Tworzenie lokalnych porozumień o współpracy organizacji to najlepsze lekarstwo na kryzys w dziedzinie kultury – do takich wniosków doszli uczestnicy I Pomorskiego Forum Organizacji z Pola Kultury, które odbyło się 10 i 11 października 2003 w Gdańsku.
W konferencji wzięło udział blisko 50 organizacji z terenu województwa pomorskiego. Celem spotkania była dyskusja na temat bieżących problemów świata kultury oraz nawiązanie współpracy. Podczas prac w grupach roboczych wszyscy obecni jednogłośnie stwierdzili, że współdziałanie podniosłoby jakość ich działań oraz zwiększyło szansę polskich organizacji pozarządowych na pozyskanie środków z UE.
Podczas dwudniowego forum, przedstawiciele organizacji mieli szansę skorzystać z wielu różnorodnych propozycji przygotowanych przez organizatorów: Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych z Gdańska, Europejski Ośrodek Integracji Twórczej, Stowarzyszenie Teatralno-Edukacyjne ‘Wybrzeżak’.
Warsztaty
Pierwszy dzień spotkania przeznaczono głównie na zajęcia warsztatowe. W godzinach przedpopołudniowych odbyło się szkolenie dotyczące pisania wniosków o dofinansowanie, ze szczególnym uwzględnieniem wymagań UE w tym zakresie. Uczestnicy zostali podzieleni na trzy grupy robocze, w zależności od poziomu znajomości zagadnienia. Przedpołudniowe zajęcia prowadzili: Alicja Zajączkowska, Ewa Zabłocka oraz Piotr Pawliszcze. Uczestnicy bardzo wysoko ocenili poziom przeprowadzonych szkoleń. Fakt ten jest godny szczególnego podkreślenia w czasie trwania boomu na fundusze strukturalne, kiedy to niezwykle łatwo jest paść ofiarą ‘szkoleniowych naciągaczy’.
Dyskusje
Po obiedzie odbywały się dyskusje w grupach roboczych, uwaga uczestników koncentrowała się wokół problemów organizacji kulturalnych w szybko zmieniających się warunkach społeczno-ekonomicznych. Utworzono trzy grupy, tym razem dzieląc uczestników wedle profilów działalności: profil artystyczny (pod kierunkiem Janusza Gawrysiaka), profil kulturalno-edukacyjny (pod kierunkiem Krzysztofa Kornackiego), dziedzictwo kulturowe (pod kierunkiem Piotra Pawliszcze). Wnioski z dyskusji były we wszystkich grupach niemal identyczne.
Przedstawiciele organizacji zgodnie identyfikowali największe problemy, z jakimi boryka się polska kultura, szczególnie ta animowana przez organizacje pozarządowe. Za największe utrudnienia w działalności uznano szczupłość środków finansowych, słabe zainteresowanie społeczne spowodowane przez brak nawyku uczestnictwa w kulturze, słaby przepływ informacji pomiędzy organizacjami działającymi na danym terenie, nikłą informację o finansowaniu kultury w Unii Europejskiej, brak zainteresowania władz problemami organizacji.
Po długich obradach uczestnicy sami przedstawili propozycje przeciwdziałania pogłębiającemu się kryzysowi w dziedzinie kultury poprzez wspólne działania grup i stowarzyszeń. Za najważniejszy element uznano tworzenie lokalnych porozumień o współpracy organizacji z pola kultury. Ich zadaniem będzie prowadzenie wymiany informacji i usług, projektowanie wspólnych przedsięwzięć, prowadzenie lobbingu na rzecz kultury oraz stworzenie przedstawicielstwa organizacji, które pozwoliłoby na skuteczne prowadzenie dialogu z władzami, zarówno centralnymi, jak lokalnymi. W perspektywie pojawiła się idea utworzenia sieci organizacji, której funkcjonowanie pozwoliłoby na szerszą promocję kulturalnej oferty regionu w Unii Europejskiej.
Prezentacje
Drugi dzień spotkania rozpoczęły prezentacje kilku organizacji prowadzących projekty z różnych dziedzin. Przedstawione rozwiązania miały walor rozwiązań modelowych.
Swoją działalność przedstawili:
Małgorzata Polczyk - (Stowarzyszenie Studio Ekspresji Twórczej SET), Małgorzata Meller- Europejski Ośrodek Integracji Twórczej, Adam Rusiłowski (Stowarzyszenie Teatralno-Edukacyjne ‘Wybrzeżak’), Grzegorz Gola (Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego), J. Wojciech Flor (Towarzystwo Opieki nad Zabytkami - projekt „Muzeum techniki”).
Ponadto Roman Sebastyński, dyrektor ds. promocji i marketingu spółki SYNERGIA 99 omówił strategię wykorzystania terenów po Stoczni Gdańskiej pod budowę tzw. Młodego Miasta. Plan uwzględnia zagospodarowanie terenów na działalność środowisk twórczych.
Po prezentacjach oddano głos znakomitym gościom. Na forum przybyli przedstawiciele świata kultury i sztuki prof. Jan Skotnicki – wykładowca warszawskiej Akademii Teatralnej, Lech Raczak- założyciel Teatru Ósmego Dnia, a także Magda Nowakowska z Departamentu Edukacji Kulturalnej Ministerstwa Kultury oraz Ida Bocian ze Stowarzyszenia Edukacyjno-Teatralnego Stacja Szamocin.
Na zakończenie forum organizatorzy dokonali podsumowania prac w grupach roboczych.
W ramach forum, uczestnicy mogli wziąć również udział w różnorodnych prezentacjach artystycznych. Wieczór pierwszego dnia zakończył się bankietem w siedzibie teatru ZNAK, na terenie Stoczni. Bankiet poprzedziła prezentacja dokonań Stowarzyszenia ‘Instytut Sprawności Działań Twórczych’ - wystawa malarstwa, w tym prac dzieci z warsztatów plastycznych, wideoprojekcja. Po wystawie odbył się spektakl uliczny teatru ZNAK zatytułowany ‘Babilon.pl’.
Oprawa estetyczna forum zdecydowanie przekraczała tradycyjny ‘standard pozarządówki’. Podczas bankietu, już od samego progu Willi Dyrektora, przybyłych witały dźwięki akordeonu, który po pewnym czasie zastąpił duet saksofonowy. Uczestnicy bankietu mogli nasycić nie tylko zmysł smaku, lecz również pozostałe zmysły. Drugiego dnia, na zakończenie spotkania wszyscy zostali zaproszeni na spektakl teatru ‘Wybrzeżak’ pt. „W dniu urodzin Wandy June”(na podst. Kurta Vonneguta). Warto zwrócić uwagę na fakt, że zarówno spektakl ‘Wybrzeżaka’ jak i 'Babilon.pl' teatru ZNAK niosły ze sobą wyraźny przekaz antywojenny i mogą być traktowane jako wypowiedź bezpośrednio dotycząca bieżących problemów współczesnego świata.
Co dalej?
Wszystkie wydarzenia artystyczne prezentowały wysoki poziom, również szczegóły organizacyjne nie budziły zastrzeżeń uczestników. Jedynym minusem forum był dość niewielki udział organizacji spoza Trójmiasta. Czyżby na tzw. prowincji kultura nie borykała się z kłopotami? Pozostaje tylko mieć nadzieję, że I Forum Organizacji z Pola Kultury to jedynie dobry początek przyszłej współpracy kulturalnych organizacji pozarządowych, a nie fakt jednostkowy. Jeżeli sytuacja w tym sektorze ma ulec poprawie, konieczne jest wypracowanie zasad współpracy, a tym samym stworzenie podstaw dla budowania partnerstwa lokalnego. Z pewnością nie ma gwarancji szybkiego osiągnięcia tego celu, jednak na trudnej drodze do jego realizacji warto kierować się zasadą głoszącą, że ‘więcej dla wszystkich’ oznacza także ‘więcej dla każdego’.