Publicystyka - ngo.pl

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach wchodzi w życie – większość jej przepisów - już 20 maja 2016 r. (zobacz: "Publikacja nowelizacji stowarzyszeń. Znamy daty wejścia w życie"). Pełnomocnicy nie muszą być potrzebni w stowarzyszeniach od razu, bo nie od razu musi pojawić się konieczność podpisania z członkiem zarządu nowej umowy (lub aneksu do jakiejś wcześniejszej). Jeśli z wybraniem pełnomocnika, a właściwie ze zwołaniem walnego zebrania, będziemy mieli kłopot, rozwiązaniem może być też skorzystanie z pomocy członków komisji rewizyjnej. Przyjrzyjmy się bliżej przepisom wprowadzającym nową zasadę dotyczącą umów i sporów z członkami zarządu.

Umowy z członkami zarządu po nowemu

Nowelizacja, która wchodzi w życie 20 maja, dodała do ustawy - Prawo o stowarzyszeniach nowy ustęp w artykule 11. Artykuł 11 opisuje władze stowarzyszenia. Dodany w tym artykule ustęp 4 brzmi następująco:

"W umowach między stowarzyszeniem a członkiem zarządu oraz w sporach z nim stowarzyszenie reprezentuje członek organu kontroli wewnętrznej wskazany w uchwale tego organu lub pełnomocnik powołany uchwałą walnego zebrania członków (zebrania delegatów)."
(podkreśl. red.)

Zapis z nowego ustępu 4 w art. 11 nie był elementem pierwotnego projektu przygotowanego w kancelarii Prezydenta. Pojawił się podczas prac podkomisji sejmowej zajmującej się projektem – nie jest więc opisany w uzasadnieniu. Zgłaszającym tę propozycję chodziło m.in. o uniknięcie kłopotliwej i nie do końca przejrzystej (jeśli akceptujemy wysokie standardy, w ramach których powinny działać organizacje społeczne) sytuacji, kiedy członkowie zarządu zmuszeni są niejako do podpisywania umów sami ze sobą - tzn. najczęściej między sobą.

Zakres przepisu – jakie umowy

Dodany do art. 11 ustęp 4 mówi o umowach i sporach. Należy przez to rozumieć wszystkie umowy (i aneksy do umów), jakie zawrą między sobą stowarzyszenie i członek zarządu po wejściu w życie nowych przepisów. Będzie to więc np. zarówno umowa o pracę jak i umowa o dzieło. Co do sporów to chodzi o te, które zostały sformalizowane. Przykładowo: członek zarządu lub stowarzyszenie nie realizuje zapisów jakiejś umowy, zawartej między nimi, podmioty nie potrafią dojść do porozumienia i jeden z nich postanawia skierować sprawę do sądu. Przepis nie dotyczy naturalnych „sporów” powstających np. w łonie zarządu i polegających na różnicy zdań co do wybranej kwestii.

Jak zadziała zapis o pełnomocnikach walnego?

Przyjęta ostatecznie treść przepisu, o tym kto ma podpisywać umowy z członkami zarządu, daje stowarzyszeniom dwie możliwości. Pierwsza to wskazanie członka organu kontroli wewnętrznej. Organ ten – najczęściej komisja rewizyjna – wyznacza w uchwale osobę do reprezentowania stowarzyszenia w tym zakresie.

Druga możliwość to wybranie przedstawiciela przez walne zebranie członków. Walne zebranie nie jest codziennością organizacji. Wiemy z praktyki, że spotkanie wszystkich członków stowarzyszenia następuje "od wielkiego dzwonu". Planując kolejne (najbliższe) walne zebranie członków, warto więc pomyśleć o zmianach, jakie wprowadzą nowe przepisy ustawy - Prawo o stowarzyszeniach, dotyczące tej właśnie kompetencji walnego zebrania. Przy najbliższej okazji powołajmy pełnomocników. Większą swobodę i elastyczność w wykorzystaniu funkcji pełnomocnika uzyskamy, jeśli walne wskaże więcej niż jedną osobę, która będzie reprezentowała stowarzyszenie w umowach oraz w sporach z członkiem zarządu.

Może się też niestety okazać, że w najbliższym czasie zostaniemy zmuszeni do zwołania walnego tylko z opisanego tu powodu. Warto wtedy pamiętać o alternatywie pierwszej - może wygodniej będzie szukać wsparcia w komisji rewizyjnej.

o pełnomocnictwach w PORADNIK.NGO.PL: Pełnomocnictwa i oświadczenia w organizacji pozarządowej

Co w statucie - raczej bez zmian

Zasada dotycząca formalnych relacji członek zarządu – stowarzyszenie nie wymaga specjalnej regulacji w statucie. Jak wyraźnie zapisano w art. 11 ust. 4 wymagane są uchwały – odpowiednio: walnego zebrania lub organu kontroli (komisji rewizyjnej).

Zmiana w statucie może być potrzebna, ale tylko w sytuacji kiedy już wcześniej postanowiliśmy tę kwestię w nim uregulować i regulacja ta (nasz sposób na podpisywanie umów i występowanie w sporach z członkami zarządu) nie odpowiada modelowi, który zaproponował teraz ustawodawca, i który zacznie obowiązywać 20 maja 2016 r.

____________________
opublikowany tekst ustawy:
Ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw, Dziennik Ustaw z 19 listopada 2015 r., pozycja 1923
http://www.dziennikustaw.gov.pl/DU/2015/1923

Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o stowarzyszeniach oraz niektórych innych ustaw, przebieg procesu legislacyjnego
http://www.sejm.gov.pl/sejm7.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3019

Więcej informacji, jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – znajdziesz w serwisie poradnik.ngo.pl.