Publicystyka - ngo.pl

Sprzedaż przedmiotów darowizn, bo tak właśnie nazywa się ta forma pozyskiwania pieniędzy na działania organizacji pozarządowych, była do niedawna obecna w polskich przepisach.

Do 2010 roku sprzedaż przedmiotów darowizn była jedną z możliwych form prowadzenia odpłatnej działalności pożytku publicznego, przewidzianą w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Jednak zapisy te budziły pewne wątpliwości – odpłatna działalność pożytku publicznego zakłada bowiem, że organizacja nie wytwarza zysku (czyli dochodu przewyższającego koszty). Tymczasem sprzedaż podarowanych przedmiotów, których koszty pozyskania dla organizacji wynoszą zero, przynosiła dochód. Zastrzeżenia wówczas zgłaszane (także przez organizacje pozarządowe) spowodowały, że podczas nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego w 2010 r. sprzedaż przedmiotów darowizn zniknęła z ustawy.

Wtedy jednak organizacje, korzystające z tej formy pozyskiwania pieniędzy, nie protestowały zbyt głośno. Przede wszystkim dlatego, że obowiązywały jeszcze rozporządzenia do starych przepisów o zbiórkach publicznych. Na ich podstawie można było prowadzić sprzedaż przedmiotów darowizn podczas zbiórek publicznych, na które zgodę wydawało Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (wcześniej Ministerstwo Spraw Wewnętrznych).

Jednak w lipcu 2014 roku zmieniły się zasady prowadzenia zbiórek publicznych. Nowe przepisy nie przewidywały możliwości sprzedaży przedmiotów darowizn w ramach zbiórki. Organizacje mogą pozyskiwać ofiary poprzez sprzedaż przedmiotów, ale taka działalność jest traktowana jako działalność gospodarcza, wymagająca m.in. wprowadzenia zmian w statutach oraz zgłoszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Liczne zdezorientowane organizacje, które do tej pory korzystał z tej formy pozyskiwania środków, zgłaszały się i do portalu ngo.pl (Jak żyć bez cegiełek, Pięć pytań o nowe zbiórki publiczne, cz. 2), i do MAiC, pytając, co mają teraz robić. Pytania te docierały także do Departamentu Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej i do Rady Działalności Pożytku Publicznego, gdzie pracował zespół przygotowujący propozycje kolejnych zmian w ustawie o działalności pożytku publicznego. W konsekwencji w obecnym projekcie nowelizacji znalazły się zapisy przywracające sprzedaż przedmiotów darowizn jako jednej z form prowadzenia odpłatnej działalności pożytku publicznego.

Nie są to jedynie zmiany dotyczące działalności odpłatnej pożytku publicznego, przewidziane w tej nowelizacji. Proponuje się w niej także takie doprecyzowanie zapisów, aby zarówno administracji publicznej, jak i organizacjom pozarządowym łatwiej było określić, czy podejmowana przez nie działalność może być zakwalifikowana jako odpłatna pożytku publicznego, czy nie. Pojawiają się jednak wątpliwości, czy proponowane zmiany znów nie utrudnią działalności pewnej grupie organizacji pozarządowych.

Nie zmienia się zasada, że działalnością odpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych (z art. 4 ustawy o pożytku), za którą pobierają one wynagrodzenie.

Proponuje się natomiast ograniczenie, jeśli chodzi o sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego. W obecnym brzmieniu przepisów są to w szczególności osoby objęte działaniami organizacji w zakresie rehabilitacji oraz przystosowania do pracy zawodowej osób niepełnosprawnych oraz reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

W szczególności, czyli nie tylko. Tymczasem zmiana wprowadzona w projekcie nowelizacji powoduje, że jednoznacznie ogranicza się tę grupę tylko do takich osób. Zgodnie bowiem z nowymi zapisami działalnością odpłatną będzie sprzedaż tylko takich towarów i usług, które zostały wytworzone lub świadczone w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych na zasadach określonych w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym oraz o spółdzielniach socjalnych.

– Obawiam się, że taka zmiana spowoduje kłopoty w wielu organizacjach – mówi Monika Chrzczonowicz, doradczyni poradnika ngo.pl. – Podam przykład. Organizacja w świetlicy prowadzi zajęcia plastyczne dla dzieci. Podczas tych zajęć dzieciaki robią np. ozdoby choinkowe z pozbieranych samodzielnie surowców wtórnych. Do tej pory organizacja – w ramach odpłatnej działalności pożytku publicznego – mogła te przedmioty sprzedawać, a pieniądze przeznaczyć na dalsze działanie świetlicy. Moim zdaniem, proponowane w nowelizacji zapisy w najlepszym wypadku znacznie to skomplikują, jeśli nie całkiem uniemożliwią.

Dodatkowo, aby usunąć wątpliwości do jakiego okresu powinien odnosić się limit wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego (art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy) przesądzono, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie należy odnosić do ostatniego roku obrotowego, a w przypadku zatrudnienia trwającego krócej niż rok obrotowy do okresu tego zatrudnienia.

(…)

7) w art. 8 w ust. 1:

a) pkt 2 otrzymuje brzmienie:

„2) sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych w zakresie:

a) rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z poźn. zm.), lub

b) integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, o których mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 225 oraz Nr 205, poz. 1211) oraz ustawie z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 94, poz. 651, z późn. zm.);”,

b) dodaje się pkt 3 w brzmieniu:

„3) sprzedaż przedmiotów darowizny.”;

8) w art. 9 w ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie:

„2) przeciętne miesięczne wynagrodzenie osoby fizycznej z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego, za okres ostatniego roku obrotowego, a w przypadku zatrudnienia trwającego krócej niż rok obrotowy za okres tego zatrudnienia, przekracza 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni.”

(…)