Przeglądarka Internet Explorer, której używasz, uniemożliwia skorzystanie z większości funkcji portalu ngo.pl.
Aby mieć dostęp do wszystkich funkcji portalu ngo.pl, zmień przeglądarkę na inną (np. Chrome, Firefox, Safari, Opera, Edge).
Publicystyka
Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. Rzeczywistość zgrzyta
Rafał Kowalski, ngo.pl (opr.)
Nie chodzi o to, żeby opisywać tylko stan legislacji - trzeba też odnieść się do rzeczywistości. To jeden z postulatów ngo-sów, recenzujących projekt rządowego sprawozdania z realizacji zapisów Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Poprawianie regulacji nie zapewnia niepełnosprawnym w Polsce należnych praw.
Sprawozdanie ze stanu legislacji
Konwencja została przyjęta przez Polskę 2 lata temu. We wrześniu upływa termin złożenia sprawozdania z realizacji zapisów konwencji. Obowiązek sprawozdawczy ma rząd. Sejmowa Komisja ds. Polityki Społecznej i Rodziny przyjrzała się projektowi sprawozdania. Obecne na posiedzeniu (odbyło się 9 lipca 2014 r.) organizacje pozarządowe krytycznie oceniają sprawozdanie. Nie ma w nim realnych problemów i pokazania jak próbuje się je rozwiązać. Sprawozdanie koncentruje się na stanie legislacji. W opinii wypowiadających się organizacji, nie przepisy są największym problemem. Problemem jest ich lekceważenie.
"Nie chodzi o polowanie na winnych. Wydaje mi się, że największą rozbieżnością między stroną społeczną i stroną rządową nie jest ocenia stanu prawnego. Rozbieżnością jest ocena rzeczywistości i to, w jakim stopniu chcemy się przyznać do tego, że rzeczywistość zgrzyta. Chcemy przyznać się do tego, że mamy problemy w codziennym życiu. Doceniając starania wielu ministerstw w zakresie dokonanych zmian legislacyjnych, to jednak to, co jest bardzo frustrujące, to fakt, że strona społeczna zgłasza uwagi i problemy życia codziennego i w odpowiedzi dostaje odpowiedni paragraf mówiący o tym, że coś takiego nie powinno mieć miejsca, bo przecież przepisy na to nie pozwalają – tłumaczył Paweł Kubicki ze Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom z Ukrytymi Niepełnosprawnościami im. H. Aspergera "Nie-Grzeczne Dzieci".
Zmiany w instytucji ubezwłasnowolnienia
Ratyfikowanie we wrześniu 2012 r. Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych nie oznaczało początku działań, ale zakończenie pewnego etapu. Już przed przyjęciem konwencji, poprawiano legislację, żeby lepiej wpasować się w jej założenia. Z rzeczy, które pozostawiono do zmiany należy wymienić kwestię małżeństw osób ubezwłasnowolnionych (art. 12 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) – do dziś nierozwiązaną. Czy jest szansa na zmiany zapisu kodeksu? Z informacji przedstawionej przez Ministerstwo Sprawiedliwości w styczniu 2014 r. wynika, że tak. Resort analizuje możliwość zmiany przepisów, które negatywnie wyróżniają nas na tle innych państw. Zmiany dotyczyć mają całej instytucji ubezwłasnowolnienia (nie tylko kwestii zawierania małżeństw).
"Zasadnicza zmiana w stosunku do dotychczasowego stanu prawnego polegać ma na tym, że poszczególne sposoby ochrony prawnej osób dorosłych z niepełnosprawnością psychiczną powinny być zastosowane w sposób proporcjonalny do potrzeb wynikających ze stanu psychicznego osoby, a rozstrzygnięcie ograniczające jej zdolność do czynności prawnych stanowi środek ostateczny, stosowany wówczas, gdy środki mniej ingerujące w autonomię woli (np. pełnomocnictwo opiekuńcze lub opieka asystencyjna) nie byłyby wystarczające do ochrony jej interesów."
"Proponowana nowelizacja ma także prowadzić do zmiany funkcji opieki i relacji pomiędzy opieką a zdolnością do czynności prawnych. W obecnym stanie prawnym przesłanką ustanowienia opieki czy kurateli jest uprzednia ingerencja w zdolność do czynności prawnych, polegająca na ubezwłasnowolnieniu całkowitym lub częściowym. W projektowanej regulacji opieka będzie ustanawiana dla pomocy w prowadzeniu spraw przez osobę z niepełnosprawnością, a zakres obowiązków i kompetencji opiekuna będzie zależny od stanu psychicznego podopiecznego."
Konwencja została przyjęta przez Polskę 2 lata temu. We wrześniu upływa termin złożenia sprawozdania z realizacji zapisów konwencji. Obowiązek sprawozdawczy ma rząd. Sejmowa Komisja ds. Polityki Społecznej i Rodziny przyjrzała się projektowi sprawozdania. Obecne na posiedzeniu (odbyło się 9 lipca 2014 r.) organizacje pozarządowe krytycznie oceniają sprawozdanie. Nie ma w nim realnych problemów i pokazania jak próbuje się je rozwiązać. Sprawozdanie koncentruje się na stanie legislacji. W opinii wypowiadających się organizacji, nie przepisy są największym problemem. Problemem jest ich lekceważenie.
"Nie chodzi o polowanie na winnych. Wydaje mi się, że największą rozbieżnością między stroną społeczną i stroną rządową nie jest ocenia stanu prawnego. Rozbieżnością jest ocena rzeczywistości i to, w jakim stopniu chcemy się przyznać do tego, że rzeczywistość zgrzyta. Chcemy przyznać się do tego, że mamy problemy w codziennym życiu. Doceniając starania wielu ministerstw w zakresie dokonanych zmian legislacyjnych, to jednak to, co jest bardzo frustrujące, to fakt, że strona społeczna zgłasza uwagi i problemy życia codziennego i w odpowiedzi dostaje odpowiedni paragraf mówiący o tym, że coś takiego nie powinno mieć miejsca, bo przecież przepisy na to nie pozwalają – tłumaczył Paweł Kubicki ze Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom z Ukrytymi Niepełnosprawnościami im. H. Aspergera "Nie-Grzeczne Dzieci".
Zmiany w instytucji ubezwłasnowolnienia
Ratyfikowanie we wrześniu 2012 r. Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych nie oznaczało początku działań, ale zakończenie pewnego etapu. Już przed przyjęciem konwencji, poprawiano legislację, żeby lepiej wpasować się w jej założenia. Z rzeczy, które pozostawiono do zmiany należy wymienić kwestię małżeństw osób ubezwłasnowolnionych (art. 12 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) – do dziś nierozwiązaną. Czy jest szansa na zmiany zapisu kodeksu? Z informacji przedstawionej przez Ministerstwo Sprawiedliwości w styczniu 2014 r. wynika, że tak. Resort analizuje możliwość zmiany przepisów, które negatywnie wyróżniają nas na tle innych państw. Zmiany dotyczyć mają całej instytucji ubezwłasnowolnienia (nie tylko kwestii zawierania małżeństw).
"Zasadnicza zmiana w stosunku do dotychczasowego stanu prawnego polegać ma na tym, że poszczególne sposoby ochrony prawnej osób dorosłych z niepełnosprawnością psychiczną powinny być zastosowane w sposób proporcjonalny do potrzeb wynikających ze stanu psychicznego osoby, a rozstrzygnięcie ograniczające jej zdolność do czynności prawnych stanowi środek ostateczny, stosowany wówczas, gdy środki mniej ingerujące w autonomię woli (np. pełnomocnictwo opiekuńcze lub opieka asystencyjna) nie byłyby wystarczające do ochrony jej interesów."
"Proponowana nowelizacja ma także prowadzić do zmiany funkcji opieki i relacji pomiędzy opieką a zdolnością do czynności prawnych. W obecnym stanie prawnym przesłanką ustanowienia opieki czy kurateli jest uprzednia ingerencja w zdolność do czynności prawnych, polegająca na ubezwłasnowolnieniu całkowitym lub częściowym. W projektowanej regulacji opieka będzie ustanawiana dla pomocy w prowadzeniu spraw przez osobę z niepełnosprawnością, a zakres obowiązków i kompetencji opiekuna będzie zależny od stanu psychicznego podopiecznego."
(fragmenty informacji Ministerstwa Sprawiedliwości)
Jednak, jak pokazuje dyskusja na forum Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, same zmiany w prawie nie wystarczają. Jeden ze starszych przepisów antydyskryminacyjnych – likwidacja barier architektonicznych zapisana w prawie budowlanym – to dziś sztandarowy przykład lekceważenia prawa, który pojawił się również podczas lipcowej dyskusji nad sprawozdaniem.
więcej:
stenogram z posiedzenia komisji, serwis sejmowy
Informacja dotycząca podjętych przez resort sprawiedliwości działań zmierzających do poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w zakresie korzystania ze zdolności prawnej poprzez ograniczenia stosowania instytucji podejmowania decyzji w zastępstwie, czyli ubezwłasnowolnienia, zgodnie z postanowieniami art. 12 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, serwis www.niepelnosprawni.gov.pl
o konwencji, serwis mpips.gov.pl
Zespół do spraw wykonywania postanowień Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, serwis www.niepelnosprawni.gov.pl
Sprawozdanie (…) zgodnie z postanowieniami artykułu 35 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych z działań podjętych w celu wprowadzenia w życie jej postanowień
Jednak, jak pokazuje dyskusja na forum Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, same zmiany w prawie nie wystarczają. Jeden ze starszych przepisów antydyskryminacyjnych – likwidacja barier architektonicznych zapisana w prawie budowlanym – to dziś sztandarowy przykład lekceważenia prawa, który pojawił się również podczas lipcowej dyskusji nad sprawozdaniem.
więcej:
stenogram z posiedzenia komisji, serwis sejmowy
Informacja dotycząca podjętych przez resort sprawiedliwości działań zmierzających do poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych w zakresie korzystania ze zdolności prawnej poprzez ograniczenia stosowania instytucji podejmowania decyzji w zastępstwie, czyli ubezwłasnowolnienia, zgodnie z postanowieniami art. 12 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, serwis www.niepelnosprawni.gov.pl
o konwencji, serwis mpips.gov.pl
Zespół do spraw wykonywania postanowień Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, serwis www.niepelnosprawni.gov.pl
Sprawozdanie (…) zgodnie z postanowieniami artykułu 35 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych z działań podjętych w celu wprowadzenia w życie jej postanowień
Teksty opublikowane na portalu prezentują wyłącznie poglądy ich Autorów i Autorek i nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Podobnie opinie, komentarze wyrażane w publikowanych artykułach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.
