Dyskusji na temat możliwości nowego, alternatywnego wobec obecnego sposobu rozliczania dotacji na realizację projektów i zadań ze środków publicznych (tzw. rozliczanie przez rezultaty), od samego początku towarzyszy z jednej strony entuzjazm, z drugiej zaś liczne wątpliwości, i to zarówno w resortach, wśród urzędników, jak i w samym środowisku pozarządowym.
Stąd też przed pomorskim Regionalnym Panelem Ekspertów stanęło zadanie niełatwe, wymagające pogodzenia wielu różnych racji, skonfrontowania i rozważenia wszystkich „za” i „przeciw”. I tak jak różne są opinie napływające z różnych zakątków Polski, tak i wśród pomorskich panelistów zdania są podzielone. Podobnie jak zróżnicowane są pomysły na „plan na przyszłość” dla III sektora.
Regionalny Panel Ekspertów (RPE)* to kilkunastoosobowy zespół reprezentantów i reprezentantek pomorskich organizacji pozarządowych, liderów i liderek lokalnych społeczności, działających na rzecz rozwoju sektora pozarządowego. Zespół, powstały w związku z realizacją projektu „Ogólnopolska Debata III Sektor dla Polski”, odpowiedzialny jest za współtworzenie Strategii Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Polsce, czyli trzeciosektorowej wizji kształtowania i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w naszym kraju. Projekt realizowany jest przez Sieć Wspierania Organizacji Pozarządowych SPLOT oraz Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
W ramach projektu w każdym z województw powstał Regionalny Panel Ekspertów. Jego zadaniem jest przeprowadzenie regionalnych debat na temat roli organizacji pozarządowych w rozwoju Polski oraz w zakresie dodatkowo wybranego tematu, istotnego dla sektora w perspektywie ogólnopolskiej. Regionalny Panel Ekspertów województwa pomorskiego podjął się rozważenia tematu pn. „Poza zasadą pozorności, czyli o rzeczywistych rezultatach działań”. Wnioski płynące z debat przeprowadzonych w regionach, w tym z pomorskiej, zostaną skonsultowane podczas tegorocznego VII Ogólnopolskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych, które odbędzie się w dn. 14-15 września 2014 w Warszawie, a wyniki prac poszczególnych Regionalnych Paneli Ekspertów posłużą do opracowania wspomnianej powyżej Strategii.
Pomorski Panel Ekspertów prace rozpoczął w maju 2014 próbą zestawienia i uszczegółowienia kluczowych wątków, zagadnień i pytań w zakresie obydwu rozważanych tematów, które stanowiły przedmiot dalszych rozważań i dyskusji. Kontynuacją majowego spotkania były dwudniowe warsztaty, które odbyły się w dniach 16-17 czerwca w Kościerzynie, z gościnnym udziałem Prof. Witolda Toczyskiego oraz dr Adama Mikołajczyka z Uniwersytetu Gdańskiego. Cennym wkładem zaproszonych ekspertów w prace panelistów było ukazanie dyskutowanych zagadnień w perspektywie społeczeństwa obywatelskiego (w tym w wymiarze europejskim), a także w kontekście uwarunkowań i specyfiki finansowania projektów ze środków Unii Europejskiej (m.in. w oparciu o przykład RPO WP 2014-2020).
Konkluzje i wyniki prac, sformułowane w postaci argumentów uzasadniających wdrożenie alternatywnego sposobu rozliczania poprzez rezultaty, jak i przesłanek stojących w kontrze do takiego rozwiązania, a także propozycje zasad funkcjonowania takiego systemu oraz wytyczne w zakresie kluczowych uwarunkowań, które byłyby gwarantem jego funkcjonalności i efektywności, zostały zaprezentowane uczestnikom Pomorskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych (PFIP). Wydarzenie to również odbyło się w ramach projektu „III Sektor dla Polski”. Malownicza Wieżyca przez dwa dni (27-28 czerwca br.) gościła ponad stu przedstawicieli i przedstawicielek pomorskich organizacji pozarządowych, stając się centrum obywatelskiej debaty na tematy związane nie tylko z kondycją i sprawami istotnymi dla pomorskiego sektora pozarządowego, jak to zazwyczaj bywa podczas tradycyjnych, jesiennych PFIP-ów. Tegoroczne spotkanie stanowiło przede wszystkim przestrzeń do rozważań nad kondycją III sektora w Polsce i jego rolą w rozwoju kraju.
Po części plenarnej, która wprowadziła uczestników konferencji w szczegóły toczącej się ogólnopolskiej debaty nad rolą III sektora dla Polski, zebrani w kilkunastu grupach warsztatowych, prowadzonych metodą open space, pochylili się m.in. nad następującymi zagadnieniami: Czym jest/powinien być III sektor? Co ma zmienić? W jaki sposób powinien to zrobić? W oparciu o jakie wartości powinien działań? Obszary, którym uczestnicy warsztatów poświęcili szczególną uwagę, skupiały się wokół zagadnień rozważających m.in. kwestie niezależności organizacji pozarządowych w kontekście ich sytuacji finansowej czy charakteru relacji i zależności występujących pomiędzy NGO a JST. Uczestnicy wskazywali także na rolę III sektora w inicjowaniu zmian społecznych i kreowaniu postaw obywatelskich, a także na konieczność wsparcia i włączenia się w odbudowanie tradycji dobroczynności i praktyki wolontariatu. Dyskutowano także o charakterze sektora, zastanawiając się „ile nóg” ma III sektor. Dość istotnym zagadnieniem okazała się również kwestia relacji sektora pozarządowego z mediami oraz kondycji mediów społecznościowych i dziennikarstwa obywatelskiego. Uczestnikom warsztatów nie zabrakło także autokrytycyzmu – wypunktowane zostały przykłady złych praktyk III sektora (m.in. realizacja projektów, na które nie ma realnego zapotrzebowania czy niski poziom zaangażowania w konsultacje strategicznych dokumentów dotyczących kształtowania polityk lokalnych).
Pod ocenę uczestników Forum poddano także kwestie związane z rozliczaniem przez rezultaty. Dyskusję nad tematem regionalnym zainicjowano debatą panelu zwolenników i przeciwników „rozliczania przez rezultaty”, dzięki której zgromadzeni mieli możliwość zapoznania się z różnymi racjami, które następnie poddali ocenie i krytyce.
W Pomorskim Forum udział wzięli także licznie zebrani członkowie RPE, którzy z zainteresowaniem przysłuchiwali się komentarzom do wypracowanych przez siebie uprzednio postulatów, które posłużyły uczestnikom PFIP jako roboczy, wyjściowy materiał do dyskusji, i z niemniejszym zapałem konfrontowali własne opinie i doświadczenia.
Ważnym zagadnieniem, które stanowiło przedmiot jednego z paneli dyskusyjnych odbywających się drugiego dnia Forum, była kwestia powołania Ogólnopolskiej Rady Organizacji Pozarządowych. Dodatkową wartością pomorskiego FIP-u było wystąpienie gości z Wielkiej Brytanii – wolontariuszy z Leeds Metropolitan University, którzy podzielili się brytyjskimi doświadczeniami nt. funkcjonowania, finansowania i rozwoju organizacji pozarządowych.
Materiał wypracowany podczas PFIP stanowił matrycę dalszych prac RPE, którego członkowie podczas kolejnego spotkania swoimi przemyśleniami dzielili się w stolicy regionu. 4 sierpnia w Gdańsku odbyło się czwarte spotkanie RPE, na którym eksperci dokonali podsumowania treści dotychczas zgłoszonych uwag i postulatów. Wyodrębniony został katalog kluczowych ich zdaniem wytycznych i zaleceń, które w toku dalszych zostaną prac zredagowane w formie rekomendacji do Strategii Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.
Postulaty sformułowane w toku dotychczasowych prac zostaną Państwu niebawem zaprezentowane. Tymczasem zapraszamy wszystkie pomorskie NGO-sy do włączenia się w nurt dyskusji i współtworzenia rekomendacji do Strategii – wszelkie przemyślenia i uwagi możecie Państwo nadsyłać na adres: jerzy.boczon@fundacjarc.org.pl lub natalia.meszko@fundacjarc.org.pl
*W projekcie jako ekspertki/eksperci pomorskiego RPE biorą udział przedstawiciele następujących organizacji: Stowarzyszenie Koło Gospodyń Wiejskich Mściszewiczanki - Milena Bronk; Regionalne Centrum Wolontariatu – Paweł Buczyński; LGD Naszyjnik Północy – Angelika Dębska; Stowarzyszenie Eduq – Alina Fegler Kotkiewicz; Up Foundation – Monika Hinc; Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno – Zdzisława Hołubowska; LGD Partnerstwo Dorzecze Słupi – Inga Kawałek; Słowińska Grupa Rybacka – Aleksandra Klimczuk; Fundacja Pokolenia – Paulina Kremer; Centrum Inicjatyw Obywatelskich – Marta Makuch, Marcin Dadel; Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego – Adam Mikołajczyk; Stowarzyszenie Morena – Adam Niemkiewicz; Caritas Archidiecezji Gdańskiej – Małgorzata Niemkiewicz; Stowarzyszenie Podaj Rękę – Marek Olechnowicz; Ośrodek Szkolenia Zawodowego – Urszula Papoń; Powiślańska LGD – Mirosław Plakwicz; Stowarzyszenie Rokitnik – Agnieszka Pluskota; Fundacja Edukacji i Działań Społecznych – Tadeusz Podymiak; Fundacja Sprawni Inaczej – Justyna Rogińska; Fundacja M.A.P.A. Obywatelska – Piotr Stec; Fundacja Sopockie Korzenie – Michał Szulta; Centrum Aktywnych Gniew – Krzysztof Urban. Sekretarzem RPE województwa pomorskiego jest Jerzy Boczoń (Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych).
Materiał sporządzony w ramach projektu „Ogólnopolska Debata III Sektor dla Polski”, realizowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowany z Funduszy EOG.
Źródło: źródło organizatora