Publicystyka - ngo.pl

W sejmowej podkomisji ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi zakończyły się już prace nad przygotowaniem projektu nowelizacji ustawy o działalności pożytu publicznego i o wolontariacie. Teraz zajmie się nim Komisja Polityki Społecznej i Rodziny. Projekt jeszcze nie został upubliczniony (czekamy, aż pojawi się na stronach sejmowych), jednak znamy już poszczególne zapisy, które są w nim przewidziane. Podczas zgłaszania propozycji zmian i podczas prac w podkomisji sporo dyskutowano m.in. o ograniczeniu wydatków na promocję organizacji pożytku publicznego z pieniędzy pozyskanych z 1%.

O „dziesiątkach milionów” wydawanych na promocję mówią działacze organizacji, mówią urzędnicy, posłowie i szarzy obywatele. Nic więc dziwnego, że wśród propozycji zmian w ustawie o działalności pożytku publicznego znalazły się i takie dotyczące wydatków na promocję organizacji pożytku publicznego.

Przypomnijmy: wstępne propozycje zmian – na podstawie m.in. postulatów przesyłanych przez organizacje pozarządowe – przygotował Departament Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej we współpracy z Radą Działalności Pożytku Publicznego i przekazał je do dalszych prac sejmowej podkomisji ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Pierwotnie proponowane przepisy, dotyczące promocji organizacji pożytku publicznego przewidywały m.in. wprowadzenie limitów, określających maksymalną wysokość środków pozyskanych z 1%, które mogłyby być wydatkowane na reklamę. Proponowano, aby:

• organizacje, które w danym roku uzyskały środki z 1% w wysokości nieprzekraczającej 200 tys. zł mogły przeznaczyć na reklamę nie więcej niż 5% wartości uzyskanych środków,
• organizacje, które w danym roku uzyskały środki z 1% w wysokości przekraczającej 200 tys. zł mogły przeznaczyć na reklamę nie więcej niż 2% wartości uzyskanych środków.

W czasie prac w podkomisji zapisy te usunięto z projektu nowelizacji. Przeważyły argumenty przeciwników wprowadzenia limitów, którzy wskazywali, że owe „dziesiątki milionów” wydawanych z 1% na promocję OPP są raczej mityczne.

– Po pierwsze, dane ze sprawozdań organizacji pożytku publicznego za 2012 rok pokazują, że z 450 mln zł zebranych z 1% na promocję organizację wydały tylko około 6 mln zł – mówi Grzegorz Makowski z Fundacji im. Stefana Batorego. – Ponadto, organizacje, które znajdują się w pierwszej dziesiątce zbierających najwięcej z 1%, nie wydają tych pieniędzy na promocję i fundraising. Koszty promocji organizacji prowadzących subkonta ponoszą „właściciele” subkont, którzy sami zbierają pieniądze dla siebie. Zatem projektowane limity środków z 1% przekazywanych na kampanie uderzyłyby nie w duże, medialne organizacje, jak chcieli pomysłodawcy tego rozwiązania, ale w małe i średnie, które nie prowadzą subkont i pozbawione są dostępu do bezpłatnych mediów.

Po drugie, w pierwotnym zamyśle pieniądze z 1% miały być „wolne”, tzn. podatnik miał je przeznaczać wybranej organizacji pożytku publicznego, do której ma zaufanie, ale o ostatecznym przeznaczeniu tych pieniędzy miała decydować już sama organizacja. W pełni zgodnie z prawem może je przekazać zatem na swoją działalność programową, ale też i na pokrycie kosztów administracyjnych, czy zwiększenie zasięgu działania, podniesienie kompetencji zespołu, poprawienie infrastruktury itp. Czyli również na to, na co trudno zdobyć środki, realizując projekty finansowane z dotacji publicznych.

– Trudno wyobrazić sobie rozwój potencjału organizacji bez informowania o jej działalności – zauważa Makowski. – Nie uważam za naganne wydatkowania środków z 1% na promocję i działania fundraisingowe, które zwiększą zasoby organizacji, a przez to pozwolą na poszerzenie możliwości jej działania i wykonywanie zadań publicznie pożytecznych, zgodnych ze statutem i powszechnie obowiązującym prawem. Dlaczego zabraniać organizacjom budowania swojego wizerunku za pomocą tych pieniędzy i zdobywania nowych środków na swoją działalność? Zresztą organizacje mają obowiązek informowania o tym, na co wydają pozyskane pieniądze. Informacje takie przeczytać można w sprawozdaniach. Jeśli podatnicy uznają, że zbyt dużo wydały na reklamę lub na cel, którego nie popierają, następnym razem nie przekażą im 1%.

Po trzecie, zaproponowana wysokość limitów także budziła kontrowersje.

– Nie wiadomo właściwie dlaczego ustalono takie granice. W Stanach Zjednoczonych, czy Wielkiej Brytanii organizacje wydają na promocję i fundraising od 20 do 30% środków pozyskiwanych na działalność. I uważa się, że jest to efektywne. Propozycje zgłoszone do ustawy o pożytku oznaczały, że OPP mogłyby wydać na to od 2 do 5% środków pozyskanych z 1%. Czyli jeśli organizacja zebrałaby np. 5 tys. zł z 1%, to na promocję mogłaby wydać 250 zł. Może by wystarczyło na wydruk ulotki, ale nie na sensowną działalność informacyjną, która mogłaby przynieść takiej organizacji środki z innych źródeł i większe możliwości działania dla dobra publicznego – podsumowuje Makowski.

Ostatecznie więc propozycja wprowadzenia limitów wydatków na promocję została usunięta z projektu nowelizacji. Za to pojawił się zapis (w art. 27), zgodnie z którym na materiałach promocyjnych sfinansowanych ze środków pozyskanych z 1% organizacja obowiązana będzie zamieszczać informację o tym fakcie. Treść, forma i sposób zamieszczenia tej informacji określi minister ds. zabezpieczenia społecznego w rozporządzeniu.

– Może nie jest to jakaś spektakularna zmiana, ale w na pewno będzie służyła większej przejrzystości – ocenia Grzegorz Makowski.

po art. 27b dodaje się art. 27c w brzmieniu:

„Art. 27c. 1. Promocja prowadzona przez organizację pożytku publicznego, polegająca na publicznym zachęcaniu do przekazania 1 % podatku dochodowego od osób fizycznych, bez względu na formę dotarcia do podatnika, zawiera w szczególności informację o jej finansowaniu lub współfinansowaniu z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.

2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi w drodze rozporządzenia treść, formę oraz sposób zamieszczenia informacji, o której mowa w ust. 1, mając na względzie zapewnienie przejrzystości wydatkowania środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.”.

Makowski: Dane ze sprawozdań organizacji pożytku publicznego za 2012 rok pokazują, że z 450 mln zł zebranych z 1% na promocję organizację wydały tylko około 6 mln zł…