50 szkół z całej Polski otrzymało prestiżowy tytuł Szkoły Demokracji przyznawany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej, z czego 4 na Podkarpaciu. Placówki muszą wykazać, że odbywają się u nich demokratyczne wybory do SU, samorząd ma uchwalony regulamin, uczniowie mogą swobodnie działać, SU i dyrekcja komunikują się z młodzieżą, wspólnie podejmuje się ważne decyzje, uczniowie znają kryteria nauczania, a szkoła jest otwarta na różne wartości.
Szkoły Demokracji na Podkarpaciu
W kwietniu 2017 r. na mapie regionu pojawiły się 4 nowe Szkoły Demokracji: Gimnazjum w Zespole Szkół w Jasionowie, Zespół Szkół w Hermanowicach, Zespół Szkół w Przecławiu, Zespół Szkół w Wyszatycach.
Efekty, jakie widać w szkołach, które otrzymały tytuł Szkoły Demokracji, są imponujące. Przykładowo w Gimnazjum w Zespole Szkół w Jasionowie uczniowie konsultują sprawy, które ich dotyczą np. miejsce wycieczki szkolnej. Młodzież wypowiadała się w głosowaniu, czy jest za, czy przeciw proponowanemu programowi. Uczniowie postanowili również, ze zorganizują otwartą imprezę środowiskową, w trakcie której będą zbierać pieniądze na swoją wymarzoną podróż. – W ten sposób młodzież uczy się, że jej głos jest ważny i wypowiedzenie własnego zdania jest niezbędne, by móc kształtować swoje otoczenie – mówi Michał Tragarz z Centrum Edukacji Obywatelskiej, koordynator programu Szkoła Demokracji.
W Zespole Szkół w Przecławiu mocno angażują się na rzecz swojej otwartości. Uczniowie klas pierwszych biorą udział w ognisku integracyjnym, co sprzyja wzajemnemu poznaniu się osób pochodzących z różnych miejscowości, środowisk i nawiązaniu dobrych relacji. Następnie odbywają się zajęcia z psychologiem oraz policjantami, które pozwalają uświadomić, jak ważne jest szanowanie odmienności, współpraca, a także reagowanie na krzywdę. Młodzież brała udział w projekcie Nienawiść – jestem przeciw! i teraz wykorzystuje zdobytą wiedzę i doświadczenia. Podczas zajęć z języka polskiego, angielskiego, z przedmiotów ścisłych oraz z wychowawcą poruszane są zagadnienia z zakresu edukacji globalnej. Corocznie odbywa się również konkurs „Dama i dżentelmen”, którego głównym celem jest promowanie wśród młodzieży zasad dobrego zachowania. – Zachęcamy uczestników, by zwalczali u siebie nietolerancję i agresję, respektowali prawa innych i szanowali odmienne poglądy – mówi Michał Tragarz z Centrum Edukacji Obywatelskiej, koordynator programu Szkoła Demokracji.
W Zespole Szkół w Wyszatycach uczniowie mogą zgłaszać na bieżąco swoje uwagi do obowiązujące wewnątrzszkolnego systemu oceniania do samorządu uczniowskiego, który następnie przekazuje je radzie pedagogicznej. Podobnie takie konsultacje odbywają się w Zespole Szkół w Hermanowicach. Zapisy WSO i ewentualne zmiany dyskutowane są z uczniami (zazwyczaj odbywa się to na forum, podczas apelu), a następnie młodzież ma czas na zgłoszenie swoich opinii. Uwagi zbierane są przez władze samorządu podczas ich dyżurów, konsultowane z rzecznikiem praw ucznia, opiekunem samorządu, dyrekcją. – Uczenie się i nauczanie jest newralgicznym obszarem, bo dotyczy podstawowej funkcji szkoły. Dlatego ogólnoszkolne konsultacje właśnie w tym zakresie są dla nas takim papierkiem lakmusowym demokratyzacji życia szkoły i potwierdzeniem, że można przy odpowiednim nastawieniu wprowadzić zasady szkoły demokracji w każde mury – twierdzi Michał Tragarz.
Jak zostaje się Szkołą Demokracji?
Program realizowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) jest dostępny dla każdej szkoły, a także dla ośrodków szkolno-wychowawczych. Wszystkie placówki, które chcą wziąć w nim udział, na samym początku przeprowadzają diagnozę funkcjonowania swojej szkoły w obszarach: komunikacja i media, działania uczniów, otwarta szkoła, współdecydowanie uczniów, uczenie się i nauczania, wybór reprezentacji oraz zasoby i kwestie formalne. Aby otrzymać ten prestiżowy tytuł, trzeba spełnić kryteria w każdym z tych zakresów. Wszystkie zespoły mają wsparcie mentora, który przez cały czas towarzyszy im w procesie zmian. Eksperci CEO przygotowali również obszerne materiały ułatwiające spełnienie wszystkich wymaganych kryteriów. – Otrzymanie wyróżnienia Szkoła Demokracji często jest zwieńczeniem wieloletniej pracy nad demokratyzacją życia szkoły – twierdzi Michał Tragarz. – Bez dwóch zdań, samo podjęcie się tego wyzwania jest cenną lekcją dla całej społeczności i nawet jak komuś zabrakło jakiegoś certyfikatu (a trzeba zdobyć wszystkie siedem), to i tak większość szkół w Polsce może im pozazdrościć atmosfery, świadomości, czym jest partnerstwo, poczucia wspólnoty i dbania o potrzeby wszystkich zainteresowanych – dodaje Michał Tragarz. W roku szkolnym 2016/2017 zgłosiły się do programu 72 szkoły, z czego 50 otrzymało prestiżowy tytuł.
