Publicystyka - ngo.pl

Kinga Kulik: – Każdy i każda z nas ma pewne cechy, na które ma bardzo mały wpływ albo nie ma go w ogóle, takie jak: płeć, wiek, orientacja psychoseksualna, pochodzenie etniczne, narodowe, wyznanie, bezwyznaniowość, kolor skóry czy stopień sprawności, ale i poglądy polityczne, światopogląd. W różnych sytuacjach – na uczelni, w szkole, w szpitalu, w pracy, w urzędzie – możemy być traktowane/traktowani gorzej niż inna osoba w podobnej sytuacji, która takiej cechy jak my nie ma.

Jest jeszcze jeden ważny element, który pozwala stwierdzić, że doszło do dyskryminacji. Osoba, która potraktowała nas gorzej tylko ze względu na to, że mamy daną cechę, jest z nami w relacji podporządkowania, szeroko rozumianej "władzy". Nie chodzi tutaj tylko o instytucje publiczne. To może być także lekarz albo lekarka, pracodawca lub pracodawczyni, a nawet osoba wynajmująca mieszkanie. Wbrew temu, co przyjęło się potocznie nazywać dyskryminacją, czyli każdą sytuację, w której np. znajomi nie zapraszają nas na wspólne spotkanie albo krytykują naszą wypowiedź.

K.K.: – Punkt powstał po to, żeby osoby, które doświadczyły dyskryminacji w Lublinie i nie wiedzą, co mogą z tym dalej zrobić, uzyskały wsparcie. A także, żeby wzmacniać i edukować te instytucje i firmy, które widzą, że z problemem dyskryminacji sobie nie radzą.

K.K.: – Podejmujemy interwencje indywidualne. Przede wszystkim słuchamy historii osoby, która się do nas zgłasza. Pomagamy ocenić, czy sytuacja, która zaistniała, to rzeczywiście dyskryminacja. Staramy się poszukać rozwiązań: od rozmowy z daną osoba/instytucją po interwencje prawne. Nie jesteśmy organizacją prawniczą ani specjalistyczną poradnią psychologiczną. Wiem natomiast, że nie zawsze osoby, które się do nas zgłaszają, chcą zwrócić się do instytucji publicznej, albo nie uzyskały tam wystarczającego wsparcia. Zdarza się też, że po prostu nie wiedzą, gdzie mogą uzyskać pomoc.

Jesteśmy po to, żeby pokazać różne możliwości i przedstawić konsekwencje wyboru każdej z nich. Asystujemy w sądzie, na policji, w urzędach. Przygotowujemy opinie w konkretnych sprawach. Współpracujemy z instytucjami i organizacjami w Lublinie i w Polsce. Efektem tej współpracy jest możliwość znalezienia prawnika lub prawniczki, która skonsultuje sprawę albo się nią zajmie.

Staramy się rozmawiać o przejawach dyskryminacji i do tej dyskusji zapraszać lubelskie organizacje pozarządowe oraz instytucje publiczne. W każdej chwili można dołączyć do grona podmiotów uczestniczących w comiesięcznych spotkaniach organizowanych przez Pełnomocniczkę Wojewody Lubelskiego ds. Równego Traktowania. Uczestnictwo w tych spotkaniach daje przestrzeń do rozmowy o problemach, z jakimi w obszarze antydyskryminacji mamy do czynienia, umożliwia poznanie innych osób o różnych kompetencjach i doświadczeniach, z którymi można nawiązać współpracę.

Obserwujemy, co się dzieje w Lublinie, i podejmujemy działania, które nie wynikają bezpośrednio ze zgłoszeń, ale także są działaniami antydyskryminacyjnymi. Weryfikujemy listę gabinetów ginekologicznych dostępnych dla kobiet z niepełnosprawnością ruchową. Zwracamy się do instytucji publicznych, żeby na swoich stronach internetowych tworzyły opisy dostępności budynków ze zdjęciami. Tak jak zrobiły to Warsztaty Kultury, opisując szczegółowo bariery architektoniczne w swojej siedzibie. Dzięki temu osoba z niepełnosprawnością ruchową może ocenić czy lub w jaki sposób dostanie się na projekcję filmu albo spotkanie tam organizowane.

Reagowałyśmy, gdy UMCS i Zarząd Dróg i Mostów nie ujęły w planach przebudowy kładki dla pieszych potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową. Jeżeli samodzielnie nie jesteśmy w stanie wypracować rozwiązania, korzystamy ze wsparcia innych instytucji, np. Rzecznika Praw Obywatelskich.

K.K.: – Nie. Nie mają nawet do tego kompetencji. To, co mogą skutecznie zrobić instytucje publiczne w Lublinie na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji, to przestrzegać prawa, w tym zakazu dyskryminacji. Oczywiście, chociażby w zakresie przemocy wobec kobiet działa zdecydowanie więcej instytucji i jest to praca nieoceniona, ale nie ma wśród nich takiej, która zajmowałaby się przeciwdziałaniem dyskryminacji w szerszym zakresie. Organem ds. równego traktowania w Polsce jest Rzecznik Praw Obywatelskich. Co prawda interwencje na poziomie politycznym może podejmować chociażby Pełnomocnik Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego i Równego Traktowania oraz Pełnomocnik ds. Osób Niepełnosprawnych, jednak zdecydowanie mniej skuteczne.

K.K.: – Tak naprawdę ciągle spotykamy je rzadko. Ponad rok temu kilka organizacji pozarządowych sprawdziło, ile spraw w polskich sądach toczyło się o dyskryminację. Okazało się, że od 2010 roku było pięć takich spraw! To nie oznacza, że problemu nie ma i nie mamy się czym przejmować. Wręcz przeciwnie, przed nami ogromna praca nad tym, żeby ludzie znali swoje prawa i potrafili o nie walczyć, a instytucje publiczne gwarantowały realizację tych praw.

Pokazuje to również, że należy rozpocząć prace nad nowelizacją tzw. ustawy wdrożeniowej, która ogranicza np.: osobom z niepełnosprawnością ochronę przed dyskryminacją w dostępie do dóbr i usług czy na uczelni. W tej chwili prowadzimy sprawy indywidualne z zakresu przemocy w rodzinie, dostępu do terapii zajęciowej dla osoby z niepełnosprawnością intelektualną oraz sprawę rodziny, która ma być eksmitowana.

Ten ostatni problem – dość głośny w Lublinie – pokazuje na razie tyle, że osoby w trudnej sytuacji majątkowej, mają bardzo ograniczony dostęp do mieszkań. Inwestycje w tej chwili prowadzone, stanowią ofertę wyłącznie dla osób, które stać na doinwestowanie mieszkania w wysokości kilkunastu tysięcy złotych.

Zachęcamy do tego, żeby zgłaszać się do nas. Obowiązuje nas zasada poufności. W każdym momencie można wycofać decyzję o podjęciu działań. A nasze porady są udzielane bezpłatnie.

K.K.: – Trudno mi wskazać spektakularny efekt, bo też nie prowadzimy tego typu działań. Dla mnie największym sukcesem jest wzmocnienie osób, które się do nas zgłaszają. Nabierają przekonania, że mają prawo, coraz częściej samodzielnie podejmują działania z dużą determinacją. Stają się "silne prawem" i biorą sprawy w swoje ręce, aż po pewnym czasie nasze wsparcie przestaje być potrzebne. Nie zawsze finał sprawy jest taki, jakiego byśmy oczekiwały, ale proces, który zaszedł w przypadku wzmocnienia konkretnej osoby, jest już nie do zatrzymania i dzięki temu funkcjonuje ona zdecydowanie bardziej świadomie.

Na poziomie instytucjonalnym rozpoczynamy dialog i jest on bardzo ważny, bo uwrażliwia urzędników i urzędniczki oraz uświadamia, jakie są przejawy oraz skutki dyskryminacji, również w ich pracy. Jedną z naszych odpowiedzi na problem niedostatecznej wiedzy na temat przeciwdziałania dyskryminacji w instytucjach publicznych i firmach, jest nasza oferta szkoleniowa. Krok po kroku wyjaśniamy, co to są prawa człowieka, co to jest dyskryminacja i jak jej przeciwdziałać. Po takim szkoleniu mamy pewność, że ziarno zostało zasiane. A plony? Mamy nadzieję, że będą.

Więcej o Punkcie Wsparcia Antydyskryminacyjnego można przeczytać tu: http://hf.org.pl/antydyskryminacja/.