4 czerwca 2006 w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu odbędzie się uroczystość wręczenia Nagrody Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Jej laureatem w roku 2006 został profesor Stanisław Szuszkiewicz. Poprzednio wyróżniono nią Tadeusza Mazowieckiego (2004) i Prezydenta Stanów Zjednoczonych George'a Busha Seniora (2005).
Nagroda została ustanowiona w 2004 roku przez
Jana Nowaka-Jeziorańskiego, miasto Wrocław, Uniwersytet Wrocławski,
Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Kolegium Europy Wschodniej.
Stanislaw Szuszkiewicz jest doktorem nauk
fizycznych, profesorem, członkiem Białoruskiej Państwowej Akademii
Nauk i autorem ponad 200 artykułów naukowych oraz siedmiu książek.
Pracował na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym jako docent,
profesor, dyrektor Wydziału Fizyki Nuklearnej oraz prorektor ds.
naukowych.
W czasie Pierestrojki w 1989 roku Szuszkiewicz
został deputowanym w ZSRR. W 1990 roku został posłem w białoruskim
parlamencie. Po puczu Janajewa w sierpniu 1991 roku został
przewodniczącym parlamentu (prezydentem) - głową państwa
białoruskiego. Rada Najwyższa pod jego przewodnictwem wprowadziła
regulacje dotyczące własności prywatnej, w tym dotyczącą własności
ziem prywatnych, zliberalizowała gospodarkę oraz uchwaliła
podstawowe prawa dla transformacji Białorusi w demokratyczne
państwo prawa.
Stanisław Szuszkiewicz był inicjatorem
przemieszczenia broni nuklearnej z terytorium Białorusi, co udało
mu się zrealizować bez jakichkolwiek wstępnych warunków.
Z inicjatywy prezydenta Stanisława
Szuszkiewicza Białoruś nawiązała liczne międzynarodowe kontakty.
Odbył wiele oficjalnych spotkań z wpływowymi politykami i osobami
publicznymi, w tym z Borysem Jecynem, Georgem Bushem, Billem
Clintonem, Lechem Wałęsą, Helmutem Kohlem oraz Francois
Mitterrandem.
W imieniu Białorusi prezydent Stanisław
Szuszkiewicz podpisał w Mińsku, Moskwie, Kijowie, Helsinkach, Rio
de Janeiro, Waszyngtonie, Paryżu, Pekinie, Ała-Acie i Taszkiencie
ważne międzynarodowe umowy. Najważniejsze polityczne wydarzenie
końca XX wieku także związane było z nazwiskiem Stanisława
Szuszkiewicza: spotkanie w grudniu 1991 roku w Puszczy
Białowieskiej, gdzie najwyżsi urzędnicy Rosji, Białorusi i Ukrainy
podpisali umowę, która zapoczątkowała rozpad Związku
Sowieckiego.
Obecnie prof. Stanisław Szuszkiewicz kieruje
jedną z najbardziej wpływowych partii opozycyjnych na Białorusi
„Hromada“.
Źródło: Kolegium Europy Wschodniej
