Publicystyka - ngo.pl

W apelu wzywa do przywrócenia surowszych norm dotyczących dopuszczalnego hałasu komunikacyjnego oraz podjęcia zdecydowanych działań w walce ze smogiem akustycznym. Jednocześnie przedstawia wnioski z dwóch raportów Decybele Przyszłości dotyczące podejścia radnych, prezydentów i wiceprezydentów miast wojewódzkich w Polsce do problemu hałasu z własnej perspektywy.

Sygnatariusze listu podkreślają, że smog akustyczny jest drugim największym po zanieczyszczeniu powietrza zagrożeniem środowiskowym dla zdrowia publicznego. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) hałas powoduje rocznie około 12 tysięcy przypadków przedwczesnej śmierci w Unii Europejskiej. Narażonych na nadmierny hałas jest prawie 32 miliony dorosłych Europejczyków, a ponad 13 milionów cierpi na zaburzenia snu.

„Od 2012 roku w Polsce obowiązują złagodzone normy dopuszczalnego poziomu hałasu komunikacyjnego, które nie chronią odpowiednio mieszkańców, szczególnie w dużych aglomeracjach. Badania naukowe jednoznacznie potwierdzają, że długotrwała ekspozycja na hałas przekraczający 55 dB może prowadzić do trwałych deficytów poznawczych i emocjonalnych, szczególnie u dzieci” – czytamy w liście.

Organizacje zwracają również uwagę na ekonomiczne skutki smogu akustycznego. Koszty leczenia chorób związanych z hałasem, w tym nadciśnienia i chorób wieńcowych, szacowane są na dziesiątki miliardów dolarów rocznie w USA. Dodatkowym aspektem jest wpływ hałasu na bioróżnorodność i równowagę ekosystemów.

Koalicja Polski Alarm Hałasowy apeluje o:

• Przywrócenie norm dopuszczalnego hałasu komunikacyjnego sprzed 2012 roku
• Przeprowadzenie szerokiej kampanii edukacyjnej dotyczącej smogu akustycznego
• Realizację ogólnopolskich badań nad wpływem zanieczyszczenia hałasem na zdrowie publiczne
• Podjęcie stałej współpracy ze środowiskiem organizacji społecznych i akademickim w celu wypracowania rozwiązań redukujących zanieczyszczenie hałasem

W połączeniu z apelem, w dniu 25 kwietnia 2025 r. o godz. 16:00 odbędzie się debata ekspercka pt. „Jak tworzyć cichsze miasta”, w której wezmą udział Beata Borowiec (Ekowyborca), Marcelina Plicha-Wabnik (Wise Habit) oraz Alan Grinde (Instytut Ekologii Akustycznej).

Wydarzenie odbędzie się w siedzibie Wise Habit Showroom przy ul. Żelaznej 24 w Warszawie. Przed debatą, o godz. 15:30, zaplanowano konferencję prasową. Całość będzie transmitowana na żywo na kanale YouTube ORION Organizacja Społeczna (youtube.com/orionfm).

Beata Borowiec / Ekowyborca:

Obserwujemy obecnie wyraźną zmianę w postrzeganiu dobrostanu człowieka. Z jednej strony, jesteśmy zasypywani informacjami o rosnącym PKB, co teoretycznie powinno oznaczać poprawę jakości życia. Z drugiej strony, zwykli obywatele zmuszeni są wydawać coraz większe sumy na minimalizowanie negatywnych skutków tego "progresu". Przykład Polaków, którzy muszą inwestować w filtry powietrza i korzystać z prywatnych placówek audiologicznych, by zapewnić sobie spokój i zdrowie, jest niezwykle wymowny.

Zastanawia zatem, dlaczego rozwój, który powinien przynosić korzyści, jednocześnie zmusza nas - zwykłych obywateli - do ponoszenia dodatkowych kosztów na ochronę przed jego niekorzystnymi efektami.

Jeszcze bardziej niepokojąca jest sytuacja zwierząt, które nie mają możliwości zakupu środków ochronnych. One po prostu cierpią, będąc biernymi ofiarami naszego rozwoju.

Alan Grinde / Instytut Ekologii Akustycznej:

Mówimy wiele o bezpieczeństwie narodowym, ale czy kraj, w którym obywatele cierpią z powodu chorób wywołanych zanieczyszczeniami, takimi jak hałas, może być naprawdę bezpieczny? Smog akustyczny to cichy zabójca, który każdego dnia niszczy zdrowie milionów Polek i Polaków, szczególnie najmłodszych. Badania wyraźnie pokazują, że dzieci narażone na długotrwały hałas mają problemy z koncentracją, nauką i rozwojem emocjonalnym – jak więc możemy mówić o potrzebie poprawy demografii, gdy nie zapewniamy podstawowych warunków do zdrowego rozwoju?

Szwajcaria, Holandia czy kraje skandynawskie dawno zrozumiały, że każda kwota zainwestowana w ochronę przed hałasem to kilkukrotnie większe oszczędności na późniejszym leczeniu nadciśnienia, chorób serca, cukrzycy czy zaburzeń psychicznych. To nie jest kwestia komfortu – to kwestia zdrowia publicznego i odpowiedzialności państwa wobec obywateli.

Złagodzenie norm hałasu w 2012 roku było krokiem wstecz, który do dziś zbiera swoje żniwo. W Polsce umieralność z powodu chorób serca jest dwukrotnie wyższa niż w innych krajach Unii Europejskiej. Taka statystyka nie wzięła się znikąd. Czas przestać udawać, że problem nie istnieje i podjąć odważne decyzje. Jeśli naprawdę zależy nam na przyszłości Polski, musimy zacząć od stworzenia cichszego, zdrowszego środowiska dla wszystkich.

Paweł Pomian / Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA:

Jeśli chcemy realnie zmniejszyć hałas w naszych miastach, musimy postawić na transport publiczny. Tylko szybka, wygodna i niezawodna komunikacja — zarówno miejska, jak i międzymiastowa — może przekonać ludzi, by zostawili samochód w garażu. Równie ważne są przystępne ceny biletów i dobre skomunikowanie nawet mniejszych miejscowości.

Do tego potrzebujemy więcej cichych, elektrycznych pojazdów — zasilanych czystą, odnawialną energią. Tylko wtedy transport będzie nie tylko wygodniejszy, ale i zdrowszy dla nas wszystkich.

Magdalena Zając / Stowarzyszenie Rodzice dla Klimatu:

Zagadnienie hałasu w przestrzeni publicznej w Polsce w zasadzie nie istnieje. Nikt nie zajmuje się tym tematem na poważnie. W kontekście zdrowia dzieci też ten temat nie za często podejmowany jest przez Ministerstwo Zdrowia, Departament Zdrowia Publicznego, lekarzy.

Polskie dzieci spotykają się z hałasem praktycznie w każdym miejscu, w którym przebywają – w drodze do szkoły, przy których najczęściej przebiegają duże ulice, w szkole, zarówno podczas lekcji (zwłaszcza na lekcjach wychowania fizycznego), jak i w czasie przerw. Badania mówią, że w czasie przerw szkolnych natężenie hałasu sięga od 90 do 110 db. Dla porównania – 130 db jest granicą bólu. Nasuwa mi się pytanie – jak dzieci mają przetrwać, uczyć się, skupić i być zdrowe w takich warunkach? Każdemu rodzicowi zależy, aby dziecko osiągało dobre wyniki w nauce. Jednak, w hałasie dzieci stają się nerwowe a nawet agresywne. Hałas powoduje długotrwały stres. Każdy człowiek, także dorosły nie jest odporny na tego typu zanieczyszczenie. Uważam, że powinnyśmy na poważnie w Polsce zająć się tematem hałasu – to jest jedno z większych zagrożeń cywilizacyjnych.

Nina Józefina Bąk / Clean Cities Polska:

W polskich miastach większość ludzi mieszka w okolicy, gdzie hałas uliczny szkodzi zdrowiu. Przykładowo w Warszawie aż 65% mieszkańców narażona jest nadmierny hałas uliczny, w Poznaniu to niemal 50%, a w Gdańsku prawie 60% mieszkańców boryka się z problemem hałasu. Na hałas uliczny w okolicach szkół szczególnie narażone są dzieci. Potrzebujemy przywrócenia norm sprzed 2012 oraz stworzenia krajowych regulacji ułatwiających wprowadzanie szkolnych ulic. Te działania pozwolą efektywnie chronić dorosłych i dzieci przed szkodliwym hałasem tworząc zdrowsze warunki do ich prawidłowego rozwoju.

Grażyna Żyłkowska / Podaruj Ciszę:

Dla większości z nas huk fajerwerków i petard kojarzy się głównie z okresem sylwestrowo-noworocznym, ale w wielu miejscowościach wypoczynkowych jest to problem całoroczny. Przepisy w tym zakresie są bardzo liberalne, jest jednak szansa, że w najbliższym czasie może się to zmienić. Do sejmu wpłynęły 3 projekty ustaw ograniczających używanie fajerwerków i petard. Potrzebujemy takiej zmiany i wspieramy parlamentarzystów, którzy nad tą zmianą pracują.

Piotr Podemski / Wybieram Ciszę:

Dobrym pomysłem, który wydaje się, może pogodzić potrzeby ludzi wrażliwych na głośne dźwięki z osobami, którym to nie przeszkadza, jest projekt tak zwanych stref ciszy. Otóż w miejscach publicznych część przestrzeni byłaby wydzielona, odpowiednio oznaczona i obowiązywałyby w niej zasady powściągliwości dźwiękowej – a więc głośne rozmowy, puszczanie muzyki, trzaskanie drzwiami czy niewyłączanie dźwięków w urządzeniach elektronicznych byłyby zabronione. Dotyczyłoby to przede wszystkim przestrzeni zamkniętej, a więc pensjonatów, restauracji, ośrodków zdrowia, poczekalni w urzędach, komunikacji publicznej. Może udałoby się takie rewiry także wydzielić w przypadku parków, plaż itd. Wydaje się, iż jest to prosta i niewymagająca prawie żadnych nakładów finansowych koncepcja. Jedynie wymaga trochę samodyscypliny i dobrej woli.

Maria Krakowiak / Akcja Ratunkowa dla Krakowa:

Badania opublikowane w Environmental Health Perspectives pokazują, że długotrwała ekspozycja na poziom hałasu przekraczający 55 decybeli może prowadzić do trwałych deficytów poznawczych i emocjonalnych. Musimy zacząć traktować hałas jako realne zagrożenie zdrowotne – tak samo jak zanieczyszczenie powietrza. To kolejny powód, dla którego wiele osób nie otwiera okien – w obawie przed natłokiem dźwięków. Potrzebujemy konkretnych działań i surowszych norm hałasowych w przestrzeni publicznej. Cisza nie jest fanaberią – jest podstawą zdrowia i dobrej jakości życia.

Ekowyborca, Instytut Ekologii Akustycznej, Rodzice dla Klimatu, Clean Cities Campaign, Podaruj Ciszę, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, Włos W imieniu Przyrody Ślęży, Fundacja Noga w Łapę, Fundacja Nexus, Fundacja Otwarty Plan, Fundacja Mind & Gravity, Polski Klub Ekologiczny Okręg Pomorski, Fundacja Ekologiczna Zielona Akcja, Polskie Stowarzyszenie Zero Waste, Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju, Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki, Stowarzyszenie Tarnowska Rospuda, Fundacja Nowa Obecność, Ratujmy Las Mokrzański, Polski Klub Ekologiczny Koło Miejskie w Gliwicach, Fundacja Niezależny Instytut Edukacji Emocjonalnej, Protest Porszewice, Foodsharing Warszawa, Podróże z Pazurem, Fundacja Aktywizmu Klimatycznego, Miasto Jest Nasze, Ośrodek Działań Ekologicznych “Źródła”, Stowarzyszenie Dopamina Lab, Stowarzyszenie Carpatica, Fundacja Rodzic w mieście, Akcja Demokracja, Koalicja Klimatyczna.