Narodowe Centrum wyhamowuje. Już nie ruszy w lutym 2017

Spotkanie odbyło się 7 grudnia 2016 r. Jego gospodarzami byli Adam Lipiński, Pełnomocnik Rządu ds. Społeczeństwa obywatelskiego i Wojciech Kaczmarczyk, poprzedni pełnomocnik, obecny dyrektor Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Projekt wciąż roboczy

Zawiedli się ci, którzy oczekiwali, że seminarium w KPRM będzie wreszcie oficjalnym startem konsultacji projektu. Projekt, który ujawniliśmy jako pierwsi w portalu ngo.pl, nadal ma status roboczy. Również eksperci, zaproszenia na spotkanie otrzymali wersję o takim statusie. Wydawało się, że po konferencji wicepremiera Piotra Glińskiego i spotkaniu dyrektora Kaczmarczyka z członkami Rady Działalności Pożytku Publicznego poznamy wreszcie wersję nieroboczą. Tak się jednak nie stało.

Gospodarze pytanie kiedy na stronach rządowych pojawi się wersja oficjalna, niezmiennie odpowiadają, że „lada chwila”. Mimo to na stronie www.spoleczenstwoobywatelskie.gov.pl uruchomiono już formularz do zgłaszania uwag do projektu, ale nie dołączono do niego samego projektu.

Formularz do zgłaszania uwag
http://www.spoleczenstwoobywatelskie.gov.pl/formularz

Miesiąc lub więcej konsultacji

Organizatorzy seminarium dla ekspertów podtrzymują deklaracje dotyczące szerokich konsultacji dokumentu. Na pewno zostanie zorganizowanych 16 spotkań, po jednym w województwie. Adam Lipiński mówi nawet o większej liczbie, ale nie była to deklaracja precyzyjna. Konsultacje mają trwać co najmniej miesiąc, a może nawet dłużej (ze względu na fakt, że tuż po ich rozpoczęciu będziemy mieli święta, które publicznej aktywności nie sprzyjają). Pełnomocnik stwierdził, że jeśli z konsultacji wyniknie potrzeba zmian w projekcie, to zostanie on zmieniony. W podobnym tonie wypowiadał się Wojciech Kaczmarczyk. Podczas spotkań konsultacyjnych ma być przedstawiony projekt ustawy i wyjaśniane wątpliwości. Zapowiedziano także organizacje spotkań dla mediów. Jest też wspomniany już formularz do zgłaszania uwag. Kiedy wystartują konsultacje? „Lada chwila”.

Plany związane z konsultacjami wskazują, że uruchomienie Centrum w lutym 2017 r., jak to było pierwotnie planowane, nie jest już realne. Jak bardzo przesunie się termin? Nie pada precyzyjna odpowiedź. „Koniec kwartału”, o którym mówi Wojciech Kaczmarczyk, to nadal bliski termin i szybkie tempo pracy nad projektem. Konkretną deklaracją jest za to utrzymanie konkursów FIO na 2017 r. w obecnie obsługującym program Departamencie Pożytku. Centrum miałoby się zająć projektami na 2018 r.

Jaki kształt konsultacji?

Jak widać formalne deklaracje dotyczące chęci przeprowadzenia debaty wokół projektu Narodowego Centrum są poważne. Od przebiegu tego procesu będzie zależeć nie tylko to jaki kształt ostatecznie przyjmie ustawa, ale też jakie będzie nastawienie wobec Centrum organizacji pozarządowych.

Obecnie trudno mówić o dobrej atmosferze do debaty. Po rozpętanej przez telewizję publiczną nagonce na NGO-sy, w finale której premier Beta Szydło zapowiada poważne zmiany, dowiadujemy się o projekcie ustawy. Dyskusja wymaga wzajemnego zaufania obu stron, a te wydaje się być poważnie nadszarpnięte. Realne konsultacje mogą to jeszcze naprawić.

Pojawiają się jednak wątpliwości. Choćby wspomniany już wielokrotnie „wiecznie” roboczy status dokumentu. Uczestnicy spotkania mają jednak inne poważniejsze obawy. Alina Kozińska z Federacji Inicjatyw Oświatowych przywołuje przykład konsultacji dotyczących prawa oświatowego prowadzonych przez MEN. Były one znacznie większe, dłuższe i głośniejsze, zaangażowały znacznie więcej uczestników. Ale jednocześnie złamano podczas nich wszystkie siedem zasad konsultacji, które w ubiegłych latach udało się rządowi wypracować, przy znacznym udziale organizacji pozarządowych (zob.: Jak „konsultuje” MEN? 7 zasad – wszystkie złamane).

Narodowe Centrum a Narodowy Program

Projekt już znamy. Omówiliśmy go w portalu ngo.pl w materiale „NGO.pl czyta projekt ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju”. Znamy też część wątpliwości jakie zgłaszają w sprawie projektu przedstawiciele organizacji.

Autorzy dokumentu wciąć powtarzają, że ustawa o Narodowym Centrum ma charakter kompetencyjny, techniczny, że ustawa „niczego nie centralizuje”. Merytoryczna dyskusja jeszcze przed nami i ma dotyczyć Narodowego Programu (Wsparcia?) Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Stworzenie Centrum ułatwi tę dyskusję. Centrum to instrument - powstanie instytucja, która będzie debatę o Programie prowadzić, a potem Program wdrażać. Takie postawienie sprawy ma niejako uspokoić sektor. Prawdziwa debata jeszcze przed nami – na razie tworzymy narzędzia.

Jednak część ekspertów już teraz chciałaby przenieść rozmowę na wyższy poziom. Zarzuca więc projektowi brak preambuły – dobrego opisu, jaka idea przyświeca jego twórcom. W projekcie nie zarysowano również, czym jest przedmiot zainteresowania Centrum czyli społeczeństwo obywatelskie.

Uspokajający „brak centralizacji” też nie jest zgodny z oczekiwaniami wszystkich ekspertów. Wskazują, że niezapropnowanie w projekcie instrumentów mających realny wpływ na to, jak z organizacjami współpracują inne resorty, instytucje centralne, a nawet znacznie szerzej – samorządy, to duży brak przedstawionej koncepcji.  

Wojciech Kaczmarczyk wyjaśnia, że taki oczekiwany wpływ na inne podmioty, ma być realizowany w Centrum poprzez dobre przykłady, dobre praktyki. Czy to wystarczy i czy same deklaracje (bo taki mechanizm nie jest przedmiotem regulacji) zadziałają?

Omawiając plany związane z konsultacjami projektu wspomniano, że podczas spotkań w województwach dyskusja będzie obszerniejsza: nie tylko o ustawie, ale również o Narodowym Programie . Wkrótce więc przekonamy się jak Narodowe Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego wpisze się w od dawna zresztą zapowiadaną szeroką debatę. I czy będzie ona realizowana w dobrej atmosferze, czy na wzór poczynań Ministerstwa Edukacji.

Dowiedz się, co ciekawego wydarzyło się w III sektorze. Śledź wydarzenia ważne dla NGO, przeczytaj wiadomości dla organizacji pozarządowych.
Odwiedź serwis wiadomosci.ngo.pl.