzeń.

Wysokość refundacji i jej czas jest różny w przypadku prac interwencyjnych oraz robót publicznych. Urzędy pracy ogłaszają nabór wniosków na jedne lub drugie w zależności od tego, na co konkretnie w danym momencie mają pieniądze w budżecie.

Roboty publiczne mogą trwać do 6 lub do 12 miesięcy. Z informacji od urzędów pracy wynika, że najwięcej umów zawieranych jest na 6 miesięcy.

Refundacja może przysługiwać pracodawcy, który zatrudnił pracowników również na krótszy czas, ale w praktyce zdarza się to rzadziej. Krótki czas zatrudnienia może bowiem powodować, że efektywność takiego aktywizacyjnego działania będzie niewielka. Niektóre urzędy niechętnie zgadzają się jednak także na zbyt długi okres refundacji – wyjaśniają, że chodzi nie tylko o ograniczone możliwości finansowe urzędów, ale także o to, żeby pomocą objąć jak najwięcej osób. Im większej liczbie osób ułatwi się start zawodowy, tym większa jest szansa, że więcej z nich utrzyma zatrudnienie. Zbyt długie utrzymywanie stanowiska pracy jednej osoby, jest w pewnym sensie ryzykowne – bo nie wiadomo, czy pracodawca po wywiązaniu się ze zobowiązań wobec urzędu będzie chciał zatrudniać go dalej.

W przypadku zatrudnienia na okres do 6 miesięcy maksymalna kwota dofinansowania w przypadku robót publicznych na jedną osobę zatrudnioną na cały etat to 50% przeciętnego wynagrodzenia (obowiązującego w ostatnim dniu zatrudnienia każdego rozliczanego miesiąca – kwota ta jest zmienna) plus składki na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia. W II kwartale 2015 r. przeciętne wynagrodzenie wynosiło 3 854,88 zł brutto.

Jeżeli osoby bezrobotne zostały zatrudnione na części etatów to wysokość refundacji obliczamy jako iloczyn liczby zatrudnionych w miesiącu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz kwoty 50% przeciętnego wynagrodzenia.

W przypadku zatrudnienia do 12 miesięcy, maksymalna refundacja może wynieść do kwoty przeciętnego wynagrodzenia i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia za każdego bezrobotnego. W tym przypadku jednak refundacja obejmie koszty poniesione za co drugi miesiąc.

Przepisy nie mówią wprost o konieczności zatrudnienia osoby, która wykonywała roboty publiczne, po zakończonym okresie refundacji. W umowach pojawia się często zobowiązanie do zatrudnienia takiej osoby na minimum 3 miesiące, ale w ustawie nie jest wskazana żadna sankcja, która grozi pracodawcy, jeżeli do takiego zatrudnienia nie dojdzie.

Na jaki czas i w jakiej wysokości przyznawana jest refundacja w przypadku prac interwencyjnych?

Urzędy pracy pytane o najczęściej zawierane umowy wskazują, że większość naborów wniosków, które organizują, dotyczy wyłącznie organizacji prac interwencyjnych na podstawie art. 51 ustawy o promocji zatrudnienia. Oznacza to zawarcie umowy na okres do 6 miesięcy – czyli tak samo jak w przypadku robót publicznych. Inna jest natomiast wysokość refundacji. W przypadku zatrudnienia pracownika na pełen etaty, pracodawca może otrzymać refundację w wysokości kwoty zasiłku dla bezrobotnych (obowiązującej w ostatnim dniu zatrudnienia każdego rozliczanego miesiąca – kwota ta jest zmienna). Może uzyskać także refundację składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia. Kwota zasiłku wynosi w tej chwili 831,10 zł.

Jeżeli osoby bezrobotne zostały zatrudnione na części etatów to wysokość refundacji oblicza się jako iloczyn liczby zatrudnionych w miesiącu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz kwoty zasiłku dla bezrobotnych.

Jeżeli umowa zawarta jest na czas do 6 miesięcy, a skierowani bezrobotni zostali zatrudnieni co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy, wysokość refundacji nie może w tym przypadku przekroczyć połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę i składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanego wynagrodzenia za każdą osobę bezrobotną. Minimalne wynagrodzenie obowiązujące obecnie to 1750,00 zł.

Ustawa o promocji zatrudnienia przewiduje także jeszcze kilka innych rozwiązań. Urzędy pracy mogą prowadzić nabory wniosków, dzięki którym pracodawcy mają możliwość uzyskania refundacji na dłuższy okres czasu – do 12, 18, 24 miesięcy, a w przypadku, gdy pracodawca zatrudnia osoby po 50 roku życia nawet do 4 lat. W urzędach pracy nie zawsze jednak są środki na uruchamiania aż tak drogich programów, dlatego nabór wniosków często nie dotyczy tych dłużej finansowanych wariantów.

W umowie na zorganizowanie prac interwencyjnych, w każdym przypadku, może być przewidziany dodatkowy bonus dla pracodawcy. Pracodawca może otrzymać jednorazową refundację wynagrodzenia w wysokości do 150% przeciętnego wynagrodzenia, jeśli po co najmniej 6 miesiącach zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych zatrzymał skierowanego bezrobotnego w pracy na kolejne 6 miesięcy i po upływie tego czasu nadal go będzie zatrudniał.

W przypadku prac interwencyjnych istnieje, wynikający z ustawy, obowiązek zatrudniania osoby bezrobotnej przez okres minimum 3 miesięcy od czasu zakończenia refundacji. Niewywiązanie się z tego warunku powoduje obowiązek zwrotu uzyskanej pomocy wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od całości uzyskanej pomocy od dnia otrzymania pierwszej refundacji.

Zarówno w przypadku robót publicznych, jak i prac interwencyjnych, gdy zostanie rozwiązana umowa o pracę przez skierowaną do niej osobę bezrobotną lub gdy zostanie z nią rozwiązana umowa poprzez zwolnienie dyscyplinarne, urząd kieruje na zwolnione stanowisko pracy innego bezrobotnego.

W przypadku odmowy przyjęcia skierowanego bezrobotnego na zwolnione miejsce, pracodawca zwraca uzyskaną pomoc w całości wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia otrzymania pierwszej refundacji, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania starosty.

Jeśli nie jest możliwe skierowanie bezrobotnego przez urząd pracy na zwolnione stanowisko pracy, pracodawca nie zwraca uzyskanej pomocy.

• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2015 r., poz. 149 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 z późn.zm.).
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 czerwca 2014 r. w sprawie organizowania prac interwencyjnych i robót publicznych oraz jednorazowej refundacji kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne (Dz.U. z 2014 r. poz. 864).

  ---

  Więcej informacji, jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – znajdziesz w serwisie poradnik.ngo.pl.