Czy polski system pomocy osobom bezdomnym pozostawia na ulicy tych, którzy najbardziej potrzebują wsparcia? Julia Wygnańska z Fundacji Najpierw Mieszkanie Polska alarmuje, że obowiązujące w noclegowniach wymogi trzeźwości skutecznie wykluczają osoby pod wpływem alkoholu i innych substancji psychoaktywnych – grupę najbardziej narażoną na niebezpieczeństwa bezdomności.
Artykuł autorstwa Julii Wygnańskiej z Fundacji Najpierw Mieszkanie Polska porusza problem braku w Polsce noclegowni niskoprogowych, które akceptowałyby osoby pod wpływem alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. Autorka argumentuje, że istniejące przepisy i praktyka często wykluczają z pomocy najbardziej potrzebujące osoby, dla których warunek abstynencji jest barierą nie do pokonania.
Artykuł powstał w ramach rzecznictwa Fundacji, a jego celem jest zwrócenie uwagi na tę kwestię, przedstawienie rozwiązań stosowanych za granicą oraz zainicjowanie zmian w polskim systemie pomocy osobom doświadczającym bezdomności.
➡️ PRZECZYTAJ: Noclegownie niskoprogowe dla przeżycia i bezpieczeństwa
Wyzwania
Głównym wyzwaniem jest to, że osoby bezdomne szkodliwie używające alkoholu, które są w najgorszej sytuacji i najbardziej narażone na niebezpieczeństwa życia na ulicy, nie mogą skorzystać z istniejących noclegowni ze względu na wymóg trzeźwości. Prowadzi to do deprywacji ich podstawowych potrzeb, takich jak schronienie, bezpieczeństwo i odpoczynek.
Autorka zwraca uwagę, że obecnie w Polsce panuje przekonanie, że "współpraca" i abstynencja to warunki konieczne do otrzymania pomocy. Ignoruje się przy tym fakt, że uzależnienie jest chorobą często współwystępującą z innymi problemami zdrowia psychicznego i traumami. Efektem tego jest niezmniejszająca się liczba osób doświadczających bezdomności żyjących na ulicach i nieskuteczność systemu w trwałym kończeniu bezdomności.
Bezpieczny nocleg to podstawa
W artykule podkreślono potrzebę prowadzenia i finansowania noclegowni niskoprogowych na wzór rozwiązań funkcjonujących z powodzeniem w innych krajach. Autorka nie narzuca rozwiązań w formie gotowych przepisów, określa jednak warunki brzegowe funkcjonowania takich placówek w Polsce oraz wskazuje na możliwości zmian w Ustawie o pomocy społecznej i/lub ich interpretacji.
Noclegownie niskoprogowe powinny skupiać się na zapewnieniu podstawowego bezpieczeństwa i schronienia bez czynienia z abstynencji jednoznacznego warunku udzielenia pomocy, uznając, że leczenie uzależnień jest odrębnym procesem wymagającym specjalistycznego wsparcia w formie innych usług.
Fundacja Najpierw Mieszkanie Polska działa na rzecz zmiany przepisów i standardów, postulując włączenie finasowania pilotaży takich placówek w ramach ministerialnego programu „Pokonać bezdomność” oraz dodanie standardu noclegowni niskoprogowej do Ustawy o pomocy społecznej.
