Publicystyka - ngo.pl

W oczekiwaniu na powołanie przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej Rady Pożytku Publicznego V kadencji od czerwca toczy się, zresztą nie tylko na portalu ngo.pl, dyskusja, czy powinno się ograniczyć liczbę kadencji członków RDPP.

Dobrze, że taka dyskusja się toczy, bowiem każda rozmowa jest cenna, a ta z pewnością przyczynia się do kształtowania wysokich standardów i dobrych obyczajów w polskim sektorze pozarządowym. Problem jednak w tym, że dyskusja ta jest w tym momencie… bezprzedmiotowa. Dlaczego? Oczywiście dlatego, że za chwilę tego ograniczenia liczby kadencji nie będzie (czekamy na wejście w życie nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie), zaś ponowne wprowadzenie go wymagałoby zmian w ustawie, które weszłyby w życie już w trakcie V kadencji RDPP. Jak wynika z interpretacji Departamentu Pożytku Publicznego MPiPS, dotyczącej właśnie zlikwidowanej zasady dwóch kadencji, taka zmiana w ustawie mogłaby zacząć działać wobec członków wybranych już po wejściu w życie nowelizacji. Kierując się tym rozumowaniem, nawet, gdybyśmy wrócili do tej zasady w trakcie V kadencji RDPP, wówczas miałaby ona zastosowanie do członków VI i VII kadencji, a więc (licząc od dziś) dopiero za dziewięć lat!

Warto więc zostawić na boku problem „ograniczyć liczbę kadencji czy nie” i zastanowić się nie nad formułą prawną, ale nad istotą toczącej się dyskusji. A sprowadza się ona do kilku dylematów, z których chcę podkreślić krótko trzy.

To chyba najczęściej zarysowywany dylemat. Jedni piszą wręcz o zabetonowaniu RDPP, okupowaniu jej przez te same organizacje i te same osoby oraz potrzebie świeżości, „nowej krwi” itp.. Inni zaś przekonują o nieodzownej potrzebie doświadczenia w pracy Rady. Prawda jest – jak zwykle –pośrodku. Dobre rozwiązanie proponuje więc Ewa Kulik-Bielińska, pisząc o stosowaniu „niepisanej zasady wymiany 2/3 czy 3/4 jej składu co kadencję, przy pozostawieniu 1/3 (1/4) poprzedniego składu” – wychodząc (słusznie) z założenia, że doświadczenie w Radzie jest niezbędne, ale przecież nie da się go nabyć… bez członkostwa w niej!

Jednocześnie muszę zgodzić się z Cezarym Miżejewskim, który pisze, że Radzie potrzebna jest „pamięć instytucjonalna”. Może więc najlepszym rozwiązaniem jest – z jednej strony – wybieranie do RDPP nowych osób, właśnie po to, aby nabywały doświadczenia (i aby takich osób było w III sektorze jak najwięcej!), a jednocześnie – co jest równie ważne – jak najlepsze wykorzystywanie byłych członków RDDP? Zakończenie kadencji nie oznacza przecież, że Rada nie może korzystać z wiedzy eksperckiej swoich poprzedników. Ba, uważam wręcz, że lekkomyślnością byłoby z tej wiedzy nie korzystać!

Tak naprawdę mamy tu do czynienia z pozornym dylematem. Niewątpliwie dużą wartością jest takie skonstruowanie RDPP, żeby reprezentowane były w niej różnego typu organizacje. Jednak wcale nie jest tak, że reprezentowanie przez kogoś danego typu organizacji oznacza, że myśli ona wyłącznie przez pryzmat jej problemów czy specyfiki.

Jest bowiem wielce prawdopodobne, że na tym poziomie mamy do czynienia z osobami, które posiadają ogromne doświadczenia w sektorze pozarządowym, często w kilku organizacjach bardzo różnego typu, a także w realizacji projektów dla wielu stowarzyszeń czy fundacji albo we współpracy z licznymi podmiotami. Te doświadczenia sprawiają, że w pracy Rady z pewnością będą oni potrafili spojrzeć na problemy III sektora dużo szerzej niż przez pryzmat jednego tylko typu organizacji.

Ostatnia kwestia, na którą chcę tutaj zwrócić uwagę, dotyczy metod, którymi chcemy kształtować wysokie standardy w sektorze pozarządowym. Zatem: jeśli uważamy, że zmienność członków RDPP jest istotną wartością, to czy chcemy wymusić ją przez zapisy ustawowe, czy uważamy, że wystarczy decyzja podejmowana we własnym sumieniu przez każdego z członków Rady, ewentualnie presja środowiska pozarządowego?

Osobiście uważam, że powinniśmy zaufać rozsądkowi i sumieniu naszych (III sektora) przedstawicieli. Decyzja Jakuba Wygnańskiego, przyjęta z dużym szacunkiem, jest tego najlepszym potwierdzeniem.

Grzegorz Całek – od trzydziestu lat w sektorze pozarządowym, kandydat do RDPP V kadencji zgłoszony przez Instytut Inicjatyw Pozarządowych, Polskie Towarzystwo Zespołu Aspergera oraz Międzynarodowy Ruch Na Rzecz Zwierząt „Viva”

Opr.: Ignacy Dudkiewicz, opinie.ngo.pl (ignacy.dudkiewicz@portal.ngo.pl

Zakończenie kadencji nie oznacza, że Rada nie może korzystać z wiedzy eksperckiej swoich poprzedników. To byłaby lekkomyślność!