Z badania zrealizowanego w listopadzie 2008 roku wynika, że w ostatnim roku tylko 11,3% czyli ok. 4 mln dorosłych Polaków poświęciło swój czas na bezpłatną pracę na rzecz innych. To ponad 10 punktów procentowych mniej niż w 2006 roku!
Czy oznacza to, że Polacy są coraz mniej aktywni? Czy nasze
społeczeństwo obywatelskie, zamiast się rozwijać, jest coraz
słabsze? Odpowiadając na te pytania można powtórzyć argumenty
sprzed roku.
- Jest prawdą, że najnowsze wyniki badań wolontariatu wpisują się w niepokojące tendencje odnotowywane w badaniach organizacji pozarządowych - problem braku osób gotowych bezinteresownie angażować się w działania odczuwa co druga organizacja.
- Warto też pamiętać, że wolontariat nie jest jedynie pochodną prospołecznych postaw, ale także obiektywnych uwarunkowań gospodarczo-strukturalnych wyznaczających zachowania i strategie życiowe ludzi. Do takich uwarunkowań, potencjalnie związanych z ostatnimi trendami w rozwoju wolontariatu w Polsce, należą np. poprawiająca się sytuacja na rynku pracy czy intensywne procesy migracyjne. Może mieć to szczególne znaczenie w przypadku osób młodych (a to one najczęściej angażują się w wolontariat), którym łatwiej obecnie wejść na rynek pracy bez konieczności „zdobywania doświadczenia” w ramach wolontariatu.
- Inne badania aktywności obywatelskiej potwierdzają, że w
działalność w organizacjach pozarządowych angażuje się mniej niż
15% Polaków:
- badania przeprowadzone w 2007 roku przez CBOS mówią o 11% Polaków deklarujących członkostwo w organizacjach, z których tylko 2/3 (7%) angażuje się w pracę organizacji, do której należy;
- według Diagnozy Społecznej 2007 w ostatnim roku 14,1% dorosłych Polaków włączało się w działania na rzecz społeczności lokalnej;
- zaś zgodnie z wynikami międzynarodowego badania European
Social Survey z 2007 w działalność organizacji społecznych
włączało się 13,6% dorosłych obywateli.
WOLONTARIUSZE 2008 – NIE SĄ BARDZIEJ ZAANGAŻOWANI
W 2007 roku wydawało się, że spadek liczby wolontariuszy
częściowo rekompensowany jest rosnącą liczbą godzin, którą
poświęcają oni na pracę społeczną oraz zwiększającym się odsetkiem
osób pracujących społecznie w więcej niż jednej organizacji. Wyniki
badania z 2008 roku nie potwierdzają tej tendencji –
dalszemu spadkowi liczby wolontariuszy nie towarzyszy rosnące
zaangażowanie wolontariuszy w pracę społeczną.
Komu pomagają? W 2008 roku 20% wolontariuszy (a
więc ok. 2% Polaków) zadeklarowało, że w ostatnim roku pracowało
społecznie na rzecz więcej niż jednej organizacji (w 2007 roku było
to 40% wolontariuszy, a więc niemal 6% Polaków).
Wolontariusze najczęściej wspierają swoją pracą:
- organizacje i grupy pomagające najuboższym,
- organizacje i ruchy religijne, parafialne
- organizacje i grupy działające w sferze edukacji i wychowania,
- Ochotniczą Straż Pożarną, GOPR, WOPR.
KIM SĄ WOLONTARIUSZE?
Coraz mniejsza liczba wolontariuszy skłania do lepszego
przyjrzenia się cechom, które sprzyjają aktywności społecznej. Kim
są wolontariusze?
- Najwięcej wolontariuszy jest wśród osób z wyższym wykształceniem (generalnie można zaobserwować zależność – im wyższe wykształcenie, tym większa aktywność).
- Badania z kolejnych lat potwierdzają, że najczęściej w wolontariat angażują się osoby młode, zwłaszcza te między 15. a 19. rokiem życia (uczniowie i studenci). Relatywnie wysoki poziom aktywności obywatelskiej wykazują też osoby w wieku 40 a 44 lata.
- W pracę społeczną częściej angażują się mieszkańcy wsi.
Jednak jeszcze bardziej, niż cechy metryczkowe wpływają na
postawę społeczną poglądy i przekonania.
- Osoby które uważają, że zwykły obywatel działając z innymi może rozwiązać lokalne problemy ponad dwa razy częściej angażują się w wolontariat.
- Dwa razy częściej pracują społecznie osoby chodzące do kościoła co najmniej raz w tygodniu, niż te które praktykują rzadziej lub w ogóle.
- O połowę częściej są wolontariuszami osoby, które uważają, że „ogólnie rzecz biorąc ludziom, większości ludzi można ufać”.
