Publicystyka - ngo.pl

– Mimo że członkiem Unii Europejskiej staniemy się dopiero od maja 2004 roku, już od stycznia 2004 projekty będą mogły być finansowane z funduszy strukturalnych – dodała wiceminister.

Do końca czerwca powinien być gotowy system absorpcji unijnych pieniędzy. Na 27 czerwca planowane jest rozpoczęcie negocjacji z Komisją Europejską, które mają doprowadzić do zatwierdzenia Narodowego Planu Rozwoju. To powinno nastąpić do końca tego roku. Na początku listopada ma być już wiadomo na co będzie można przeznaczyć unijne pieniądze.

4 tys. projektów w bazie danych
Ponieważ połowa kwoty jaką Polska otrzyma z Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych ma być przeznaczona na samorządy, obecnie kluczową sprawą jest przygotowanie projektów konkretnych inwestycji przez samorządy.

MGPiPS przy współpracy urzędów marszałkowskich przygotowuje bazę projektów, które mogą być współfinasowane z funduszy strukturalnych. Obecnie w bazie jest około 4 tys. projektów. Projekty są wstępnie oceniane przez urzędy marszałkowskie. Tymi projektami, którym zostanie nadany priorytet pierwszy – zajmuje się w dalszej kolejności ministerstwo. W ten sposób oceniono już 800 projektów. Pracownicy ministerstwa wybrali spośród nich 90 propozycji, które bądź mogą być realizowane bez żadnych poprawek od stycznia 2004 roku, bądź wymagają uzupełnienia w dokumentacji technicznej. Część tej brakującej dokumentacji zostanie sfinansowana z funduszu PHARE. Na ten cel przeznaczono 8 mln zł, a 1 mln zl – na szkolenia dla urzędników samorządowych.

Pozostałe projekty, znajdujące się w bazie, wymagają jeszcze wiele pracy i poprawek. Być może będą mogły być realizowane w terminach późniejszych. Najwięcej problemów wnioskodawcy mają m.in. z odpowiednim uzasadnieniem projektów oraz z odpowiednią ich kwalifikacją do poszczególnych priorytetów i programów.
- Czasami ten sam projekt jest zgłaszany do kilku programów. To jest błąd formalny – mówiła Anna Siejda, dyrektor Departamentu Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego z MGPiPS. – Ministerstwo planuje odpisywać wnioskodawcom z uwagami i wskazaniem nieprawidłowości znajdujących się w projekcie.

Innymi problemami są nieuregulowane kwestie prawne i własności gruntów, nieuchwalone projekty zagospodarowania przestrzennego, a także kwestie płatności i refundacji. Jeśli chodzi o tę ostatnią sprawę w ministerstwie trwają prace nad zmianą ustawy o rozwoju regionalnym, które pozwolą w ramach kontraktów wojewódzkich na wspieranie wkładu własnego samorządów oraz prefinasowanie projektów realizowanych ze środków funduszy europejskich. Ponadto prowadzone są również prace nad ustawą o Funduszu Inwestycji Komunalnych, z którego mogłyby być finansowane koszty przygotowania dokumentacji technicznej do projektów współfinasowanych przez UE. Fundusz ma powstać ze środków budżetowych i funkcjonować w ramach Banku Gospodarstwa Krajowego. Podobne rozwiązanie z powodzeniem wprowadziły Włochy.

MGPiPS do tej pory otrzymało oceny z 10 urzędów marszałkowskich. Na razie najwięcej projektów pozytywnie zweryfikowanych pochodzi z województwa podlaskiego.

Przygotowania administracji
Podczas konferencji minister Krystyna Gurbiel mówiła także o przygotowaniu administracji do absorpcji unijnych środków. W czerwcu 2003 urzędy centralne otrzymały dodatkowe etaty na ten cel. Przygotowywane są również podręczniki na temat możliwości i zasad korzystania z Funduszu Spójności i funduszy strukturalnych. Będą one zawierały m.in. projekty wzorów wniosków, projektów aplikacyjnych i raportów, jakie trzeba przedkładać Komisji Europejskiej.
Na przełomie sierpnia i września rozpoczną się szkolenia dla administracji samorządowej.
– Przeszkolimy po dwie osoby z każdej gminy, powiatu i województwa, tak aby w każdym samorządzie znalazły się osoby, które będą wstanie przygotować dokumentację dla Komisji Europejskiej – zapowiedziała Krystyna Gurbiel.

Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP)
Głównym celem środowej konferencji było dostarczenie samorządom informacji na temat możliwości finansowania infrastruktury lokalnej z różnych źródeł i z zastosowaniem różnorakich rozwiązań prawnych, m.in. partnerstwa publiczno-prywatego (PPP).

Obecny na konferencji Bruno Dethomas – ambasador Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce stwerdził m.in., że sektor prywatny pownien być uprzywilejowanym partnerem dla samorządów ze względu na jego możliwości finasowania i umijętności zarządzania delegowanymi zadaniami publicznymi.
- Ma to jeszcze większe znaczenie w okresie trudności gospodarczych – mówił Bruno Dethomas.

Eksperci zajmujący się partnerstwem publiczo-prywatnym wymieniali zarówno zalety, jak i wady jakie niesie ze sobą taka forma współpracy. Do zalet należy zaliczyć możliwości obniżenia kosztów, transfer zaawansowanej technologii, podział ryzyka inwestycyjnego, podniesienie efektywności, korzyści ogólneekonomiczne, aktywizację sektora prywatnego. Wśrod wad można wymienić: organiczenie wpływu samorządu na określoną branżę, wzrost opłat (urealnienie kosztów usługi), gorszą pozycję negocjacyjną samorządu wobec specjalistów branżowych, brak możliwości zwiększenia konkurencji (po podpisanu umowy).

Zwracano także uwagę na potrzebę zatrudnienia doradców prawnych, finansowych i technicznych przez samorząd, który zdecyduje się na partnerstwo publiczo-prywatne w celu podpisania jak najlepszej i korzystnej umowy. Umowy tego rodzaju mają z reguły charakter długookresowy (10 – 30 lat) i zawarte w nich zapisy mogą mieć daleko idące konsekwencje dla urzędników (burmistrzów, starostów).
- Partnerstwo publiczo-prywatne nie ma ograniczeń co do treści, ale musi być dojrzałe prawnie, finansowo i technicznie, aby przed organami kontroli wykazać zasadność tej decyzji – mówił Paweł Kolas, dyrektor Departamentu Współpracy Regionalnej w Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych.

Potrzebne jest odpowiednie ustawodawstwo
Bruno Dethomas mówiąc o warunkach jakie powinny być spełnione, aby partnerstwo publiczo-prywatne mogło dobrze funkcjonowac wymienił potrzebę odejścia przez sektor publiczny od funkcji dostawcy usług na rzecz menadżera umawiających się stron prywatnych oraz wprowadzenie odpowiedniego ustawodawstwa, które pozwalałoby na przejrzyste delegowanie zadań publicznych. Tego warunku Polska nie spełnia, ponieważ póki co nie istnieje jednolity akt prawny regulujący kwestie związane z PPP. Przepisy dotyczące tych spraw znajdują się w 34 różnych ustawach. Najważniejsze z nich to Ustawa o zamówieniach publicznych i ustawa o finansach publicznych. Niedawno zespół międzyministerialny rozpoczął prace nad ustawą o PPP.

Bariery mentalne
Inną kwestią, którą poruszono jako przyczynę niechęci samorządów do podejmowania PPP były bariery mentalne.
- W samorządach jest brak przekonania do podejmowania inwestycji, których efekty przyjdą po wielu latach, po upłynięciu czteroletniej kadencji – mówił Paweł Kolas. Problem stanowią także obawy burmistrzów przed zaciąganiem pożyczek na inwestycje, ponieważ może to doprowadzić do zarządu komisarycznego w gminie. Dyrektor Departamentu Współpracy Regionalnej w PAIZ zwrócił także uwagę na konieczność przekonania społeczności lokalnej do przeprowadzenia inwestycji, które np. poprzez wprowadzenie nowych technologii i dążenie do ograniczenia kosztów pracy, mogą spowodować zwolnienia pracowników w danym zakładzie. - Tutaj potrzebny jest już dialog społeczny, bo jest to decyzja polityczna gminy – tłumaczył P.Kolas.

- To wcale nie jest tak, że jesteśmy uprzedzeni i nie chcemy – odpierał zarzuty Grzegorz Benedykciński, burmistrz Grodziska Mazowieckiego. – Problem polega na tym, że obecnie angażowanie się w partnerstwo publiczno–prywatne wiąże się z wysokim ryzykiem politycznym, ponieważ powszechna jest świadomość, że wszyscy biorą łapówki.
Zdaniem G. Benedykcińskiego, aby zmienić ten stan rzeczy potrzebna jest kampania informacyjna przekonująca społeczńestwo, że takie formy współpracy sektora publicznego z prywatnym pomagają rozwiązywać problemy społeczne.

Konferencję pt. "Skuteczne sposoby finansowania infrastruktury lokalnej 2003-2006", która odbyła się w środę 11 czerwca 2003 roku w Warszawie, zorganizowało Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej oraz Polsko-Hiszpańska Izba Gospodarcza.