Publicystyka - ngo.pl

W Fundacji Helsińskiej Praw Człowieka prowadzi dwa programy prawne. Program „Niewinność” zajmuje się przypadkami osób, które zostały oskarżone bądź skazane w procesie karnym i kwestionują swoją winę. To sprawy, gdzie mogło dojść do pomyłki sądowej, w wyniku której skazana została osoba niewinna lub materiał dowodowy jest niewystarczający, żeby komuś udowodnić winę, i zgodnie z zasadami procedury karnej należy taką osobę uniewinnić.

Nad sprawami pracuje razem ze studentami. Prowadzi dla nich cotygodniowe warsztaty, na których omawiane są prowadzone w ramach programu sprawy. Przygotowują m.in. opinie prawne dla sądu. – Sąd dołącza naszą opinię do akt. Nie chodzi jednak o uzyskanie jak najkorzystniejszego wyroku dla strony, tylko o to, żeby sąd wydał wyrok sprawiedliwy, a proces był rzetelny – opowiada.

Drugi program to „Courtwatch – Obserwator Sądu”, którego głównym celem jest przyglądanie się temu, jak funkcjonują polskie sądy. W ramach tego programu również współpracuje ze studentami, którzy jako obserwatorzy spędzają w sądzie cały dzień. Zwracają uwagę na to, jak jest on zorganizowany i czy jest przyjazny dla obywatela; opisują również tzw. kulturę sądzenia i zachowanie uczestników procesowych.

W tej chwili zajmuje się też badaniem poziomu świadomości prawnej i obywatelskiej młodzieży polskiej w „przededniu” dorosłości. W przyszłości wyniki tych badań mają posłużyć do stworzenia programu edukacyjnego dla młodzieży.

Bo lubi. – Już w czasie studiów podobało mi się, czym zajmuje się Fundacja Helsińska Praw Człowieka. I ogólnie tematyka praw człowieka. Nigdy nie chciałam też pracować w kancelarii, bo analizowanie spraw i problemów prawnych z punktu widzenia praw człowieka bardziej mnie pociągało – tłumaczy.

W pracy w Fundacji ma możliwość współpracy z największymi autorytetami w dziedzinie praw człowieka w Polsce, profesorami: Andrzejem Rzeplińskim, Zbigniewem Hołdą i Wiktorem Osiatyńskim. – To wielka przyjemność i zaszczyt pracy z nimi oraz największa lekcja prawa i praw człowieka; doświadczenie na całe życie zawodowe – podkreśla.

Każda sprawa, w której udało się pomóc. Trudno te sprawy wartościować – w każdej z nich chodzi o życie i honor osoby, która mogła zostać niewinnie skazana. A w tle jest zawsze wielki dramat życiowy i rodzinny.

Procesy sądowe są niezwykle trudne, długo się ciągną i wymagają żmudnej pracy, sukcesy nie są więc częste.

Każdy przypadek, w którym nie udało się niczego zrobić. Ale najbardziej chyba sprawa – jedna z pierwszych, która trafiła do Programu Niewinność – dwóch chłopaków z Mazur, którzy zostali skazani na karę dożywotniego pozbawienia wolności za podwójne zabójstwo. Od lat Fundacja zajmuje się tą sprawą, wielokrotnie wraz z innymi prawnikami badała akta sądowe tej sprawy i jest przekonana, że to przypadek niesłusznego skazania dwóch niewinnych osób. Przyczyną pomyłki mogło tu być m.in. pomówienie ich przez współoskarżonych, któremu sąd dał wiarę.

Mimo wielu lat pracy wielu osób nad tą sprawą nie udało się znaleźć niczego, co mogłoby być podstawą do wznowienia postępowania. Ale nie poddaje się i nie traci nadziei. – O takiej sprawie nie da się po prostu zapomnieć – mówi.

Gdy uda się wpłynąć na bieg sprawy; zwrócić uwagę na ważną rzecz, która przez sąd nie została zauważona, a może mieć kolosalne znaczenie do wydania sprawiedliwego wyroku.

Rozwijać się i zdobywać wiedzę, która pozwoli na skuteczniejszą pracę nad sprawami.

Maria Ejchart urodziła się w 1976 r. Studiowała na Wydziale Prawa i Administracji UW. Od 2000 roku pracuje w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.