Publicystyka - ngo.pl

Rozwój społeczny i poprawa warunków
życia, budowanie rządów prawa oraz tworzenie bardziej
przewidywalnego klimatu i warunków dla funkcjonowania
przedsiębiorstw, a także budowanie gospodarki rynkowej wymaga w
Rosji podejmowania zdecydowanych działań. Jakkolwiek przywódcy
Federacji Rosyjskiej formalnie deklarują  poparcie dla tych
celów to praktyka życia codziennego, jak i stan ich realizacji,
dalekie są od oczekiwań zarówno społeczeństwa rosyjskiego, jak i
międzynarodowego. Postawa obecnych przywódców Rosji wobec podmiotów
ekonomicznych, mediów itp. nie potwierdza, według EKES-u,
deklaracji zasad głoszonej przez władze odnośnie do wspierania
demokracji i umacniania społeczeństwa obywatelskiego. Rosja
systematycznie dokonuje odwrotu od deklarowanej demokracji, rząd
kontroluje media, armia rosyjska – wbrew zobowiązaniom
międzynarodowym – stacjonuje w Mołdawii i Gruzji, system sądowniczy
służy polityce. Praktycznie więc budowanie zorganizowanego
społeczeństwa obywatelskiego w takich warunkach jest niezmiernie
trudne.

Pogłębiająca się integracja Unii
Europejskiej jest celem o, który wytyczyły sobie wszystkie Państwa
Członkowskie. Jednakże integracja ta nie może prowadzić do
oddalenia się Unii Europejskiej od Rosji i reszty Europy
rozwijającej się w innym kierunku.

Zacieśnianie stosunków Unia
Europejska – Rosja wymaga silnego wsparcia ze strony unijnego
zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego. Wysiłki podejmowane
przez społeczeństwo obywatelskie UE mają na celu poprawę współpracy
pomiędzy UE a Rosją, a także pomoc w budowaniu struktur
społeczeństwa obywatelskiego oraz demokracji w Rosji.

Doświadczenie nowych Państw
Członkowskich, które w okresie dziesięciu lat z powodzeniem
zakończyły proces transformacji postkomunistycznej, są istotne i
mogą stanowić wartość dodaną współpracy Unia Europejska-Rosja.
Zwłaszcza aktorzy społeczeństwa obywatelskiego w tych krajach
(organizacje typu NGO) mogą odegrać znaczącą rolę w odniesieniu do
demokratyzacji i ochrony praw człowieka oraz praw obywatelskich w
Rosji.

Europejski Związek Konfederacji
Przemysłu i Pracodawców (UNICE) od lat przedstawia propozycje na
temat rozwoju stosunków gospodarczych, a unijni i rosyjscy
przedsiębiorcy regularnie omawiają te kwestie w ramach tzw.
Okrągłego Stołu Przemysłowców Unii Europejskiej i Rosji i
przedstawiają je na szczytach Unia Europejska-Rosja. Swoje
stanowiska przy okazji szczytów przedstawia również Europejska
Konfederacja Związków Zawodowych (ETUC). Inni aktorzy społeczeństwa
obywatelskiego rozwinęli z własnej inicjatywy sposoby wypowiadania
się na temat rozwoju stosunków UE-Rosja. Społeczeństwo w Rosji
nadal jest słabo zorganizowane, rozwój organizacji pozarządowych
jest powolny, a ich rola niewielka.

W odniesieniu do relacji między UE
a Rosją, EKES sformułował następujące uwagi i zalecenia:

UE powinna przyjąć i prowadzić bardziej zintegrowaną i pragmatyczną politykę wobec Rosji
Warunkiem uzyskania pozytywnych rezultatów współpracy pomiędzy
UE a Rosją jest zajęcie przez społeczeństwa obywatelskie UE
bardziej zdecydowanej postawy w dziedzinie wzajemnej wymiany
praktyk samoorganizacji i pomocy w odtworzeniu sieci solidarności w
rosyjskim społeczeństwie obywatelskim. Unia Europejska może
udzielić rosyjskiemu społeczeństwu obywatelskiemu, a więc Rosji,
tego, co stanowi jej bogactwo, to znaczy swojej różnorodności,
wielości form organizacji społecznej, różnych form
rozpowszechniania praktyk demokratycznych, społecznych i
kulturowych, które są konsekwencją tej różnorodności i tej
wielości. Wszystkie Państwa Członkowskie muszą działać na rzecz
wspierania wspólnych celów. Jest równie oczywiste, że przyjęcie
otwartego i bezpośredniego podejścia stanowi najlepszy sposób na
osiągnięcie wyników w rozwoju współpracy pomiędzy Unią Europejską a
Rosją. UE powinna także rozwinąć techniczne wsparcie w celu
udzielenia pomocy Rosji na drodze przekształcania się w stabilne,
demokratyczne i zamożne państwo. Struktura istniejących programów
wsparcia technicznego powinna zostać poddana powtórnej ocenie.

Wdrożenie map działania powinno stymulować opracowanie dynamicznego porozumienia pomiędzy UE a
Rosją

Unia Europejska i Rosja rozszerzają zakres i wzmacniają swoje
stosunki w oparciu o mapy działania, dotyczące czterech wspólnych
przestrzeni: gospodarki; wolności, bezpieczeństwa i
sprawiedliwości; bezpieczeństwa zewnętrznego; badań naukowych,
edukacji i kultury. Mapy te wskazują około 400 środków, które
podjąć należy w nadchodzących latach. EKES uważa, że jest to bardzo
dobre podejście oraz podkreśla, iż UE musi zwiększać wysiłki w celu
stworzenia otwartych i zakrojonych na szeroką skalę stosunków z
Rosją o charakterze politycznym, gospodarczym i społecznym.

EKES uważa, że zawartość map
działania powinna być wciąż aktualizowana, aby były jak najbardziej
praktyczne. Wdrażanie powinno być poddawane rocznym przeglądom
przeprowadzanym przez obie strony. Zarówno Unia, jak i Rosja,
powinny desygnować ciała odpowiedzialne za realizację map.

W roku 2007 zakończy się, jeśli
zażyczy sobie tego jedna ze stron, wstępny, dziesięcioletni okres
obowiązywania Umowy o partnerstwie i współpracy pomiędzy UE a
Rosją. Mapy działania dotyczące czterech wspólnych przestrzeni
powinny służyć jako podstawa nowego porozumienia pomiędzy UE a
Rosją, dostosowanego do wymogów współczesności i opartego na
partnerstwie strategicznym.

UE oraz Rosja powinny również
podejmować wspólne działania celem reorganizacji współpracy
regionalnej: „Wymiaru północnego” (obejmującego współpracę w
obszarze Morza Bałtyckiego i Arktyki) oraz współpracy w regionie
Morza Czarnego, zgodnie z podobnymi założeniami.

Rola społeczeństwa obywatelskiego musi zostać wzmocniona w kontekście map działania dla współpracy UE-Rosja
Zacieśnianie stosunków Unia Europejska-Rosja w sposób trwały
będzie ograniczone, o ile w swoich działaniach strony nie będą
kierować się wspólnymi wartościami. Należy tutaj wymienić osobistą
odpowiedzialność, poszanowanie praworządności, jednostki i
własności, prawa człowieka (m.in. wolność mediów, wolne wybory,
pluralizm polityczny, równość szans oraz prawa mniejszości),
przejrzystość, integralność, godność ludzką, równość i wolność
słowa, prawo do zrzeszania i podstawowe prawa pracownicze, dobre
stosunki pomiędzy pracodawcami i pracownikami oraz właściwą ochronę
socjalną. Bez trwałego wdrożenia ich w zasady rosyjskiego życia
społeczno-gospodarczego i politycznego nie powstanie platforma
współpracy i porozumienia.

Bardzo ważne jest rozwinięcie w
Rosji takiego klimatu, w którym partnerzy społeczni oraz inni
aktorzy zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego mogliby
działać niezależnie, jak również pewnie uczestniczyć w pracach nad
decyzjami społecznymi i gospodarczymi mającymi na nie wpływ.
Wymaga to otwartego dialogu oraz współpracy na zasadzie sieci, do
czego niezbędne są niezależne media.

EKES z zadowoleniem przyjmuje
rozpoczęcie wiosną 2005 roku konsultacji pomiędzy Unią Europejską a
Rosją w ramach drugiej wspólnej przestrzeni, obejmującej
problematykę praw człowieka i pokrewnych praw podstawowych, jak na
przykład prawa mniejszości. W ramach tych konsultacji należy zająć
się kwestiami rozwiązywania spraw związanych
z samostanowieniem narodów oraz społeczności lokalnych,
unikając użycia metod mogących prowadzić do konfliktów (Czeczenia),
które zagrażają mieszkańcom Rosji, a także stanowią groźbę dla
obywateli UE.

Dla rozwoju stosunków UE-Rosja
potrzebne jest wystarczające wsparcie finansowe. Powinno się
częściej korzystać ze środków takich jak TACIS, aby rozwinąć
społeczeństwo obywatelskie, system edukacji oraz niezależne media.
Aspekt ten należy także uwzględnić w ramach europejskiego
instrumentu na rzecz sąsiedztwa i partnerstwa (ENPI). EKES zaleca,
aby Komisja Europejska wyszła z propozycją co do sposobów
zwiększenia korzyści przez rosyjskie społeczeństwo obywatelskie
dzięki odpowiednim instrumentom.

Aktorzy społeczeństwa obywatelskiego powinni odgrywać adekwatną rolę w realizacji map działania dla współpracy UE-Rosja
EKES zaleca zwiększenie roli wiarygodnych aktorów społeczeństwa
obywatelskiego uczestniczących w mechanizmach współpracy między UE
a Rosją poprzez powołanie komitetu konsultacyjnego w trybie art. 93
Umowy o partnerstwie i współpracy. EKES sądzi ponadto, iż w Rosji
są liczni aktorzy posiadający konieczny potencjał do wywierania
wpływu w tym zakresie.

Współpraca pomiędzy społeczeństwami obywatelskimi w UE i Rosji powinna być dalej wzmacniana
Na przestrzeni lat niektóre grupy interesów, w tym związki
zawodowe, konsumenci, pracodawcy oraz inne grupy społeczeństwa
obywatelskiego, ustanowiły kontakty ze swoimi odpowiednikami w
Rosji, zarówno na poziomie UE, jak i stosunków dwustronnych.
Również rosyjskie organizacje uczestniczą często w międzynarodowej
współpracy we właściwych sobie obszarach działania. EKES zachęca
wszystkich aktorów w zorganizowanym społeczeństwie obywatelskim do
dalszego wzmacniania oraz poszerzania współpracy z ich rosyjskimi
odpowiednikami we własnych dziedzinach zainteresowania. UE ze
swojej strony powinna zainicjować działania ułatwiające tę
współpracę.

Państwa Członkowskie powinny
zwiększyć wysiłki w celu zaangażowania organizacji społeczeństwa
obywatelskiego w tworzenie wspólnych projektów, w promocję
programów edukacyjnych oraz programów wymiany, a także w
inicjowanie wspólnych projektów gospodarczych. Rządy Państw
Członkowskich Unii Europejskiej powinny także dostarczać więcej
informacji o istnieniu takich projektów oraz przeszkolić sektor
społeczeństwa obywatelskiego tak, aby mógł on je przygotowywać.

Współpraca pomiędzy Rosją a jej sąsiadami oraz między aktorami społeczeństwa obywatelskiego w tych krajach powinna być wzmacniana

Dla relacji pomiędzy Rosją a sąsiednimi krajami ważne jest, by
ulegały one pogłębianiu. Bliższe stosunki oraz intensywniejsza
interakcja są potrzebne, jeśli chodzi o kwestie polityczne,
gospodarcze oraz społeczne, w celu ulepszenia europejskiej
współpracy. EKES proponuje, aby UE wspierała taki rozwój stosunków
w ramach polityki sąsiedztwa i partnerstwa. EKES zaleca,
iż należy także wspierać w tym kontekście transgraniczne kontakty
między aktorami społeczeństwa obywatelskiego w tych krajach.

Mobilność transgraniczna pomiędzy Unią Europejską a Rosją powinna być wspierana

Dobre połączenia transportowe oraz łatwość podróżowania mają
kluczowe znaczenie dla promowania mobilności transgranicznej. EKES
popiera wysiłki na rzecz rozwinięcia i integracji sieci
transportowych, które wymagają nakładów inwestycyjnych na poprawę
infrastruktury i logistyki zarówno w Unii Europejskiej, jak i w
Rosji.

EKES zwraca uwagę na fakt, że
aktualne procedury wizowe są powolne i kosztowne oraz stanowią
pewnego rodzaju utrudnienie, o ile nie przeszkodę, dla turystyki
oraz utrzymania wzajemnych kontaktów ponad granicami pomiędzy
aktorami społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności ludźmi
młodymi i studentami. Dlatego też należy uprościć procedury
składania wniosków o wizy i pozwolenia o pracę, co sprzyjałoby
zwiększeniu mobilności transgranicznej i wzmocnieniu wzajemnych
stosunków. Z tego względu istotne jest, aby toczące się obecnie
negocjacje pomiędzy UE a Rosją w sprawie uproszczenia procedur
wizowych jak najszybciej przyniosły rezultaty zadowalające dla obu
stron.