Senator Czesław Ryszka, w oświadczeniu skierowanym do Minister Jolanty Fedak, przypomina o ustawie mającej poprawić warunki pracy i skuteczność działań pracowników socjalnych. Próby wypracowania i uchwalenia tego aktu prawnego trwają od kilku lat.
Oświadczenie skierowane do minister pracy i polityki społecznej Jolanty Fedak, w sprawie uchwalenia ustawy o zawodzie pracownika socjalnego (61 posiedzenie Senatu, 4-6 sierpnia 2010).
Rozmawiając z aktywnymi zawodowo pracownikami socjalnymi kilku Ośrodków Pomocy Społecznej spotkałem się z wszechobecnym niezadowoleniem, związanym z wykonywaniem na co dzień swojej pracy. Pierwsza sprawa dotyczy zbyt długiego oczekiwania na ustawę o zawodzie pracownika socjalnego. Przypomnę, że blisko 17 tys. grupa zawodowa nie posiada ustawy regulującej ich zadania i uprawnienia.
Kolejnym problemem jest nadmiernie obciążenie pracowników socjalnych, co wynika z faktu, że gminy nadal nie przestrzegają zasady tzw. wskaźnika zatrudnienia, aby jeden pracownik socjalny przypadał na 2 tys. mieszkańców. Gminy tłumaczą to względami finansowymi. A zadań ciągle przybywa. Obecnie są to m.in. przyznawanie zasiłków: rodzinnych, celowych, celowych specjalnych, stałych na pokrycie kosztów pogrzebu, pielęgnacyjnych, a także becikowe, funduszu alimentacyjnego, dodatku mieszkaniowego, usług opiekuńczych i specjalistycznych dla osób zaburzonych psychicznie, uprawnień kombatanckich, składek zdrowotnych, chorobowych, emerytalnych i rentowych, zasiłków suszowych, powodziowych w tym powodziowych dla rolników, prowadzenie postępowania wobec dłużników alimentacyjnych, wypłacanie stypendiów socjalnych, realizowanie programów z PFRON „Uczeń na wsi”, a także szeregu innych projektów systemowych i programów zlecanych przez wójtów, burmistrzów czy prezydentów miast. Ostatnio wprowadzona ustawa o przemocy w rodzinie zobowiązała Ośrodki Pomocy Społecznej do wprowadzenia zespołów interdyscyplinarnych, i nie tylko.
Należałoby również określić maksymalną liczbę rodzin przypadających do obsłużenia przez jednego pracownika socjalnego w Powiatowych Centrach Pomocy Rodzinie. Dotychczas brak jest uregulowania ustawowego w tym zakresie. Według pracowników PCPR, aby skutecznie pomagać, jeden pracownik socjalny powinien mieć maksymalnie 20 -30 środowisk. Tymczasem w wielu tych placówkach przypada ok.100 rodzin na 1 pracownika. Warto zwrócić uwagę na fakt, że powinien to być wyspecjalizowany pracownik socjalny, który prowadzi intensywną pracę socjalną z rodzinami zastępczymi.
Jak wyżej wspomniałem, nowych zadań ciągle przybywa, dlatego ciśnie się na usta pytanie: która grupa zawodowa pozwoliłaby sobie bez szemrania na takie traktowanie? Nawet jeśli pracownicy Ośrodków Pomocy Społecznej dostają nowe zadania do realizacji, nie tylko o tym niewiele się mówi i pisze, ale przede wszystkim nie rosną z tego tytułu ich pensje.
Z pewnością sytuacja pracowników socjalnych byłaby lepsza, gdyby parlament uchwalił ustawę o ich zawodzie. Przypomnę, że prace nad nią trwają od 2002 r. Pierwszy projekt ustawy przygotowany w roku 2005 trafił do Sejmu, ale pracę nad nim przerwało skrócenie kadencji. Dwa lata później prace nad projektem przerwane zostały w trakcie konsultacji społecznych: eksperci słusznie są zdania, że ustawa powinna szczegółowo określać standard zawodu pracownika socjalnego, jego obowiązki, stopnie specjalizacji i awansu zawodowego oraz doprowadzić do utworzenia samorządu pracowniczego.
Nie trzeba Panią przekonywać, że zawód pracownika socjalnego jest trudnym zawodem, angażującym czas, obciążającym psychikę, promującym społeczne zmiany, jednak nie gwarantującym adekwatnego do odpowiedzialności i zaangażowania prestiżu społecznego. To zawód słabo wynagradzany, ale bardzo surowo oceniany. Dlatego też pracowników socjalnych określa się często jako ludzi „wielkiego serca”, a ich pracę jako „misję.”
Obecnie, bardziej niż kiedykolwiek dotychczas, istnieje zapotrzebowanie społeczne na dobrze przygotowane i wykwalifikowane kadry w obszarze pomocy społecznej. Przypomnę, że pracownicy socjalni pomagają nie tylko grupom wrażliwym społecznie (bezrobotnym, niepełnosprawnym, bezdomnym, sierotom, ludziom starszym itp.), ale również tym, którzy chcą poprawić jakość codziennego życia oraz uczestniczyć w życiu społecznym. Ze względu na powyższe zadania praca socjalna powinna być dla organów rządzących najważniejszym instrumentem rozwoju i realizacji zadań polityki społecznej.
Dlatego najwyższy już czas, aby pracownicy socjalni, organizacje interesu zawodowego oraz organy rządowe podjęły współpracę nad wspomnianą ustawą, gwarantującą poprawę pozycji i sytuacji pracowników socjalnych w naszym kraju. Tego wymaga ich cenna praca dla społeczeństwa: pomoc ludziom, rozwiązywanie problemów społecznych, stymulowanie postaw obywatelskich czy zwalczanie zjawiska wykluczenia społecznego. Jednym słowem, waga tej ustawy to coś więcej, niż tylko interes grupy pracowników. Poprawy jakości życia milionów obywateli w naszym kraju nie da się osiągnąć bez nowoczesnego, dobrze wyposażonego systemu profesjonalnej pracy socjalnej. Dlatego czas najwyższy sprostać oczekiwaniom pracowników socjalnych i podjąć wysiłek uchwalenia ustawy o zawodzie pracownika socjalnego, która jednoznacznie wyznaczyłaby standardy tego trudnego zawodu.
Senator Czesław Ryszka
Źródło: redakcja ops.pl
