Kredytoholizm to uzależnienie od zaciągania kredytów i pożyczek. Osoby uzależnione od kredytów odczuwają silny przymus zaciągania kolejnych zobowiązań finansowych, nawet jeśli nie są w stanie ich spłacać. Kredytoholizm może prowadzić do poważnych problemów finansowych, a nawet do bankructwa.
Przyczyny kredytoholizmu
Przyczyny kredytoholizmu są złożone i nie do końca poznane. Do czynników ryzyka zalicza się między innymi:
· Kultura Konsumpcyjna. Współczesna kultura konsumpcyjna promuje ideał posiadania coraz więcej dóbr materialnych, co sprzyja podejmowaniu impulsywnych decyzji finansowych. Społeczne naciski i reklamy podsuwające nieosiągalne standardy życiowe mogą skłaniać jednostki do sięgania po kredyty w celu spełnienia tych oczekiwań.
· Brak Edukacji Finansowej: Niski poziom edukacji finansowej stanowi kluczowy element prowadzący do kredytoholizmu. Osoby nieświadome zagrożeń związanych z nadmiernym zadłużeniem oraz konsekwencji braku zdolności kredytowej mogą podjąć ryzykowne decyzje finansowe bez zrozumienia ich długofalowych skutków.
· Łatwość Dostępu do Kredytów: Łatwość uzyskiwania kredytów, szczególnie przez rozwój instytucji finansowych oferujących szybkie pożyczki, może prowadzić do uzależnienia od korzystania z tych środków finansowych. Dostępność kredytów może zatem stać się kuszącym narzędziem dla osób podatnych na impulsywne zachowania.
· Genetykę. Badania sugerują, że skłonność do uzależnień może być dziedziczna;
· Doświadczenie w dzieciństwie. Osoby, które w dzieciństwie doświadczyły zaniedbania lub przemocy, są bardziej narażone na uzależnienia,
· Problemy emocjonalne. Kredytoholizm może być sposobem na radzenie sobie z takimi problemami jak stres, lęk czy depresja,
Objawy kredytoholizmu
Objawy kredytoholizmu mogą być podobne do objawów innych uzależnień, takich jak:
· Silny przymus zaciągania kredytów i pożyczek,
· Trudności w kontrolowaniu wydatków,
· Ukrywanie przed innymi zaciągniętych zobowiązań finansowych,
· Problemy finansowe,
· Depresja,
· Lęk.
Skutki kredytoholizmu
Skutki kredytoholizmu dla osoby uzależnionej
· Zadłużenie. Kedytoholicy często zaciągają kredyty na kwoty, których nie są w stanie spłacić. W rezultacie popadają w zadłużenie, które może prowadzić do utraty majątku, a nawet miejsca zamieszkania.
· Problemy finansowe. Kredytoholicy często mają problemy z zarządzaniem swoimi finansami. Nie potrafią kontrolować swoich wydatków i często wydają więcej pieniędzy, niż zarabiają. W rezultacie mogą mieć trudności z utrzymaniem się na powierzchni i mogą być zmuszeni do rezygnacji z ważnych wydatków, takich jak edukacja czy opieka zdrowotna.
· Stres i depresja. Kredytoholicy często odczuwają silny stres i depresję z powodu swojego zadłużenia i problemów finansowych. Stres może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak problemy ze snem, choroby serca czy zaburzenia psychiczne. Depresja może prowadzić do apatii, wycofywania się z życia społecznego i nawet myśli samobójczych.
Skutki kredytoholizmu dla otoczenia
· Konflikty rodzinne. Kredytoholicy często ponoszą konsekwencje swojego uzależnienia również na swoich bliskich. W rezultacie mogą dojść do konfliktów rodzinnych, a nawet rozpadu małżeństwa.
· Problemy w pracy. Kredytoholicy często mają problemy z koncentracją i wydajnością w pracy. W rezultacie mogą mieć trudności z utrzymaniem pracy lub awansem.
· Problemy społeczne. Kredytoholicy często odczuwają wstyd i poczucie winy z powodu swojego uzależnienia. W rezultacie mogą wycofywać się z życia społecznego i tracić kontakty z przyjaciółmi i rodziną.
Leczenie kredytoholizmu
Leczenie kredytoholizmu jest procesem złożonym i wymagającym czasu i wysiłku. Najczęściej stosuje się terapię indywidualną lub grupową, która pomaga pacjentowi zrozumieć przyczyny swojego uzależnienia i nauczyć się kontrolować swoje impulsy. W niektórych przypadkach konieczne może być również zastosowanie leków.
Terapia grupowa jest najczęstszą formą leczenia kredytoholizmu. Psychoterapeuta i inni uczestnicy sesji pomagają pacjentowi zrozumieć przyczyny jego uzależnienia, takie jak niskie poczucie własnej wartości, problemy emocjonalne czy inne uzależnienie krzyżowe. W trakcie terapii pacjent uczy się również kontrolować swoje impulsy i budować zdrowe nawyki finansowe. Case study innych pacjentów pozwala na umiejscowienie pacjenta w danym horyzoncie czasowym i retrospekcję jego stanu zaawansowania choroby.
Terapia indywidualna może być również skuteczną formą leczenia kredytoholizmu i powinna nią być traktowana jako uzupełnienie terapii grupowej. Pacjenci uczestniczący w terapii indywidualnej mogą podzielić się swoimi doświadczeniami z terapeutą, który będzie moderował leczenie podczas którego powinna zostać odnaleziona przyczyna stanu chorego i podjęte kolejne kroki celem wyjścia ze stanu chorobowego.
W niektórych przypadkach konieczne może być również zastosowanie leków. Leki mogą być pomocne w leczeniu objawów towarzyszących kredytoholizmowi, takich jak depresja, lęk czy zaburzenia snu. Jednak należy pamiętać, że są to zabiegi dodatkowe, które nie gwarantują całkowego uzdrowienia a są jedynie środkiem wspomagającym terapię.
Oto kilka kroków, które mogą pomóc w leczeniu kredytoholizmu:
1. Uświadomienie sobie problemu – pierwszy krok to uświadomienie sobie, że osoba ma problem z kredytoholizmem. Jeśli występuje podejrzenie, że ktoś z najbliższego otoczenia może mieć problem z kredytoholizmem, istnieje potrzeba skonsultowania się z psychologiem lub psychiatrą.
2. Zwrócenie się o pomoc – leczenie kredytoholizmu wymaga pomocy specjalisty. Psychoterapeuta może pomóc rozpoznać problem i opracować plan leczenia.
3. Uczestnictwo w terapii – terapia jest podstawą leczenia kredytoholizmu. W trakcie terapii pacjent uczy się rozumieć przyczyny swojego uzależnienia i budować zdrowe nawyki finansowe.
4. Zastosowanie leków – w niektórych przypadkach konieczne może być również zastosowanie leków. Leki mogą być pomocne w leczeniu objawów towarzyszących kredytoholizmowi.
5. Wsparcie bliskich – wsparcie bliskich jest bardzo ważne w procesie leczenia kredytoholizmu. Bliscy mogą wspierać pacjenta w jego walce z uzależnieniem i pomagać mu w realizacji planu leczenia.
Leczenie kredytoholizmu jest trudnym i długotrwałym procesem, jednak jest możliwe. Dzięki pomocy specjalisty i zaangażowaniu pacjenta można pokonać uzależnienie i odzyskać kontrolę nad swoim życiem.
Poniżej przedstawiono szczegółowy opis poszczególnych etapów leczenia kredytoholizmu:
Uświadomienie sobie problemu
Pierwszym krokiem w leczeniu kredytoholizmu jest uświadomienie sobie, że osoba ma problem. Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś z Twoich bliskich może mieć problem z kredytoholizmem, skonsultuj się z psychologiem lub psychiatrą.
Oto kilka pytań, które mogą pomóc ocenić, czy dana osoba ma problem z kredytoholizmem:
· Czy często zaciągasz kredyty, nawet jeśli nie jesteś w stanie ich spłacić?
· Czy odczuwasz silny przymus zaciągania kolejnych pożyczek?
· Czy Twoje zadłużenie utrudnia Ci normalne funkcjonowanie?
· Czy odczuwasz stres lub depresję z powodu swojego zadłużenia?
To tylko kilka pytań.
Do zweryfikowania problemu potrzebny jest kilkuetapowy proces w tym Kwestionariusz do Badania Uzależnienia od Zaciągania Kredytów (KBUZK) prof. Roberta Jeżewskiego, znany też jako Kwestionariusz Badania Kredytoholizmu (KBK) - wersja podstawowa i rozszerzona, ta ostatnia wprowadzona wraz z postępem badań nad problemem kredytoholizmu w roku 2023. Jednak jest to temat na inny artykuł.
Jeśli osoba odpowiedziała na którekolwiek z tych pytań twierdząco, może to oznaczać, że ma problem z kredytoholizmem.
Zwrócenie się o pomoc
Leczenie kredytoholizmu wymaga pomocy specjalisty. Psychoterapeuta może pomóc rozpoznać problem i opracować plan leczenia. Poza pomocą psychologa obligatoryjna jest także pomoc prawna i doradcy finansowego, który zajmie się uporządkowaniem tych spraw.
W trakcie pierwszej wizyty u psychoterapeuty osoba potencjalnie chora jest proszona o opowiedzenie o swoim problemie. Psychoterapeuta będzie chciał dowiedzieć się, jak długo trwa problem, jak poważne są jego konsekwencje i jakie są jego przyczyny.
Po rozmowie, psychoterapeuta opracuje plan leczenia. Plan leczenia może obejmować terapię indywidualną lub grupową, a także zastosowanie leków. Lub połączenie hybrydowe tych terapii.
Profilaktyka kredytoholizmu
Aby zapobiegać kredytoholizmowi, warto zwracać uwagę na następujące kwestie:
· Edukacja finansowa - osoby, które mają wiedzę na temat finansów, są mniej narażone na uzależnienia finansowe.
· Racjonalne planowanie wydatków - warto przed zaciągnięciem kredytu lub pożyczki dokładnie przemyśleć, czy jesteśmy w stanie go spłacić.
· Rozwiązywanie problemów emocjonalnych - jeśli doświadczamy problemów emocjonalnych, warto skorzystać z pomocy specjalisty.
Kredytoholizm to poważny problem, który może mieć negatywny wpływ na życie osób uzależnionych. Ważne jest, aby osoby uzależnione od kredytów uzyskały pomoc specjalistów i nauczyły się, jak sobie z tym uzależnieniem radzić.
Jak sobie radzić z kredytoholizmem?
Jeśli występuje podejrzenie, że ktoś z najbliższego otoczenia może mieć problem z kredytoholizmem, warto zwrócić się o pomoc do specjalisty. Psychoterapeuta może pomóc rozpoznać problem i opracować plan leczenia. Prawnik i doradca finansowy pomogą uporządkować kwestie poza emocjonalne.
Oto kilka sposobów, które mogą pomóc w walce z kredytoholizmem:
· Uświadomienie sobie wagi problemu, to pierwszy krok osoby uzależnionej, że ma problem z kredytoholizmem.
· Stworzenie budżetu pomoże kontrolować wydatki i unikać niepotrzebnego zaciągania kredytów.
· Znalezienie innego źródła finansowania. Rozwiązanie nie powinno być praktykowane, jednak z uwagi na złożony problem kredytoholizmu jest mniejszym złem. W przypadku braku środków, osoba uzależniona powinna poszukać innych źródeł finansowania niż kredyty tj. zaciąganie pożyczki od rodziny lub znajomych, poszukanie dofinansowania lub rozpoczęcia dodatkowej pracy.
· Oszczędzanie pieniędzy pomaga zabezpieczyć się przed nieprzewidzianymi wydatkami i uniknąć konieczności zaciągania kredytów.
Podsumowanie
Kredytoholizm stanowi kompleksowy problem, którego przyczyny mają zarówno ekonomiczne, jak i psychospołeczne korzenie. Rozwiązanie tego zjawiska wymaga szeroko zakrojonych działań, w tym edukacji finansowej, regulacji instytucji finansowych oraz wsparcia psychologicznego dla jednostek dotkniętych tym problemem. Tylko holistyczne podejście może przyczynić się do zmniejszenia występowania kredytoholizmu i poprawy kondycji finansowej społeczeństwa.
Źródło: Fundacja Pro Economico Bono