Publicystyka - ngo.pl

Pamiętacie jeszcze ideę obligacji społecznych (Social Impact Bonds)? Kilka miesięcy temu informowaliśmy, że pionierski w skali globu projekt finansowania działań społecznych wdraża rząd Wielkiej Brytanii. Zlecił on etycznemu bankowi inwestycyjnemu Social Finance zmniejszenie w ciągu sześciu lat wskaźnika powrotów do więzień (o co najmniej 7,5%) wśród 3 tysięcy osadzonych, którzy odbywają krótkie wyroki w zakładzie w Peterborough.

Social Finance emitując obligacje wśród kilkunastu prywatnych inwestorów i organizacji pozarządowych pozyskał środki finansowe na realizację projektu. Pracę typowo resocjalizacyjną zlecił natomiast organizacjom specjalizującym się w obszarze reintegracji więźniów. Jeżeli uda się osiągnąć wskaźniki wyznaczone przez rząd, Social Finance otrzyma zapłatę z budżetu państwa, a inwestorzy, którzy wnieśli kapitał do projektu, mogą liczyć na zarobek stosowny do osiągniętego rezultatu.

Od dłuższego czasu pojawiały się w prasie brytyjskiej informacje, że pilotażowi z Peterborough bacznie przyglądają się Stany Zjednoczone. Na efekty nie trzeba było długo czekać. „New York Times” poinformował kilka dni temu, że podobny projekt uruchamiają właśnie władze Nowego Jorku do spółki z bankiem Goldman Sachs. Finansowy gigant zainwestuje 10 milionów dolarów w system resocjalizacji osadzonych w więzieniu Rikers Island. Inwestycja zwróci się pod warunkiem, że w ciągu najbliższych czterech lat uda się zmniejszyć wskaźnik powrotu na przestępczą ścieżkę osób zwalnianych z tego więzienia o 10% (obecnie ok. 50% osób zwalnianych z Rikers Island wraca do przestępczości). Jeżeli uda się osiągnąć większy wskaźnik, Goldman Sachs może zarobić na inwestycji ponad 2 miliony dolarów.

Zdaniem burmistrza Nowego Jorku Michaela Bloomberga projekt jest niepowtarzalną szansą na przetestowanie zarówno udziału prywatnych inwestorów w rozwiązywaniu ważnych problemów społecznych, jak i rygorystycznej ewaluacji i sprawozdawczości tych działań. Z kolei dla Goldman Sachs to niepowtarzalna okazja na poprawienie wizerunku, który został bardzo mocno nadszarpnięty w ostatnich latach przez ujawnienie zaangażowania banku w szereg agresywnych działań na rynku finansowym. Przypomnijmy, że trzy lata temu Goldman Sachs zbił ogromny kapitał dzięki spekulacyjnym atakom na waluty krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Bank oskarżany jest również o pomoc greckiemu rządowi w ukrywaniu poważnych problemów finansowych, które w efekcie doprowadziły Grecję na skraj bankructwa.

Za koordynację programu i przepływ środków finansowych odpowiedzialne jest MDRC, organizacja pozarządowa posiadająca niemal czterdziestoletnie doświadczenie w rozwijaniu programów społecznych kierowanych do osób najuboższych. Pracę z więźniami będą prowadzić dwie organizacje pozarządowe - Osborne Association i Friends of Island Academy. Każdego roku działaniami ma być objętych ok. 3,5 tys. osadzonych.

To, co odróżnia nowojorski projekt od brytyjskiego to charakter zaangażowania pieniędzy publicznych. Największe ryzyko poniesie bowiem… sam burmistrz Nowego Jorku – Michael Bloomberg. Jeżeli nie uda się osiągnąć założonych wskaźników Goldman Sachs odzyska ¾ swojego wkładu, pieniądze bankowi przekaże prywatna fundacja założona przez burmistrza – Bloomberg Philanthropies. Pieniądze publiczne zostaną uruchomione tylko w przypadku sukcesu programu. Wtedy spłatę inwestycji weźmie na siebie miejski departament odpowiedzialny za nadzór nad więziennictwem.

Do uruchomienia podobnych projektów, również w obszarze służby zdrowia, pomocy osobom bezdomnym i sierotom szykuje się obecnie rząd federalny, jak również stany: Massachusetts, Ohio i Nowy Jork.

Przypomnijmy, że ideą obligacji społecznych jest osiągnięcie większej efektywności w rozwiązywaniu ważnych problemów społecznych poprzez wyznaczanie rygorystycznych rezultatów projektu i starannej ewaluacji działań, a także lepsze wydatkowanie pieniędzy publicznych. W przypadku projektów w Peterborough i Nowym Jorku zmniejszenie recydywy wśród osadzonych i ich wejście na rynek pracy przyniesie ogromne oszczędności w systemie więziennictwa, jak również zmniejszenie transferu socjalnego.

Krótkie wprowadzenie do idei obligacji społecznych autorstwa McKinsey & Company (w języku angielskim):

Foto: el diablo robotico na licencji CC BY-ND 2.0