Przeglądarka Internet Explorer, której używasz, uniemożliwia skorzystanie z większości funkcji portalu ngo.pl.
Aby mieć dostęp do wszystkich funkcji portalu ngo.pl, zmień przeglądarkę na inną (np. Chrome, Firefox, Safari, Opera, Edge).
Czym jest NPR, dlaczego jest tak ważny, jakie są Założenia do przyszłego NPR na lata 2007 – 2013, i dlaczego już teraz należy zmobilizować siły i zacząć się tym zajmować.
CO TO JEST NPR
NPR, czyli Narodowy Plan Rozwoju jest najważniejszym dokumentem strategicznym, opisującym kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju jako całości i jego regionów. Dokumenty takie sąprzygotowywane przez rządy poszczególnych krajów członkowskich UE, poddawane społecznym konsultacjom, negocjowane z Komisją Europejską, która dba o to, by zamierzenia poszczególnych krajów nie odbiegały od tego, co jest wspólnym celem całej Unii. Proces ten jest dosyć długi, dlatego prace na przyszłym NPR-em zaczęły sięjużw tym roku. Po uzyskaniu porozumienia NPR jest wdrażany przez 6 lat za pomocąkonkretnych programów. Obecnie poprzez programy, które były omawiane na łamach gazeta.ngo.pl w dziale Fundusze Strukturalne, realizujemy założenia NPR na lata 2003-2006 (czas ten jest skrócony, gdyżPolska przystąpiła do Unii w środku tego okresu, tzw. okresu programowania).
NPR, czyli Narodowy Plan Rozwoju jest najważniejszym dokumentem strategicznym, opisującym kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego kraju jako całości i jego regionów. Dokumenty takie sąprzygotowywane przez rządy poszczególnych krajów członkowskich UE, poddawane społecznym konsultacjom, negocjowane z Komisją Europejską, która dba o to, by zamierzenia poszczególnych krajów nie odbiegały od tego, co jest wspólnym celem całej Unii. Proces ten jest dosyć długi, dlatego prace na przyszłym NPR-em zaczęły sięjużw tym roku. Po uzyskaniu porozumienia NPR jest wdrażany przez 6 lat za pomocąkonkretnych programów. Obecnie poprzez programy, które były omawiane na łamach gazeta.ngo.pl w dziale Fundusze Strukturalne, realizujemy założenia NPR na lata 2003-2006 (czas ten jest skrócony, gdyżPolska przystąpiła do Unii w środku tego okresu, tzw. okresu programowania).
Z jednej strony -
mówi Jan Wygnański - NPR jest gigantycznąaplikacjąPolski o pieniądze unijne, bo właśnie z
tych środków (Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności)
ma byćw znacznym stopniu sfinansowane osiągnięcie celów, założonych w tym planie. Z drugiej strony,
należy potraktowaćna to głębiej: NPR to plan tego, jak Polska ma wyglądaćza paręlat, czyli w jakim
kraju przyjdzie nam żyć. Dlatego tak ważne jest, by NPR
uznaćza rodzaj umowy społecznej.
KONSULTACJE
Aby tak się stało, niezbędne są konsultacje społeczne. Poprzednie konsultacje, dotyczące obecnie realizowanego NPR-u, zostały zaniedbane. Dla porównania w konsultacjach analogicznego planu na Węgrzech wzięło udziałponad 600 podmiotów, wypracowano około 350 stanowisk, z czego 1/3 dotyczyła organizacji pozarządowych.
Aby tak się stało, niezbędne są konsultacje społeczne. Poprzednie konsultacje, dotyczące obecnie realizowanego NPR-u, zostały zaniedbane. Dla porównania w konsultacjach analogicznego planu na Węgrzech wzięło udziałponad 600 podmiotów, wypracowano około 350 stanowisk, z czego 1/3 dotyczyła organizacji pozarządowych.
Tego co sięstało, zmienićsięnie da. Można za to domagaćsię, aby tym razem konsultacje wyglądały inaczej. Mówiąc o konsultacjach należy wypośrodkować między tym, z czym mamy do czynienia
najczęściej, czyli
między informowaniem
(powieszeniem na przykład danego dokumentu na stronie internetowej i konferencją), a negocjacjami, czyli
stanowiskiem, że
każdy punkt musi
być pertraktowany.
Nad propozycją tego,
jak powinien wyglądać mechanizm konsultacji społecznych, pracuje teraz Rada
Działalności Pożytku Publicznego.
PRZYJĘTO ZAŁOŻENIA
Obecnie toczy się dyskusja nad Założeniami do NPR-u, które zostały przyjęte przez rząd 30 kwietnia 2004 roku. Stanowiąone materiał wyjściowy, punkt do dyskusji. - Najlepiej by było, gdyby już na tym etapie organizacje włączyły się do tej dyskusji, by zapoznały się z Założeniami i by wyraziły swoje stanowisko poprzez federacje i porozumienia. Środowiska ekologiczne pracują już teraz nad "swoim" NPR-em. W Założeniach- mówi Jakub Wygnański - widać pewne braki. Na przykład w dokumencie pojęcie społeczeństwa obywatelskiego prawie się nie pojawia, nie ma powiązania tego planu z narodową strategią rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, nie mówi się o ekonomii społecznej. Inny przykład: poruszając problem mieszkalnictwa, nie wspomina się o bezdomności. Słowa nie ma o problemie kapitału społecznego, o korupcji, upadku autorytetu państwa. A rolą sektora pozarządowego jest, moim zdaniem, zauważanie braków tak istotnych wątków. Podkreślić należy, że konsultacje społeczne nie ograniczają się do organizacji pozarządowych.
GDZIE MOŻNA ZDOBYĆ INFORMACJE
Przedstawiciele rządu informowali o NPR-ze i Założeniach podczas licznych spotkań i konferencji, które odbywały się w całym kraju do końca października.
Dokument ten - pod nazwą Założenia Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, zawierający również obszerne diagnozy wyjściowej sytuacji społeczno-gospodarczej kraju oraz opisy instrumentów finansowych, służących realizacji planu można znaleźć na stronach Ministerstwa Gospodarki i Pracy pod adresem HYPERLINK "http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/" www.funduszestrukturalne.gov.pl , w sekcji Narodowy Plan Rozwoju.
Obecnie toczy się dyskusja nad Założeniami do NPR-u, które zostały przyjęte przez rząd 30 kwietnia 2004 roku. Stanowiąone materiał wyjściowy, punkt do dyskusji. - Najlepiej by było, gdyby już na tym etapie organizacje włączyły się do tej dyskusji, by zapoznały się z Założeniami i by wyraziły swoje stanowisko poprzez federacje i porozumienia. Środowiska ekologiczne pracują już teraz nad "swoim" NPR-em. W Założeniach- mówi Jakub Wygnański - widać pewne braki. Na przykład w dokumencie pojęcie społeczeństwa obywatelskiego prawie się nie pojawia, nie ma powiązania tego planu z narodową strategią rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, nie mówi się o ekonomii społecznej. Inny przykład: poruszając problem mieszkalnictwa, nie wspomina się o bezdomności. Słowa nie ma o problemie kapitału społecznego, o korupcji, upadku autorytetu państwa. A rolą sektora pozarządowego jest, moim zdaniem, zauważanie braków tak istotnych wątków. Podkreślić należy, że konsultacje społeczne nie ograniczają się do organizacji pozarządowych.
GDZIE MOŻNA ZDOBYĆ INFORMACJE
Przedstawiciele rządu informowali o NPR-ze i Założeniach podczas licznych spotkań i konferencji, które odbywały się w całym kraju do końca października.
Dokument ten - pod nazwą Założenia Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, zawierający również obszerne diagnozy wyjściowej sytuacji społeczno-gospodarczej kraju oraz opisy instrumentów finansowych, służących realizacji planu można znaleźć na stronach Ministerstwa Gospodarki i Pracy pod adresem HYPERLINK "http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/" www.funduszestrukturalne.gov.pl , w sekcji Narodowy Plan Rozwoju.
8 grudnia 2004 roku odbędzie siękonferencja organizowana przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów i
Radę Działalności Pożytku Publicznego z udziałem premiera, wicepremierów,
członków Rady, która będzie niejako "otwarciem"
udziału środowiska pozarządowego w pracach nad NPR. Bliższe informacje na ten temat znaleźć będzie można m.in. w portalu www.ngo.pl
PO ZAŁOŻENIACH: 100 DNI
Od stycznia 2005 - mówi Jakub Wygnański - zacznie się najgorętszy okres prac nad właściwym NPR-em. Od tych 100 dni zależeć będzie, jak NPR będzie wyglądał, czy włączymy się jako środowisko w konsultacje, czy wypracujemy jakieś stanowiska. Jeśli nie staniemy na wysokości zadania, jeśli zaniechamy tej sprawy, będzie to naszym najpoważniejszym błędem, a skutki będziemy odczuwać przez wiele lat.
Od stycznia 2005 - mówi Jakub Wygnański - zacznie się najgorętszy okres prac nad właściwym NPR-em. Od tych 100 dni zależeć będzie, jak NPR będzie wyglądał, czy włączymy się jako środowisko w konsultacje, czy wypracujemy jakieś stanowiska. Jeśli nie staniemy na wysokości zadania, jeśli zaniechamy tej sprawy, będzie to naszym najpoważniejszym błędem, a skutki będziemy odczuwać przez wiele lat.
CELE PRZYSZŁEGO NPR-u
Podstawowym celem polityki społeczno-gospodarczej określonym w Założeniach jest utrzymanie i utrwalenie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego. Osiągnięcie tego celu ma być możliwe dzięki naprawie finansów publicznych i prowadzeniu efektywnej polityki regionalnej (strukturalnej), finansowanej ze środków krajowych oraz funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Podkreślić należy, że planowana jest większa, w porównaniu do poprzedniego okresu programowania, regionalizacja wszystkich działań.
Naprawa finansów publicznych oparta ma być głównie na trzech działaniach:
- racjonalizacji i ograniczenia wydatków publicznych, zwłaszcza wydatków socjalnych;
- zapewnieniu budżetowi państwa stabilnych i wydajnych źródeł dochodu;
- zmianach instytucjonalnych, które wyeliminują marnotrawstwo i zapewnią wysoką sprawność w funkcjonowaniu sektora finansów publicznych.
Planuje się, że polityka regionalna w latach 2007-2013 będzie realizowana przede wszystkim w tzw. wymiarze horyzontalnym (przekrojowym) oraz w wymiarze regionalnym, zmniejszeniu natomiast ulec ma znaczenie polityki prowadzonej w stosunku do poszczególnych branży (wyjątek mogą stanowić branże związane z rolnictwem i energetyką).
Wymiar horyzontalny
Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej duży nacisk będzie kładziony na wszechstronny rozwój gospodarki opartej na wiedzy (podkreślenie roli innowacji technologicznych jako głównego czynnika wzrostu konkurencyjności gospodarki europejskiej na rynkach światowych, a co za tym idzie podnoszenia stopy życiowej ludzi żyjących w Europie).
Horyzontalny wymiar polityki regionalnej w Założeniach to także rozwój i wykorzystanie zasobów ludzkich. Tu ważne jest określenie priorytetowych dziedzin i kierunków rozwoju gospodarki, co będzie miało przełożenie na formułowanie priorytetów w zakresie kształcenia zawodowego na wszystkich szczeblach, a także dla szkolnictwa wyższego.
Wchodzenie w erę społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy nie jest możliwe bez uznania za priorytetową kwestii edukacji. W tej dziedzinie zakłada się zmiany, prowadzące do zwiększenia dostępności i jakości edukacji oraz jej dostosowania do aktualnych i prognozowanych potrzeb rynku pracy. Wszelkie zmiany w dziedzinie edukacji mają istotny wpływ na rynek pracy, wzrost innowacyjności, rozwój sektora nauki i badań, a także stymulują rozwój kapitału ludzkiego i społecznego, co jest istotnym czynnikiem warunkujących wielkość inwestycji bezpośrednich.
Podstawowym celem polityki społeczno-gospodarczej określonym w Założeniach jest utrzymanie i utrwalenie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego. Osiągnięcie tego celu ma być możliwe dzięki naprawie finansów publicznych i prowadzeniu efektywnej polityki regionalnej (strukturalnej), finansowanej ze środków krajowych oraz funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Podkreślić należy, że planowana jest większa, w porównaniu do poprzedniego okresu programowania, regionalizacja wszystkich działań.
Naprawa finansów publicznych oparta ma być głównie na trzech działaniach:
- racjonalizacji i ograniczenia wydatków publicznych, zwłaszcza wydatków socjalnych;
- zapewnieniu budżetowi państwa stabilnych i wydajnych źródeł dochodu;
- zmianach instytucjonalnych, które wyeliminują marnotrawstwo i zapewnią wysoką sprawność w funkcjonowaniu sektora finansów publicznych.
Planuje się, że polityka regionalna w latach 2007-2013 będzie realizowana przede wszystkim w tzw. wymiarze horyzontalnym (przekrojowym) oraz w wymiarze regionalnym, zmniejszeniu natomiast ulec ma znaczenie polityki prowadzonej w stosunku do poszczególnych branży (wyjątek mogą stanowić branże związane z rolnictwem i energetyką).
Wymiar horyzontalny
Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej duży nacisk będzie kładziony na wszechstronny rozwój gospodarki opartej na wiedzy (podkreślenie roli innowacji technologicznych jako głównego czynnika wzrostu konkurencyjności gospodarki europejskiej na rynkach światowych, a co za tym idzie podnoszenia stopy życiowej ludzi żyjących w Europie).
Horyzontalny wymiar polityki regionalnej w Założeniach to także rozwój i wykorzystanie zasobów ludzkich. Tu ważne jest określenie priorytetowych dziedzin i kierunków rozwoju gospodarki, co będzie miało przełożenie na formułowanie priorytetów w zakresie kształcenia zawodowego na wszystkich szczeblach, a także dla szkolnictwa wyższego.
Wchodzenie w erę społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy nie jest możliwe bez uznania za priorytetową kwestii edukacji. W tej dziedzinie zakłada się zmiany, prowadzące do zwiększenia dostępności i jakości edukacji oraz jej dostosowania do aktualnych i prognozowanych potrzeb rynku pracy. Wszelkie zmiany w dziedzinie edukacji mają istotny wpływ na rynek pracy, wzrost innowacyjności, rozwój sektora nauki i badań, a także stymulują rozwój kapitału ludzkiego i społecznego, co jest istotnym czynnikiem warunkujących wielkość inwestycji bezpośrednich.
Strategie regionalne
W Założeniach do NPR-u 2007-2013 przyjęto podstawowe cele dla przyszłejstrategii rozwoju regionalnego:
wzrost konkurencyjności gospodarczej polskich regionów
efektywne wykorzystywanie endogenicznego potencjału województw
wykorzystanie różnorodności społeczno-gospodarczej kraju
racjonalna gospodarka przestrzeniąi zasobami środowiska
wyrównywanie szans rozwojowych regionów
Zakłada się powstanie nowej regulacji prawnej w tej dziedzinie czyli ustawy o polityce regionalnej państwa i rozwoju regionów. Powinna ona przede wszystkim określać, czego dotyczy polityka regionalnej państwa, jaki jest sposób jej tworzenia, jakie są instrumenty wdrażania, jak współdziałać mają państwo i samorządy wojewódzkie, jakie są zasady i kryteria wspierania regionów oraz definiować zobowiązania i sposoby ich egzekwowania, wynikające z kontraktów wojewódzkich.
Podsumowując: w ramach strategii rozwoju regionalnego przewiduje się przede wszystkim łagodzenie zróżnicowania międzyregionalnego, wzmocnienie aglomeracji miejskich, rozwój terenów wiejskich, zwiększenie potencjału migracyjnego oraz ochronę środowiska czyli dostosowanie Polski do standardów obowiązujących w rozwiniętych gospodarkach.
W Założeniach do Narodowego Planu Rozwoju rozważa się również zdefiniowanie takich celów rozwojowych (problemowych przestrzenno-funkcjonalnych), które realizowane byłyby na styku polityki regionalnej i gospodarczej państwa:
- zaplanowanie specjalnych działańw stosunku do regionów peryferyjnych i zagrożonych marginalizacją (wykluczeniem społecznym i gospodarczym)
- regionalizacja rynków pracy
- uwzględnienie wymiaru przestrzennego polityki regionalnej
- modyfikacja podziału administracyjnego kraju i podziału kompetencji pomiędzy administracjąrządowąi samorządowąoraz pomiędzy samorządem różnego szczebla
W Założeniach do NPR-u 2007-2013 przyjęto podstawowe cele dla przyszłejstrategii rozwoju regionalnego:
wzrost konkurencyjności gospodarczej polskich regionów
efektywne wykorzystywanie endogenicznego potencjału województw
wykorzystanie różnorodności społeczno-gospodarczej kraju
racjonalna gospodarka przestrzeniąi zasobami środowiska
wyrównywanie szans rozwojowych regionów
Zakłada się powstanie nowej regulacji prawnej w tej dziedzinie czyli ustawy o polityce regionalnej państwa i rozwoju regionów. Powinna ona przede wszystkim określać, czego dotyczy polityka regionalnej państwa, jaki jest sposób jej tworzenia, jakie są instrumenty wdrażania, jak współdziałać mają państwo i samorządy wojewódzkie, jakie są zasady i kryteria wspierania regionów oraz definiować zobowiązania i sposoby ich egzekwowania, wynikające z kontraktów wojewódzkich.
Podsumowując: w ramach strategii rozwoju regionalnego przewiduje się przede wszystkim łagodzenie zróżnicowania międzyregionalnego, wzmocnienie aglomeracji miejskich, rozwój terenów wiejskich, zwiększenie potencjału migracyjnego oraz ochronę środowiska czyli dostosowanie Polski do standardów obowiązujących w rozwiniętych gospodarkach.
W Założeniach do Narodowego Planu Rozwoju rozważa się również zdefiniowanie takich celów rozwojowych (problemowych przestrzenno-funkcjonalnych), które realizowane byłyby na styku polityki regionalnej i gospodarczej państwa:
- zaplanowanie specjalnych działańw stosunku do regionów peryferyjnych i zagrożonych marginalizacją (wykluczeniem społecznym i gospodarczym)
- regionalizacja rynków pracy
- uwzględnienie wymiaru przestrzennego polityki regionalnej
- modyfikacja podziału administracyjnego kraju i podziału kompetencji pomiędzy administracjąrządowąi samorządowąoraz pomiędzy samorządem różnego szczebla
Należy dążyć do uproszczenia struktury
administracyjnej poprzez połączenie powiatów grodzkich i ziemskich, w celu minimalizacji
subregionalnych barier prorozwojowych. Niezbędne jest także doprecyzowanie zadań
własnych samorządu gminnego, powiatowego i wojewódzkiego, z uwzględnieniem kompetencji
samorządu na
każdym z tych
szczebli, tak aby wyeliminować istniejące wątpliwości interpretacyjne.
Obszary wiejskie
W ramach strategii rozwoju regionalnego szczególnie duży nacisk kładziony będzie na rozwój obszarów wiejskich. Uznaje się, że priorytetami w tym zakresie powinny być:
- rozwój ekonomiczny podnoszący atrakcyjność obszarów wiejskich dla mieszkańców i przedsiębiorców,
- wzmocnienie zrównoważonego ekonomicznie rozwoju sektora rolnego z jednoczesnym uwzględnieniem zachowania równowagi środowiska naturalnego,
- podniesienie konkurencyjności sektora przetwórstwa rolnego dzięki poprawie jakości produktów rolnych i dostosowaniu podaży do wymagań rynkowych.
W ramach strategii rozwoju regionalnego szczególnie duży nacisk kładziony będzie na rozwój obszarów wiejskich. Uznaje się, że priorytetami w tym zakresie powinny być:
- rozwój ekonomiczny podnoszący atrakcyjność obszarów wiejskich dla mieszkańców i przedsiębiorców,
- wzmocnienie zrównoważonego ekonomicznie rozwoju sektora rolnego z jednoczesnym uwzględnieniem zachowania równowagi środowiska naturalnego,
- podniesienie konkurencyjności sektora przetwórstwa rolnego dzięki poprawie jakości produktów rolnych i dostosowaniu podaży do wymagań rynkowych.
konsultacja: Jan Wygnański (członek RDPP)
Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w portalu www.ngo.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych wymaga zgody Redakcji portalu.
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Teksty opublikowane na portalu prezentują wyłącznie poglądy ich Autorów i Autorek i nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Podobnie opinie, komentarze wyrażane w publikowanych artykułach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.
