Publicystyka - ngo.pl

Jako Fundacja Green REV Institute i Koalicja Future Food 4 Climate zwróciłyśmy się w sierpniu do Ministerstwa Klimatu i Środowiska z apelem o dokonanie zmian w ustawie z dnia 19 lipca 2019 roku o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (t.j. Dz. U z 2020 r., poz. 1645 z późn. zm.). 11 sierpnia 2022 r. Green REV Institute złożył apel do Ministry Klimatu i Środowiska Anny Moskwy w sprawie dostosowania tej ustawy do wymogów unijnej strategii Sustainable Food System. W dniu 20. września otrzymałyśmy odpowiedź od Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie naszego apelu o zmianę ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności.

Musimy w końcu odejść od narracji o odpowiedzialności konsumenckiej i zacząć mówić o edukacji żywnościowej, roli samorządów w zarządzaniu produkcją i dystrybucją żywności i transformacji na zrównoważony system żywnościowy. Szczególnie dzisiaj, gdy Komisja Europejska ma na celu wprowadzić konkretne przepisy unijne funkcjonujące jako narzędzie do realizacji ambicji “Od Pola do Stołu”, części Zielonego Ładu, który zakłada sprawiedliwą politykę żywnościową - Sustainable Food System Framework. Co należy podkreślić, tych wymogów jeszcze nie ma - obecnie jest tylko mowa o ramach prawnych i kryteriach. Wymogi pojawią się dopiero po przyjęciu zmian, czyli, jak jest to obecnie planowane, w trzecim kwartale 2022 roku. Obecnie Komisja Europejska go ocenia i omawia otrzymane informacje zwrotne, ankiety i wyniki konsultacji, dopiero potem zmiany będą mogły zostać zatwierdzone w kolejnych etapach prac. To oznacza, że niestety dopiero w dalekiej przyszłości będziemy to wdrażali i wdrażały te przyjazne środowisku strategie w życie.

Dziś w 2022 roku odpady żywnościowe na każdym etapie łańcucha produkcji i dostaw mają poważny wpływ na lokalne gospodarki i rolnictwo, ale i klimat, środowisko czy jakość życia. Analizy Programu Racjonalizacji i Ograniczania Marnotrastwa Żywności pokazują, że na różnych etapach produkcji, przetwórstwa, dystrybucji i konsumpcji w Polsce rocznie marnuje się prawie 5 mln ton żywności. Marnujemy, podczas gdy tak duża część mieszkańców i mieszkanek świata głoduje, nie mając dostępu do zdrowej, zrównoważonej żywności lub jest zagrożona ubóstwem żywnościowym. Według ostatnich raportów Food and Agriculture Organisation of United Nations mówi się o ponad 3 miliardach takich osób. Ograniczenie strat w produkcji i dystrybucji żywności miałoby pozytywny wpływ na światowe bezpieczeństwo żywnościowe, prawo każdego człowieka do dostępu do zdrowej, zbilansowanej żywności, a także na poprawę efektywności wykorzystania zasobów, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych czy poprawę rentowności producentów podstawowych produktów rolnych.

Z odpowiedzi, jaką otrzymałyśmy wynika jednak, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi nie patrzy na problem marnotrawienia żywności w taki sposób. Na nasze zapytania o konieczność zmiany systemu żywnościowego opartego na produkcji zwierzęcej odpowiada ogólnymi frazami i statystykami. Ministerstwo nie widzi jednak kluczowej kwestii marnowania żywności w bardziej holistycznej perspektywie, mianowicie jako skutku nieefektywnego sposobu produkcji i dystrybucji jedzenia.

Jako Green REV Institute i Future Food 4 Climate swoimi działaniami codziennie apelujemy o to, by do decydentów i polityczek dotarł jasny komunikat na temat konieczności naprawy zmiany systemu żywnościowego. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego takie jak REV, ale i sami obywatele i obywatelki dostrzegają wpływ marnowania żywności na pogłębiający się kryzys klimatyczny, utratę jakości życia, spadek bioróżnorodności oraz zanieczyszczenia powietrza, gleb i wody. Aby pokonać katastrofę klimatyczną potrzebujemy jednak zmiany systemowej, która wymaga uwagi i precyzji działań rządzących. Polityka nadchodzących lat w kontekście walki z katastrofą klimatyczną, nie może spychać na dalszy plan konieczności naprawy nieefektywnego i szkodliwego systemu żywnościowego.

W odpowiedzi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajdziemy obietnicę wzięcia pod uwagę naszego stanowiska oraz opis sytuacji i tego co robią dzisiaj rządzący. Niestety nie znajdziemy zatroskania i zainteresowania koniecznością dostosowania regulacji i działań do wyzwań klimatycznych, społecznych i etycznych. Według FAO, dzisiaj aż 3 miliardy osób na świecie jest zagrożonych ubóstwem żywnościowym, przy jednoczesnej wzrastającej skali marnowania żywności - marnowania na każdym etapie produkcji, dystrybucji i finalnie konsumpcji żywności. Przemilczaną kwestią jest “marnowanie” w produkcji zwierzęcej - śmierć zwierząt tzw. hodowlanych w transportach, w wyniku ptasiej grypy, chorób. W kontekście nieefektywności systemu produkcji zwierzęcej, który pochłania bioróżnorodność, zanieczyszcza środowisko, zatruwa życie i zdrowie ludzi - roślinna transformacja stanowi odpowiedź na wyzwania związane z marnowaniem żywności.

Anna Spurek, COO, Green REV Institute:  “Marnujemy. Cały system produkcji żywności oparty jest na marnowaniu. Marnujemy planetę, zasoby wodne, czyste powietrze, glebę, zdrowie ludzi. Marnowanie żywności to problem systemu, który nie działa. Produkujemy niszcząc planetę, wyrzucamy dolewając benzyny do ognia zniszczenia.”

Ewelina Łobodziec,  Media Coordinator, Green REV Institute: “Tak naprawdę nie znamy skali marnowania żywności. Nie rozumiemy także, że food waste to jeden klocek układanki systemu produkcji żywności, który po prostu nie działa od lat. Nie mamy legislacji, która ogranicza marnowanie, część świata się przejada, część głoduje, a miliardy osób nie ma dostępu do zdrowej żywności. Jednocześnie wykorzystujemy zasoby ziemi, żeby produkować paszę dla zwierząt zamiast karmić ludzi. Marnowanie to problem wielopoziomowy, systemowy. “

Green REV Institute działa od 2014 r. Jest operatorem koalicji Future Food 4 Climate, pierwszej koalicji, która działa rzeczniczo dla transformacji systemu żywności. W 2021 wyprodukował dokument Wegańska Warszawa, który był wyświetlany na 9 festiwalach na całym świecie. Jest organizatorem European Vegan Summit, który jako pierwsze takie wydarzenie jest platformą debaty łączącej kropki między polityką, aktywizmem, nauką, mediami i biznesem w świetle weganizmu i praw zwierząt. Obecnie prowadzi rzecznictwo dla dostępności roślinnych, wegańskich posiłków w placówkach oświatowych i działa dla wprowadzenia legislacji na poziomie UE i krajowym dla zrównoważonego systemu żywnościowego. Jest organizacją członkowską 50by40, European Vegetarian Union, Eurogroup for Animals, TAPP Coalition, Aquatic Animal Alliance, World Federation for Animals, Plant Based Network oraz jedną z 10 NGO w ramach EU Platform on Animal Welfare, organizacją akredytowaną przy Programie Środowiskowym ONZ. Działa dla przyszłości, włączając młode osoby do działań systemowych.

Informacji prasowej udziela Ewelina Łobodziec, Media Coordinator w Green REV Institute (ewelina@greenrev.org)