Publicystyka - ngo.pl

W zakończonych niedawno konsultacjach publicznych Klub Jagielloński zaproponował szereg uwag do projektu Ustawy. Zakładają one m.in. skonkretyzowanie mechanizmów ewentualnej koordynacji, umiejscowienie Narodowego Centrum poza Warszawą oraz zwiększenie pluralizmu Rady nowej instytucji.

– W publikacjach Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego wielokrotnie zwracaliśmy uwagę na bolączkę państwa, jaką jest brak silnego centrum egzekutywy państwa oraz zaplecza analityczno-strategicznego rządu w rodzaju dawnego Rządowego Centrum Studiów Strategicznych. Ich stworzenie umożliwiałoby skuteczne i przemyślanie projektowanie, implementowanie, koordynowanie i ewaluację polityk publicznych. Omawiany projekt stawia sobie za cel stworzenie instytucji, której zadaniem miałoby być koordynowanie polityki różnych organów administracji publicznej w zakresie wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego – czytamy w stanowisku Klubu Jagiellońskiego.

[PRZECZYTAJ OMÓWIENIE UWAG]

– Na poziomie intencji projekt jest więc zrozumiały, a jego podstawowy cel zasługuje na poparcie (…) Jednocześnie przedłożony projekt ustawy, jak i uzasadnienie do niego, nie wyjaśniają w przekonujący sposób, jak założony cel miałby zostać osiągnięty – przekonuje stowarzyszenie.

Jakie zmiany w projekcie proponuje Klub Jagielloński?

Po pierwsze, umiejscowienie NCRSO poza Warszawą. – Trudno znaleźć uzasadnienie dla konieczności umiejscowienia kolejnego organu państwa w Warszawie. Argumentem przeciwko zlokalizowaniu tej instytucji w stolicy jest wysoki poziom rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Warszawie i województwie mazowieckim. Przyjęliśmy założenie, zgodnie z którym sama lokalizacja i „bliskość” do instytucji powinna wspierać rozwój społeczeństwa obywatelskiego w jednym z województw o słabych wskaźnikach rozwoju instytucji społeczeństwa obywatelskiego. Biorąc pod uwagę liczbę fundacji i stowarzyszeń na 10 000 mieszkańców, wstępnie zarekomendowaliśmy umiejscowienie siedziby Narodowego Centrum w jednej ze stolic województw o najmniejszym odsetku organizacji. Naszym zdaniem nowy urząd mógłby zatem zostać zlokalizowany w Katowicach (woj. śląskie: 23/10000), Toruniu lub Bydgoszczy (woj. kujawsko-pomorskie: 27/10000), Białymstoku (woj. podlaskie: 27/10000), Łodzi (woj. łódzkie: 27/10000) bądź Kielcach (woj. świętokrzyskie: 27/10000) – czytamy w uwagach do Ustawy.

Kolejna z proponowanych zmian to zwiększenie pluralizmu Rady Narodowego Centrum. W dzisiejszym kształcie projektu Prezes Rady Ministrów nominuje trzech z siedmiu członków Rady. Klub chce, by premierowi pozostawiono prawo wybierania dwóch członków, a prawo wskazywania jednego z nich nadano Rzecznikowi Praw Obywatelskich. – Zgodnie z dzisiejszą propozycją konstrukcji rady czterech nominatów rządu (trzech wskaże premier, jednego minister finansów) zawsze przegłosuje przedstawicieli Prezydenta RP i Rady Działalności Pożytku Publicznego. Nadanie możliwości nominowania jednej osoby Rzecznikowi stworzy perspektywę na budowanie innych większości w radzie, niż stricte rządowa – wyjaśnia Piotr Trudnowski, członek zarządu Klubu Jagiellońskiego i koordynator prac nad uwagami.

Szereg uwag zgłoszonych przez stowarzyszenie dotyczy propozycji konkretnych mechanizmów działania Centrum. – Realna koordynacja wymaga stworzenia mechanizmów, które uczyniłyby Narodowego Centrum centrum realnym – przekonuje stowarzyszenie. Zaproponowano m.in., by rolą nowej instytucji było opracowanie uniwersalnych zasad, regulaminów oraz formularzy wniosków konkursowych, grantowych i aplikacyjnych oraz tworzenie przez Narodowe Centrum ram programów i konkursów na zlecenie ministerstw i innych instytucji.

– Rozumiejąc potrzebę wspierania sektora obywatelskiego w Polsce przez państwo oraz potrzebę zlecania przez państwo i samorządy szeregu zadań organizacjom pozarządowym, jednocześnie jesteśmy przekonani o potrzebie aktywnego przeciwdziałania zjawisku „grantozy” i uzależnieniu organizacji od środków publicznych. Dlatego proponujemy, by elementem zasad ramowych regulujących wspieranie sektora obywatelskiego było premiowanie dywersyfikacji budżetów organizacji – przekonuje stowarzyszenie.

W opublikowanym w tym tygodniu na łamach portalu ngo.pl wywiadzie Adam Lipiński ujawnił dalsze plany rządu związane z projektem ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskie. – Nie będziemy ingerowali w to, co robią resorty – nie ma obaw. (…) Narodowe Centrum ma jedną zasadniczą wadę – nazywa się „Centrum”. To powoduje podejrzenie, że chodzi nam o centralizację. A zupełnie nie o to chodzi. Pewnie zresztą zmienię tę nazwę właśnie po to, by uniknąć takich obaw. (…) Jeszcze dużo przed nami. Dopiero skończyły się konsultacje. Podejrzewam, że Centrum ruszy w następnym roku – mówi Pełnomocnik Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego i Równego Traktowania.

Jak te deklaracje mają się do przedstawionych przez Klub Jagielloński uwag? – Wygląda na to, że konsultacje zostały potraktowane poważnie, a tempo prac zwolnione. To dobrze, bo powinno to uspokoić organizacje obywatelskie obawiające się błyskawicznych, rewolucyjnych zmian. Niepokoi jednak rezygnacja z ambicji tworzenia realnego centrum. Centrum powinno mieć narzędzia i ingerować w pracę poszczególnych ministerstw w zakresie współpracy z organizacjami. Oczywiście systemowo, a nie w ramach polityczno-personalnych interwencji – przekonuje Piotr Trudnowski.