50 szkół z całej Polski otrzymało prestiżowy tytuł Szkoły Demokracji przyznawany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej, z czego 5 w Pomorskiem. Placówki muszą wykazać, że odbywają się u nich demokratyczne wybory do SU, samorząd ma uchwalony regulamin, uczniowie mogą swobodnie działać, SU i dyrekcja komunikują się z młodzieżą, wspólnie podejmuje się ważne decyzje, uczniowie znają kryteria nauczania, a szkoła jest otwarta na różne wartości.
Szkoły Demokracji w Pomorskiem
W kwietniu 2017 r. na mapie regionu pojawiło się 5 nowych Szkół Demokracji: Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 8 w Gdańsku, Towarzystwo Edukacyjne Vizja w Gdańsku, Szkoła Podstawowa w Sławoszynie, Zespół Szkół Budowlanych i Kształcenia Ustawicznego w Słupsku, Szkoła Podstawowa im. Jana Brzechwy w Giemlicach.
Efekty, jakie widać w szkołach, które otrzymały tytuł Szkoły Demokracji, są imponujące. Przykładowo w Zespole Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 8 w Gdańsku uczniowie prowadzą tradycyjną gazetkę, gdzie zamieszczają materiały adekwatne do obchodzonego święta czy imprezy szkolnej. Każda klasa posiada swoją wewnętrzną ścienną gazetkę, na której zawieszają informacje od wychowawców, plany lekcji czy też dyplomy za osiągnięcia w konkursach. Szkoła prowadzi również własny profil na portalu społecznościowym. Zarówno samorząd, jak i dyrekcja są do dyspozycji wszystkich uczniów. Pani Dyrektor dyżuruje w określonych dniach i godzinach – można wtedy porozmawiać z nią na dowolny temat. – Komunikacja w szkole jest szalenie istotnym elementem. To od niej zależy, jak postrzegany jest samorząd uczniowski, dyrekcja, czy w ogóle sama szkoła. Trudno sobie wyobrazić demokratyzację bez możliwości szybkiego i otwartego komunikowania – mówi Michał Tragarz z Centrum Edukacji Obywatelskiej, koordynator programu Szkoła Demokracji.
W Towarzystwie Edukacyjnym Vizja w Gdańsku mocno angażują się na rzecz swojej otwartości. Zajęcia wychowawcze prowadzone są w oparciu o 12 wartości uniwersalnych (miłość, szacunek, uczciwość, lojalność i rzetelność, sprawiedliwość i współczucie, dyscyplina i umiar, odwaga, odpowiedzialność i potencjał, uprzejmość i życzliwość, altruizm i wrażliwość, wierność i powściągliwość, pokojowe nastawienie). Raz w miesiącu w każdej klasie odbywają się warsztaty z pedagogiem. Szkoła realizuje też program edukacyjny Kulczyk Foundation "Wiem, czuję pomagam". – Zachęcamy uczestników, by zwalczali u siebie nietolerancję i agresję, respektowali prawa innych i szanowali odmienne poglądy – dodaje Michał Tragarz.
W Szkole Podstawowej w Sławoszynie i w Szkole Podstawowej im. Jana Brzechwy w Giemlicach uczniowie decydują o sprawach dla nich ważnych np. o organizacji czasu wolnego (dzieci w Sławoszynie współdecydowały o organizacji zimowiska) czy wybierają w referendum nazwę gazetki szkolnej (Giemlice). – W ten sposób młodzież uczy się, że jej głos jest ważny i wypowiedzenie własnego zdania jest niezbędne, by móc kształtować swoje otoczenie – mówi Michał Tragarz.
W Zespole Szkół Budowlanych i Kształcenia Ustawicznego w Słupsku przeprowadzono konsultacje wewnątrzszkolnego systemu oceniania z udziałem dyrekcji, nauczycieli, rady rodziców i uczniów. Uczniowie wypełniali ankietę na temat zasad oceniania, jawności ocen. Mogli również zaproponować zmiany w systemie oceniania. – Uczenie się i nauczanie jest newralgicznym obszarem, bo dotyczy podstawowej funkcji szkoły. Dlatego ogólnoszkolne konsultacje właśnie w tym zakresie są dla nas takim papierkiem lakmusowym demokratyzacji życia szkoły i potwierdzeniem, że można przy odpowiednim nastawieniu wprowadzić zasady szkoły demokracji w każde mury – twierdzi Michał Tragarz.
Jak zostaje się Szkołą Demokracji?
Program realizowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) jest dostępny dla każdej szkoły, a także dla ośrodków szkolno-wychowawczych. Wszystkie placówki, które chcą wziąć w nim udział, na samym początku przeprowadzają diagnozę funkcjonowania swojej szkoły w obszarach: komunikacja i media, działania uczniów, otwarta szkoła, współdecydowanie uczniów, uczenie się i nauczania, wybór reprezentacji oraz zasoby i kwestie formalne. Aby otrzymać ten prestiżowy tytuł, trzeba spełnić kryteria w każdym z tych zakresów. Wszystkie zespoły mają wsparcie mentora, który przez cały czas towarzyszy im w procesie zmian. Eksperci CEO przygotowali również obszerne materiały ułatwiające spełnienie wszystkich wymaganych kryteriów. – Otrzymanie wyróżnienia Szkoła Demokracji często jest zwieńczeniem wieloletniej pracy nad demokratyzacją życia szkoły – twierdzi Michał Tragarz. – Bez dwóch zdań, samo podjęcie się tego wyzwania jest cenną lekcją dla całej społeczności i nawet jak komuś zabrakło jakiegoś certyfikatu (a trzeba zdobyć wszystkie siedem), to i tak większość szkół w Polsce może im pozazdrościć atmosfery, świadomości, czym jest partnerstwo, poczucia wspólnoty i dbania o potrzeby wszystkich zainteresowanych – dodaje Michał Tragarz. W roku szkolnym 2016/2017 zgłosiły się do programu 72 szkoły, z czego 50 otrzymało prestiżowy tytuł.
