Publicystyka - ngo.pl

Prelegenci dyskusji: Marek Borowski – Prezes Zarządu Federacji Polskich Banków Żywności, Bohdan Aniszczyk z Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta, Ks. Stanisław Słowik z Caritas Diecezji Kieleckiej oraz Krystyna Wyrwicka – Dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej podsumowali 20 lat działalności sektora pozarządowego w kontekście pomocy charytatywnej oraz wskazali największe wyzwania stojące przed organizacjami działającymi w tym zakresie.

Sesję rozpoczęła prezentacja wyników badań przeprowadzonych przez Stowarzyszenia Klon/Jawor, dotyczących liczby, wielkości budżetu i działań prowadzonych przez organizacje charytatywne w Polsce, które przedstawiła Małgorzata Lelonkiewicz, otwierając tym samym dyskusję prelegentów.

Marek Borowski wskazał na dwie tendencje determinujące działania organizacji charytatywnych, które jednocześnie są głównymi wyzwaniami, jakie stoją przed II sektorem tej dziedziny. Jedną z nich jest zanik wolontariatu stałego obserwowany w środowisku organizacji pozarządowych, które – wg Prezesa Federacji Polskich Banków Żywności – jest efektem wejścia Polski do struktur Unii Europejskiej, a co za tym idzie, zdobywania przez organizacje środków na realizację projektów, które w swoim założeniu zatrudniają płatnych pracowników do ich realizacji. Kolejnym elementem charakteryzującym działalność organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą charytatywną, jest brak strategii rozwoju w przeważającej ich liczbie. Marek Borowski wskazał ten element jako główny czynnik blokujący skuteczność działań, jak i rozwój organizacji charytatywnych. Odnosząc się do wcześniej zaprezentowanych badań wskazał, że przewaga liczebna charytatywnych organizacji w dużych miastach (głównie wojewódzkich) wynika ze specyfiki lokowania środków finansowych dostępnych dla organizacji pozarządowych. Niemniej jednak, zdaniem prelegenta, zwieszanie liczby organizacji charytatywnych na wsiach i w małych miejscowości nie jest konieczna.

Bohdan Aniszczyk z Towarzystwa Pomocy im. Brata Alberta, jako największy sukces ostatnich dwudziestu lat wskazał wejście w życie Uchwały o pożytku publicznym i wolontariacie. Prelegent zaznaczył, że powstawanie organizacji prowadzących działalność charytatywną na wsi nie jest sukcesem sektora, a raczej dowodem na upadek lokalnych społeczności. Bohdan Aniszczyk również wskazał na negatywne zmiany, jakie zaszły w organizacjach wraz z pojawieniem się środków unijnych, a mianowicie nadmierna formalizacja, która przekształca je w pozbawione kreatywności instytucje. Dodatkowo nadmierna profesjonalizacja dużych, długo działających organizacji zamyka możliwość rozwoju tym małym, dopiero powstającym.

Ks. Stanisław Słowik z Caritasu Diecezji Kieleckiej, podjął się polemiki z przedmówcami, dotyczącej spadku liczby wolontariuszy i wskazał, że faktycznie w organizacjach rośnie zatrudnienie, jednak nie powoduje ono spadku liczby wolontariuszy. Ksiądz Słowik odniósł się również do rozmieszczenia terytorialnego organizacji pozarządowych działających w obszarze działalności charytatywnej, wskazując na fakt, że wiele organizacji mających swoje siedziby w miastach wojewódzkich tak naprawdę kieruje swoje działania do ludzi mieszkających na obszarach wiejskich. Dużym sukcesem sektora, wg Księdza Słowika, jest fakt, że organizacje pozarządowe docierają do najbardziej potrzebujących i działają w obszarach niezagospodarowanych przez państwową pomoc społeczną.

Krystyna Wyrwicka, Dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, jako największy sukces sektora pozarządowego wskazała wprowadzanie do opieki socjalnej rozwiązań systemowych wypracowanych właśnie przez trzeci sektor. Dyrektor dodała również, że samorządy będą zlecać organizacjom pozarządowym, co raz więcej zadań, co jest dowodem na wyspecjalizowanie się organizacji charytatywnych w realizacji poszczególnych elementów pomocy społecznej oraz ich rosnącą profesjonalizację.

Sesja bogata była w komentarze z sali, które wskazywały na wagę poruszanych zagadnień. Przedstawiciele organizacji charytatywnych z całej Polski dzielili się swoimi spostrzeżeniami nt kondycji sektora i wyzwań przed nim stojących. Brak wystarczających środków finansowych był wskazywany jako główny czynnik blokujący rozwój poszczególnych organizacji. Niemniej jednak w dyskusji pojawiło się sporo pozytywnych opinii, ale sesja przede wszystkim ukazała wiarę zgromadzonych liderów organizacji pozarządowych, w słuszność prowadzonych przez siebie działań i wagę udzielanej pomocy. Bardzo ważnym aspektem dyskusji, było wskazanie konieczności współpracy z beneficjentami działań organizacji, aby nie było to tylko praca na „rzecz potrzebujących”, ale również „z potrzebującymi”.  Głównymi wyzwaniami dla sektora, wymienionymi przez przedstawicieli organizacji charytatywnych, są:

• niewystarczające środki finansowe;
• konieczność wprowadzenia zmian legislacyjnych ułatwiających działania o charakterze charytatywnym, w tym. Zmianę dotyczącą konieczności odprowadzania podatku VAT od darowizn przez dystrybutorów żywnosci;
• współpraca organizacji z lokalnymi środowiskami tak, aby pomoc udzielana pomoc charytatywna nie doprowadzała do upadku lokalnych sieci pomocy;
• weryfikacja  potrzeb beneficjentów, aby udzielana pomoc była adekwatna do realnych potrzeb;
• włączenie beneficjentów w działania organizacji charytatywnych;
• kreowanie i umacnianie roli lokalnych liderów.

Dyskusję zamknął głos z sali, który wskazał na fakt, że żaden ze zgromadzonych przedstawicieli organizacji nie poruszył problemu kryzysu światowego, co świadczy o bardzo dobrej kondycji trzeciego sektora.

• zadbanie o wizerunek organizacji charytatywnych i stałe umacnianie ich roli, szczególnie w relacjach z administracją publiczną
• aktywność działaczy organizacji w domaganiu się o postulaty pomocy społecznej w dokumentach strategicznych, programowych, legislacji
• dbanie o jakość usług socjalnych oraz właściwie finansowanie działań
• proponowanie i wdrażania systemowych rozwiązań
• tworzenie i wzmacnianie lokalnych partnerstw i federacji, wymiana doświadczeń i aktywne słuchanie innych organizacji
• standaryzacja działań, tworzenie wizji i strategii rozwiązywania problemów
• wzmocnienie zasobów ludzkich, rozwój wolontariatu i wspieranie liderów organizacji
• aktywizowanie beneficjentów, włączanie ich w działania organizacji i debaty (partycypacja)