Publicystyka - ngo.pl

O tym, że strony doszły do porozumienia w negocjacjach na temat nowej edycji Funduszy Norweskich i Funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego informowaliśmy już 17 października (zobacz: Przełom w sprawie funduszy norweskich osiągnięty). Dziś, 25 października dowiedzieliśmy się w tej sprawie więcej. W Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zorganizowano spotkanie poświęcone w szczególności priorytetowi „Społeczeństwo Obywatelskie” w ramach funduszy norweskich. W spotkaniu uczestniczyli: wicepremier Piotr Gliński, Dyrektor Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego Wojciech Kaczmarczyk oraz dyrektor Departamentu Programów Pomocowych w Ministerstwie Rozwoju Przemysław Derwich. Co wiemy po spotkaniu i funduszach norweskich?

Fundusze Norweski i Fundusz Europejskiego Obszaru Gospodarczego w swojej trzeciej odsłonie to 809,3 mln euro. Po raz kolejny Polska zostaje największym beneficjentem tych środków. Na priorytet „Społeczeństwo Obywatelskie” przeznaczono prawie 7% z tej puli. To 53 miliony euro.

Środki w priorytecie „Społeczeństwo Obywatelskie” zostaną podzielone na dwa fundusze: ogólnopolski (30 mln euro) i regionalny (23 mln euro). Każdy z funduszy zarządzany będzie przez wyłonionego w drodze konkursu operatora.

Operatorem będzie mogło zostać konsorcjum organizacji pozarządowych. Kto będzie rozstrzygał konkurs na operatora? Dokona tego komitet selekcyjny. W skład komitetu selekcyjnego wejdą przedstawiciele polskiego rządu oraz przedstawiciele darczyńców (po równo z każdej ze stron).

Konkursy odbędą się według procedury określonej przez Biuro Mechanizmu Finansowego EOG w Brukseli. W pierwszym konkursie komitet selekcyjny będzie starał się dokonać wyboru w drodze konsensusu. Jeśli konsensus nie zostanie osiągnięty, ogłaszany będzie drugi konkurs. Tu również komisja dążyć będzie do konsensusu, jednak w przypadku jego braku decydujący głos należeć będzie do przewodniczącego komitetu selekcyjnego. Przewodniczącym będzie przedstawiciel darczyńców.

Na operatora każdego z funduszy – ogólnopolskiego i regionalnego – ogłoszone zostaną oddzielne konkursy. Maksymalnie – w przypadku powtórzenia konkursów – może ich więc być cztery.

Podział środków na dwa fundusze – wyodrębnienie funduszu regionalnego – przedstawiony został jako jeden z głównych sukcesów negocjacji. Wojciech Kaczmarczyk tłumaczył, że poprzednia edycja funduszy norweskich trafiła w połowie do organizacji pozarządowych z siedzibą w województwie mazowieckim. Stronie polskiej zależało, żeby taka sytuacja się nie powtórzyła.

Jako sukces przedstawiono również warunki (ich brak?) stawiane przed konsorcjami i tworzącymi je organizacjami pozarządowymi. Organizatorzy tłumaczyli, że szanse w konkursach będą miały wszystkie organizacje – niezależnie od wielkości. Brak doświadczenia w regrantingu nie musi być przeszkodą (na pewno nie będzie nią na etapie oceny formalnej). W konkursie na operatora funduszu regionalnego liczyć się będzie pomysł na „regionalizację zarządzania środkami”.

Co teraz czeka zainteresowanych funduszami i w jakie ruchy zaangażowany będzie polski rząd i darczyńcy. Ogólny harmonogram zarysował dyrektor Derwich. Najbliższym krokiem będzie podpisanie tzw. memorandum of understanding, które zawierać będzie poczynione ustalenia. To powinno udać się do końca 2017 r. Od początku przyszłego roku tworzone będą w Polsce propozycje programów – są one następnie negocjowane z przedstawicielami darczyńców. Pierwsze środki (pierwsze konkursy) mają szanse pojawić się pod koniec 2018 r. W ocenie przedstawiciela Ministerstwa Rozwoju najbardziej intensywny pod tym względem będzie jednak początek 2019 r. 

Jeśli chodzi o priorytet „Społeczeństwo obywatelskie” to w pierwszej kolejności ogłoszony zostanie konkurs na operatora funduszu ogólnopolskiego. Może to nastąpić już w pierwszej połowie 2018 r. Wszystko jednak wskazuje na to, że konkursy dla organizacji (czyli te, które ogłaszać będzie wyłoniony operator) zaczną pojawiać się – podobnie jak większość konkursów z funduszy norweskich – na początku 2019 r.

Wicepremier Gliński oraz dyrektor Kaczmarczyk mówili również o specjalnych środkach dla dwóch, przygotowywanych od jakiegoś czasu w łonie rządu, programów. Chodzi o program uniwersytetów ludowych oraz Polski Korpus Solidarności – program rozwoju wolontariatu. Oba, zgodnie z deklaracjami, mają być gotowe, choć oficjalnych ich wersji jeszcze nie zaprezentowano. Programy są wynikiem prac zespołów eksperckich powołanych na wiosnę 2016 r. przez Wojciecha Kaczmarczyka. Pierwotnie miały być częścią szerszego horyzontalnego Programu Wsparcia Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. 

Zapowiadanymi programami zarządzał będzie Narodowy Instytut Wolności. Dowiedzieliśmy się, że uniwersystety ludowe i Korpus Solidarności mogą zostać dofinansowane z funduszy norweskich. Nie będą to jednak środki z priorytetu „Społeczeństwo obywatelskie”. Może je zasilić Fundusz Współpracy Dwustronnej – oddzielna pula środków, w ramach której ma dochodzić do zacieśnienia współpracy między darczyńcami a poszczególnymi państwami-beneficjentami. Z wypowiedzi organizatorów spotkania wynika, że konkretne decyzje w tej sprawie będą jeszcze podejmowane. Chyba właśnie dlatego nie poznaliśmy konkretnych kwot, które przeznaczone zostaną na wymienione tu programy NIW-CRSO.

Spotkanie było też okazją, żeby spytać o inne ważne z punktu widzenia organizacji pozarządowych konkursy. Kiedy ogłoszona zostanie najbliższa edycja Funduszu Inicjatyw Obywatelskich? Wojciech Kaczmarczyk odpowiedział, że konkursy w ramach Funduszu Inicjatyw Obywatelskich ruszą nie wcześniej niż w połowie 2018 r. To oznacza, że środki FIO 2018 trafią do organizacji pozarządowych najpewniej pod koniec 2018 r.

Opisując, co w tej chwili dzieje się w sprawie FIO, Dyrektor Wojciech Kaczmarczyk tłumaczył, że przygotowywana zmiana dotyczy priorytetów i procedur Funduszu. Została ona już („wstępna propozycja”) przedstawiona Radzie Działalności Pożytku Publicznego i Komitetowi Sterująco-Monitorującemu FIO. Pracowali nad nią również eksperci z zespołów działających przy Pełnomocniku Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego. Formalna procedura konsultacji tego dokumentu będzie mogła rozpocząć się „jak tylko ustawa wejdzie w życie”, czyli po oficjalnym zainicjowaniu działań Narodowego Instytut Wolności.

Niestety na spotkaniu nie dowiedzieliśmy się, kto będzie stał na czele nowej instytucji. Wicepremier Gliński uchylił się od odpowiedzi, nie zdradził również, kto będzie przewodniczącym Komitetu ds. Pożytku Publicznego.

– Decyzje zapadną jak ustawa wejdzie w życie – powtórzył Wojciech Kaczmarczyk.

Dowiedz się, co ciekawego wydarzyło się w III sektorze. Śledź wydarzenia ważne dla NGO, przeczytaj wiadomości dla organizacji pozarządowych.
Odwiedź serwis wiadomosci.ngo.pl.