Publicystyka - ngo.pl

Nasze organizacje inaczej pracują, mają inną strukturę, inne sposoby finansowania. Internet, jako narzędzie promocji, będzie wobec tego inaczej używany. Nie tylko kulturowe warunki, ale też wszystkie różnice w funkcjonowaniu organizacji wpływają na komunikację z użyciem internetu.

Właśnie dlatego warto przyglądać się krajom, które są nam kulturowo i społecznie bliższe. Fundacja TechSoup prowadzi projekt na Bałkanach, w którym pracuje m.in. nad efektywnym wykorzystaniem nowych technologie w komunikacji przede wszystkim w obszarze lepszego funkcjonowania państwa i zwiększenia możliwości partycypacji obywatelskiej. Zapytaliśmy ekspertów z Belgradu, co sądzą o tym, w jaki sposób organizacje społeczne na Bałkanach używają mediów społecznościowych, przede wszystkim Facebooka.

Srećko Sekejlić z Institute for Sustaniable Communities oraz Ivo Matejin z Fundacji Dokukino wyróżnili przede wszystkim dwa najczęstsze sposoby używania Facebooka przez społeczeństwo obywatelskie w krajach takich jak Serbia, Bośnia i Hercegowina czy Czarnogóra. Pierwszy sposób polega na prowadzeniu pojedynczych akcji za pomocą mediów społecznościowych i wokół nich budowanie zmasowanej – często multimedialnej promocji. Drugi sposób polega na wrzucaniu w media społecznościowe praktycznie wszystkiego, co robi organizacja, bez szczególnej refleksji dotyczącej celu i grupy docelowej. Opisane przez ekspertów zachowania zdarzają się również i w polskich organizacjach, dlatego tym bardziej warto przyjrzeć im się bliżej.

Prowadzenie pojedynczych akcji, np. wokół konferencji lub pojedynczego projektu nie jest skuteczne w dłuższej perspektywie. Ludzie śledzący profile na Facebooku, nawet ci najbardziej zaangażowani, nie chcą mieć ściany zalanej przez wiadomości od jednej tylko strony czy grupy. A tak niestety to się w praktyce kończy. Konferencja staje się pretekstem do wrzucania dziesiątek zdjęć, czasem nawet bez tworzenia albumów. Dodatkowe zintegrowanie FB i Twittera prowadzi do niekończącego się strumienia zupełnie nieistotnych wiadomości, np. o tym, że na lunch podano kanapki. Podobnie dzieje się podczas prowadzenia akcji, gdy do sieci wrzucane jest wszystko bez względu na formę i porę dnia. Dzięki temu, ludzie, którzy początkowo byli nawet zainteresowani danym tematem, zniechęcają się i rezygnują z lubienia strony lub w najlepszym razie ukrywają ją z głównego widoku. Nie jest to cel, który chcą osiągnąć organizatorzy, tym bardziej, że raz ukryta strona ma naprawdę niewielkie szanse wrócić do głównego widoku.

Podejście do komunikacji od drugiej strony i raczej informowanie o codziennej pracy organizacji skutkuje podobnymi efektami. Przypadkowe wiadomości, czasem zupełnie niepowiązane z obszarem działalności organizacji, nadmiar różnych materiałów, mieszanie różnych programów organizacji, a nade wszystko wrzucanie dziesięciu postów na raz – to podstawowe błędy organizacji. Automatyzacja informowania świata o każdym nowym poście na blogu czy stronie internetowej na dłuższą metę się zupełnie nie sprawdza, gdyż media społecznościowe to nie tablica ogłoszeń, a przede wszystkim miejsce dla rozmowy z ludźmi zainteresowanymi naszymi działaniami lub tematem, którym się zajmujemy.

Bojana Sekejlić z Dokukino mówi, że dobrą komunikację swoich idei prowadzi serbski LibeK – studencka organizacja, która zajmuje się propagowaniem libertariańskich idei. Jednym z ich ciekawych projektów jest POP Ekonomija – seria krótkich filmików wyjaśniających podstawowe zagadnienia finansów publicznych. Jest to spójne działanie. Jednocześnie organizacja jest członkiem Sieci na rzecz Politycznej Rozliczalności Network for Political Accountability (MPO), w ramach której stworzono aplikację KONTROLOR, która w każdej chwili wyświetla serbski dług narodowy oraz pokazuje informacje o podatkach w cenach podstawowych produktów.

To, co przemawia za jakością prowadzonych przez Libka i Sieć, to świadome używanie różnego rodzaju mediów, pozostając spójnym w treści.

Eksperci zdecydowanie podkreślili również, że widać pokoleniową różnicę w podejściu do używania mediów społecznościowych. I nie chodzi tu o różnicę wieku członków organizacji, ale o młodość samej organizacji i tego, czy powstała przed czy po tym, jak media społecznościowe stały się popularne i dostępne dla każdego. Młodsze organizacje nie musiały zmieniać swoich przyzwyczajeń, przez co mogły tworzyć reguły komunikacji od zera. Starsze organizacje nie tylko cechuje nieufność (to nie pierwsza rewolucja w sposobie komunikacji, jaką przeżyły), ale także każde nowe przystosowanie oznacza zmianę w całej, nierzadko rozbudowanej organizacji. To wymaga czasu. Dynamiczny rozwój internetu i dostępności multimediów, choć może wydawać się ułatwieniem życia, czasem stanowi dla nich zbyt duże wyzwanie.

Doświadczenia Fundacji TechSoup pokazują dodatkowo, że bałkańskie skuteczne kampanie skierowane do społeczeństwa obywatelskiego były najczęściej poparte działaniami offline. To oczywiście znacząco zwiększa ich koszty, jednak ich sukces jest bardziej wymierny. W 2010 r., podczas kampanii wyborczej, Stowarzyszenie Zasto Ne i Centrum Inicjatyw Obywatelskich z Bośni i Hercegowiny stworzyły stronę internetową GLASOMETAR, pozwalającą mierzyć zgodność poglądów wyborców z programami partii politycznych. Aby rozpowszechnić to narzędzie, w wielu miejscowościach postawiono stoiska z dostępem do komputerów i internetu, zapewniając również pomoc wolontariuszy – asystentów. W ten sposób z projektu skorzystało o wiele więcej ludzi, przede wszystkim spoza grupy „młodych i wykształconych z dużych miast”.

W tym roku ta sama organizacja, w ramach dużej koalicji „Równość”, przeprowadziła akcję, która wykorzystywała zarówno ogromny potencjał Facebooka, jak i potrzebę dotarcia do grup, które Facebooka raczej nie używają. Wielopłaszczyznowy projekt zakładał m.in., że obywatele i obywatelki będą przesyłać wyrazy poparcia dla koalicji w postaci swojego zdjęcia opatrzonego odpowiednim podpisem. Oczywiście najłatwiej było poprosić o elektroniczne przesyłanie i wiele osób tak właśnie zrobiło. Jednak, aby uzyskać wynik ponad 800 zdjęć z całego kraju – niemal w każdej większej miejscowości zorganizowano stoisko, na którym informowano o akcji i zachęcano do zrobienia sobie zdjęcia z wcześniej przygotowanymi kartkami z podpisami lub własnoręczne ich zrobienie.

Akcja, choć organizacyjnie bardzo wyczerpująca dla całej koalicji była zdecydowanym sukcesem i przygotowała grunt pod kolejne działania koalicji, budując również zaplecze promocyjne w postaci strony na Facebooku.

Warto przyglądać się sukcesom z innych krajów i czerpać z nich inspirację i naukę. Szybciej znajdziemy podobieństwa w działaniach organizacji z naszego regionu, niż z bardziej odległych krajów. Dla wszystkich osób zainteresowanych wykorzystaniem nowych technologii dla przejrzystości na Bałkanach serwis community boost_r.

(śródtytuły pochodzą od redakcji)