Pod koniec ubiegłego tygodnia Państwowa Rada Ochrony Przyrody na nadzwyczajnym posiedzeniu przyjęła m.in. stanowisko w sprawie kryzysu w ochronie przyrody w Polsce. Apeluje w nim o wspólne działania rządu i społeczeństwa, które zahamują degradację środowiska naturalnego.
STANOWISKO
w sprawie kryzysu w ochronie przyrody w Polsce
Bardzo zaniepokojeni postępującą degradacją
dziedzictwa przyrodniczego naszego kraju oraz negatywnymi
zjawiskami w organizacyjno-prawnym stanie ochrony przyrody,
zwracamy się z apelem do polskiego Rządu oraz społeczeństwa, o
podjęcie wspólnych, energicznych działań na rzecz zmiany tego
stanu.
Od czasów transformacji ustrojowej podejście do
zagadnień ochrony środowiska uległo w Polsce poprawie. Dzięki
zastosowaniu kompleksu rozwiązań prawnych, finansowych,
organizacyjnych i edukacyjnych, a także w wyniku działania
praw rynku, które wyeliminowały część największych źródeł
zanieczyszczeń, wiele elementów środowiska życia człowieka ulega
stopniowej poprawie. Tempo tych zmian jest różne w poszczególnych
dziedzinach i regionach. Zróżnicowanie to zależy m.in. od
aktywności organów administracji rządowej i samorządowej,
organizacji społecznych oraz pojedynczych osób. Niestety, ów
pozytywny trend nie obejmuje bardzo ważnego działu ochrony
środowiska, jakim jest ochrona przyrody.
W naszym kraju następuje szybkie ubożenie
zasobów przyrodniczych. Wyraża się to zmniejszaniem liczebności i
zasięgów populacji, wymieraniem gatunków, zanikaniem i degradacją
cennych siedlisk, dewastacją skarbów przyrody nieożywionej oraz
walorów krajobrazowych. Rozwój gospodarczy nie może
przebiegać bez poszanowania dziedzictwa przyrodniczego.
Za szczególnie ważne problemy Państwowa Rada
Ochrony Przyrody uznaje:
- złą organizację sytemu ochrony przyrody;
- blokady prawno-organizacyjne, paraliżujące działania
ochronne;
- niedostateczne postępy we wdrażaniu sieci Natura 2000;
- ignorowanie potrzeb ochrony przyrody w rozwoju
gospodarczym;
- niewystarczające finansowanie ochrony przyrody;
- niedostateczną edukację przyrodniczą społeczeństwa.
Większość problemów można pokonać lub znacząco
zredukować – czasami niewielkim nakładem sił i środków.
Państwowa Rada Ochrony Przyrody opracowuje listę
najważniejszych problemów ochrony przyrody, którą przedstawi
władzom Państwa i społeczeństwu.
Z przykrością stwierdzamy, że ostatnich
kilkanaście lat to dla ochrony przyrody czas w
znacznej części stracony. Kolejne rządy deklarują u progu
swych kadencji chęć rozwiązania przynajmniej części tych problemów,
tymczasem w rzeczywistości niewiele się zmienia. Jedyną
istotną, pozytywną zmianą jest wejście w Polsce w życie
przepisów Unii Europejskiej, dotyczących ochrony przyrody. Niestety
– z ich wdrożeniem i przestrzeganiem Polska ma największe problemy
spośród wszystkich państw Unii, a obecna polityka sprawia, że nasz
kraj jest postrzegany jako lider antyprzyrodniczych dążeń w
europejskiej polityce. Ochrona przyrody w Polsce nie ma silnej,
apolitycznej podstawy instytucjonalnej. Władze rządowe i
samorządowe z przyczyn politycznych zdecydowanie przedkładają
interesy gospodarcze nad przyrodnicze – czasem także z naruszeniem
prawa polskiego i unijnego.
Polska jest dumna ze swojej przyrody oraz
pięknej, długiej tradycji jej ochrony. Tradycja nie zastąpi jednak
działania. Obecna stagnacja dłużej trwać nie może! Wszyscy
powinniśmy podjąć działania, aby proces niszczenia naszej przyrody
zatrzymać i odwrócić.
Najwyższy czas dokonać zasadniczej reformy
systemu ochrony przyrody w Polsce, wykorzystując do tego
współczesną wiedzę, adekwatne środki, najlepsze kadry, skuteczne
prawo, wszelkie dostępne zasoby organizacyjne i zaangażowanie
całego społeczeństwa. Państwowa Rada Ochrony Przyrody deklaruje, że
będzie nieustępliwie przypominać o istniejących problemach i
działać na rzecz ich rozwiązania.
