Publicystyka - ngo.pl

W ramach Programu Rozwoju Bibliotek ze swoimi propozycjami wyszły do nich Fundacja Civis Polonus, Fundacja Ośrodka KARTA oraz Fundacja Nowe Media. Każdej organizacji przyświecało przekonanie, że – publiczne nie tylko z nazwy – biblioteki są miejscami otwartymi dla każdego, a przez to mogą świetnie służyć realizacji społecznych i obywatelskich celów lokalnej wspólnoty.

„Żeby wyruszyć w drogę, trzeba zrobić pierwszy krok”, mówi popularna sentencja. Fundacja Civis Polonus w ramach projektu „Biblioteka jako przestrzeń dyskusji o sprawach lokalnych” proponuje najpierw zbadać kierunek wędrówki organizując konsultacje społeczne. Jak to zrobić? Fundacja przygotowała internetową platformę ekonsultacje.org oraz publikację ”Biblioteki jako przestrzenie konsultacji społecznych i dyskusji o sprawach lokalnych. Doświadczenie 22 gminnych i miejskich bibliotek publicznych”, stanowiącą podsumowanie projektu.

Po rejestracji na platformie, użytkownicy zyskują dostęp do narzędzi umożliwiających tworzenie elektronicznych ankiet i analizowanie wyników. Jakie tematy można poddać elektronicznym konsultacjom? Wśród tych widocznych na platformie znajdują się między innymi: wybór logo dla biblioteki, program aktywizacji dla seniorów, konsultacje dotyczące budowy wiatraków w gminie czy przebieg ścieżki rowerowej. Platforma ekonsultacje.org ma funkcję pomocową i edukacyjną – zawiera przewodniki dla bibliotekarzy, jak prowadzić konsultacje, jak analizować dane, jak zachęcać mieszkańców do udziału. Serwis stoi otworem dla wszystkich, którzy dostrzegą w nim potencjał – wystarczy się zarejestrować i można realizować konsultacje!

Projekt Fundacji Civis Polonus był realizowany także offline. Aby wziąć w nim udział, bibliotekarze nawiązali partnerską współpracę z samorządowcami – razem brali udział w warsztatach oraz organizowali w bibliotece spotkania sprzyjające omówieniu kwestii istotnych dla okolicznych mieszkańców. Opisy poszczególnych konsultacji elektronicznych i spotkań, które odbyły się w bibliotekach, można znaleźć na stronie projektu.

W projekcie Fundacji Civis Polonus wzięły udział 22 biblioteki, podczas gdy w samym Programie Rozwoju Bibliotek bierze udział ponad 3800 placówek. Na tym szlaku jest więc nadal wiele miejsca dla innych organizacji i ich pomysłów. Dyskusje, prowadzenie badań i spotkania ze społecznością lokalną, to fundament niemal każdego projektu. Pierwszym przystankiem dla organizatorów może być właśnie biblioteka, przewodnikiem zaś bibliotekarz, obeznany – dzięki udziałowi w projekcie Fundacji Civis Polonus – z metodami organizowania konsultacji społecznych, technikami analizowania danych, a także rolą gospodarza spotkań i inicjatora konsultacji.

Fundacja Ośrodka KARTA zajmuje się dokumentowaniem i upowszechnianiem historii najnowszej Polski i Europy Środkowo-Wschodniej. Biorąc udział w projekcie „Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej”, bibliotekarze pomogli w gromadzeniu, opracowywaniu, digitalizacji i udostępnianiu zasobów takich, jak fotografie czy relacje mieszkańców.

W serwisie archiwa.org/catl można sprawdzić, które biblioteki biorą udział w projekcie (jest ich aż 138!) i przeglądać kolekcje zebranych materiałów. O roli tych działań piszą na swojej stronie przedstawiciele KARTY: Archiwa społeczne wkraczają na obszary zwykle pomijane przez archiwa państwowe, ocalając historię życia codziennego, dzieje lokalne, opowieści zwykłych ludzi. Większość to inicjatywy czysto lokalne, znane jedynie wąskiemu gronu, osamotnione. Prowadzone często przez pasjonatów, wolontariuszy, którzy mimo braku wsparcia z czasem stają się specjalistami w swojej dziedzinie.

Gdzie tu miejsce dla innych organizacji pozarządowych? Przede wszystkim, dla tych NGOs, które zajmują się lokalną historią, przeszkoleni bibliotekarze mogą być wspaniałym wsparciem – dzięki swojej otwartości, zaangażowaniu i znajomości społeczności lokalnej, mogą dotrzeć do ciekawych i nieznanych świadków, wydarzeń, dokumentów. Zbiory widoczne na stronie Cyfrowych Archiwów Tradycji Lokalnej są zaś świetną bazą do organizowania gier, wieczorów tematycznych z czytaniem fragmentów relacji, wspomnieniowych wycieczek albo po prostu wystaw. Warto szukać inspiracji na blog.archiwa.org i sięgać po pomoc bibliotekarzy zaznajomionych z tematyką archiwów społecznych.

Fundacja Nowe Media postawiła na wiedzę. "Biblioteka – lokalne centrum wiedzy praktycznej" to projekt, który miał pokazać, jak przygotować lokalne działania wykorzystując przy tym nowe technologie. Aby wesprzeć bibliotekarzy w animowaniu działań integrujących społeczność, Fundacja Nowe Media przygotowała Bazę Wiedzy.

W filmach zgromadzonych w serwisie, pracownicy innych organizacji pozarządowych, eksperci i pasjonaci dzielą się swoim doświadczeniem i podpowiadają m.in.: jak aktywizować grupy młodzieżowe albo założyć małe kino. Dodatkowym zadaniem było rozpropagowanie informacji o zaplanowanym wydarzeniu.

Pracownicy bibliotek, wraz z samodzielnie powołanymi zespołami wolontariuszy tworzyli między innymi publikacje w systemie Qmam, promując wydarzenia i ofertę swoich placówek. Bibliotekarze biorący udział w projekcie Fundacji Nowe Media są więc przygotowani do prowadzenia redakcji, pracy z wolontariuszami i tworzenia elektronicznych publikacji. Ich umiejętności mogą okazać się niezwykle pomocne dla organizacji chcących nagłośnić lokalne wydarzenia.

Biblioteki chętnie sięgają po interesujące rozwiązania ułatwiające propagowanie postaw obywatelskich czy integrowanie społeczności, co widać zarówno w powyższych opisach jak i w indywidualnych inicjatywach bibliotek (przykładem może być tu udział Gminnej Biblioteki Publicznej w Białym Dunajcu w kampanii „Masz Głos Masz Wybór”).

Rolą organizacji pozarządowych jest wskazanie użytecznych rozwiązań (platforma ekonsultacje.org, Qmam), szkolenie bibliotekarzy w zgodzie ze specjalizacją organizacji. W zamian, organizacje decydujące się na współpracę z bibliotekami, mogą liczyć na to, że biblioteki – korzystając ze swojej dobrej opinii i pozytywnego klimatu – przyciągną użytkowników, gości, mieszkańców, pomagając organizacji zrealizować także jej cele.

• możliwość skorzystania z bibliotecznej przestrzeni, gdzie mogłyby odbywać się spotkania / zajęcia prowadzone przez organizację,
• możliwość wykorzystania komputerów, Internetu i innego sprzętu informatycznego, znajdującego się w bibliotece, zamieszczanie informacji
  o działaniach na stronie internetowej biblioteki, rozwieszenie plakatów, wyłożenie ulotek, które pomogą dotrzeć do zainteresowanej grupy odbiorców,
• korzystanie ze zbiorów bibliotecznych,
• możliwość wspólnego ubiegania się o grant na realizację działań, także z innych źródeł finansowania, niedostępnych dla organizacji pozarządowych w przypadku samodzielnego aplikowania,
• jeśli biblioteka brała udział w opisanych wyżej projektach – wsparcie bibliotekarza, który poznał odpowiednie narzędzia (platforma ekonsultacje.org, Qmam), jego otwartą głowę i podzielenie się doświadczeniami.

1. Zajrzeć pod wskazane w artykule linki i zobaczyć:

• jak i jakiego typu konsultacje można prowadzić w bibliotece,
• które biblioteki tworzą Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej,
• jakie tematy poruszali i jakie wydarzenia prezentowali bibliotekarze w swoich publikacjach Qmam

2. Sprawdzić, jakie projekty były i są realizowane w lokalnej bibliotece oraz czy korzystała ona ze szkoleń organizacji: Fundacji Civis Polonus, Fundacji Ośrodka KARTA oraz Fundacji Nowe Media.

3. Opisać projekt i przygotować jego harmonogram oraz oczekiwane rezultaty.

4. Spisać pomysły na współpracę z biblioteką.

5. Przedstawić bibliotece projekt i pomysły na współpracę. Wskazać, jakie korzyści odniesie biblioteka, organizacja, i co zyskają mieszkańcy.

6. Ustalić podział zadań i osoby, które za poszczególne zadania będą odpowiedzialne.

---

Projekty: „Biblioteka jako przestrzeń dyskusji o sprawach lokalnych”, „Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej”, „Biblioteka – lokalne centrum wiedzy praktycznej” były prowadzone przez Fundację Civis Polonus, Fundację Ośrodka KARTA i Fundację Nowe Media w ramach Programu Rozwoju Bibliotek.

Program Rozwoju Bibliotek jest wspólnym przedsięwzięciem Fundacji Billa i Melindy Gates i Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, a jego realizatorem jest Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.

W PRB uczestniczy ponad 3800 bibliotek znajdujących się na wsi i w małych miastach. Korzysta z nich 1/3 mieszkańców. Więcej o bibliotekach biorących udział w PRB http://www.biblioteki.org/pl/o_programie/o_programie