Komisja Europejska opublikowała 6 lipca 2017 r. pierwsze wydanie Monitora miast kultury i kreatywności. Przedstawiono w nim wyniki, jakie osiągają europejskie miasta w dziewięciu kategoriach obejmujących kulturę i kreatywność, przyczyniające się do rozwoju społecznego i wzrostu gospodarczego oraz tworzenia miejsc pracy.
Monitor opracowany przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej ma pomóc politykom oraz przedstawicielom sektora kultury i sektorów kreatywnych w określaniu mocnych i słabych punktów na poziomie poszczególnych miast oraz czerpanie z doświadczeń miast o porównywalnych cechach charakterystycznych. Monitor pokazuje również, że dynamika życia kulturalnego jest silnie powiązana z innymi wymiarami życia w mieście, od różnorodności społecznej po sytuację gospodarczą.
Tibor Navracsics, unijny komisarz ds. edukacji, kultury, młodzieży i sportu, odpowiedzialny za Wspólne Centrum Badawcze, powiedział: Moim celem jest, aby kultura i kreatywność stały się kluczowym elementem europejskiej agendy politycznej. W czasach, gdy dochodzi do poważnych przemian społecznych, a konkurencja między miastami zaostrza się w skali globalnej, musimy wyjść poza tradycyjne źródła wzrostu i dobrobytu społeczno-gospodarczego oraz dowiedzieć się, jaką rolę odgrywa kultura w dynamicznych, innowacyjnych i różnorodnych miastach. Monitor miast kultury i kreatywności zawiera informacje na temat europejskich miast, które znalazły swój własny sposób na wykorzystanie potencjału kultury i kreatywności w celu stymulowania rozwoju, innowacji, tworzenia nowych miejsc pracy oraz zapewnienia swoim mieszkańcom lepszej jakości życia. Zapewnia on osobom odpowiedzialnym za politykę lokalną wiarygodne dane, które pomogą im stwierdzić, w jakich dziedzinach miasto funkcjonuje sprawnie, a w jakich należałoby coś zmienić na lepsze.
Monitor miast kultury i kreatywności jest wynikiem projektu badawczego obejmującego 168 miast w 30 krajach europejskich. Jest to interaktywne narzędzie, za pomocą którego użytkownicy mogą przez internet wyszukiwać dane ilościowe i jakościowe dotyczące sytuacji w poszczególnych miastach.
Monitor wskazuje na przykład, że europejskie „miasto idealne” z punktu widzenia kultury i kreatywności byłoby mieszanką miast, które osiągnęły najlepsze wyniki dla poszczególnych wskaźników. Byłoby to miasto, w którym liczba ośrodków kultury i jakość infrastruktury kulturalnej są takie jak w irlandzkim Cork, uczestnictwo w życiu kulturalnym, atrakcyjność oferty i poziom zatrudnienia w sektorze kreatywnym i opartym na wiedzy – takie jak w Paryżu, ochrona praw własności intelektualnej i innowacje – takie jak w holenderskim Eindhoven, liczba nowych miejsc pracy w sektorach kreatywnych – taka jak w szwedzkim Umeå, kapitał ludzki i edukacja – jak w Leuven w Belgii, poziom otwartości, tolerancji i zaufania – taki jak szkockim Glasgow, połączenia lokalne i międzynarodowe takie jak w holenderskim Utrechcie, a jakość zarządzania taka jak w Kopenhadze. Liczba mieszkańców pięciu spośród tych ośmiu miast nie przekracza 500 tys. Są to Cork, Eindhoven, Umeå, Leuven i Utrecht.
Najważniejsze wyniki badania:
- Miasta-liderzy pod względem kultury i kreatywności: w porównaniu do innych miast o podobnej liczbie ludności Paryż, Kopenhaga, Edynburg i Eindhoven osiągają lepsze wyniki.
- Kultura, kreatywność i poziom dobrobytu: kultura i kreatywność przyczyniają się do zwiększenia tempa wzrostu gospodarczego i mają pierwszorzędne znaczenie dla miast o niskich dochodach.
- Wielkość miasta to nie wszystko: wielkość miasta nie decyduje o dynamice życia kulturalnego ani o poziomie kreatywności, miasta małej i średniej wielkości z reguły uzyskiwały stosunkowo lepsze wyniki niż większe miasta
- To nieprawda, że stolice są najważniejszymi ośrodkami życia kulturalnego: choć stolice charakteryzuje z reguły duża dynamika życia kulturalnego, to w Austrii, Belgii, Hiszpanii, Holandii, Niemczech, Polsce, Wielkiej Brytanii i we Włoszech prym wiodą inne miasta.
Kontekst
Od czasu przyjęcia pierwszej „Europejskiej agendy kultury w dobie globalizacji świata” w 2007 r. kultura odgrywa coraz ważniejszą rolę w polityce Unii Europejskiej. Trudności nastręcza jednak mapowanie zasobów kulturalnych i kreatywnych w całej UE oraz badanie ich wpływu w sposób systematyczny i oparty na porównywalnych danych. Nie istnieją bowiem zharmonizowane definicje lub wskaźniki, zwłaszcza na poziomie poszczególnych miast.
Aby wypełnić tę lukę informacyjną, Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (JRC) opracowało Monitor miast kultury i kreatywności. Publikacja opiera się na trzech głównych wskaźnikach, którymi są życie kulturalne, gospodarka kreatywna i sprzyjające im warunki. W ramach tych wskaźników wyznaczono dziewięć kategorii, a następnie 29 wskaźników szczegółowych. Wśród nich znalazły się tak różnorodne czynniki jak liczba muzeów i sal koncertowych, poziom zatrudnienia w sektorze kultury i sektorze kreatywnym, liczba wniosków patentowych w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych czy poziom zaufania mieszkańców miasta do współobywateli. W monitorze zestawiono dane pochodzące z różnych ogólnodostępnych źródeł (np. z Eurostatu i Eurobarometru) oraz dane doświadczalne (np. z Trip Advisora).
Monitor będzie aktualizowany co dwa lata, tak aby pozostał – pod względem koncepcyjnym i statystycznym – źródłem miarodajnych informacji na temat sytuacji w poszczególnych krajach i miastach oraz umożliwiał śledzenie rozwoju miast.