Organizacja pozarządowa, jeśli jest niesłusznie obrażana, rozpowszechnia się na jej temat nieprawdziwe, szkalujące, obraźliwe informacje, może się bronić. Więcej: POWINNA! Dla jej otoczenia będzie to ważny sygnał - naruszanie naszego dobrego imienia nie przechodzi bezkarnie.
pixabay.com, CC0 Public Domain
Dobrego imienia może bronić nie tylko osoba fizyczna
Większość z nas orientuje się, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, podlegają ochronie prawnej. Wiemy, że niezależnie np. od roszczeń wynikających z prawa autorskiego bądź przepisów o danych osobowych, możemy chronić swoją twórczość lub prywatność, cześć i dobre imię. Przepisy o ochronie dóbr osobistych stosujemy wówczas, gdy nie dysponujemy szczegółowym przepisem pozwalającym na ochronę tych sfer (prywatność, cześć itp.).
Mniej osób wie, że ochrona dóbr osobistych z art. 23 Kodeksu Cywilnego ma również zastosowanie do osób prawnych – wskazuje na to artykuł 43 KC. Ponadto, na mocy art. 331 KC ochrona taka przysługuje także jednostkom niemającym osobowości prawnej.
Dobra osobiste może więc chronić stowarzyszenie zarejestrowane w KRS, stowarzyszenie zwykłe (z ułomną osobowością prawną), fundacja, spółdzielnia socjalna czy organizacja kościelna.
Obrona dobrego imienia organizacji pozarządowej
- o zaprzestanie takich naruszeń,
- o usunięcie ich skutków,
- o złożenie odpowiedniego oświadczenia (przeprosiny, odwołanie obraźliwych twierdzeń),
- a także roszczenia finansowe – o zapłatę zadośćuczynienia lub określonej kwoty na wskazany cel społeczny.
Kodeks Cywilny art. 24.
§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Organizacja pozarządowa traci reputację i darczyńców
Organizacja pozarządowa może wyliczyć szkody poniesione wskutek szkalujących działań danej osoby i wystąpić o odszkodowanie po wyliczeniu poniesionych strat.
Tytułem przykładu wskażmy sytuację, w której „niedobra atmosfera” wykreowana wokół naszej organizacji pozarządowej spowodowała wycofanie się sponsora – darczyńcy. Nie jest łatwo udowodnić, że darczyńca wycofał się wskutek naruszenia dobrego imienia lub renomy organizacji pozarządowej, ale zdarza się czasem, że informuje nas o wstrzymaniu wsparcia, powołując się na dany artykuł prasowy, czy informację w Internecie. Wpływa to więc na przychody organizacji pozarządowej (mniejsza chęć przekazywania darowizn przez darczyńców).
Kluczowa jest też kwestia reputacji – raz straconą niełatwo odbudować!
Jeśli zatem nasza fundacja lub stowarzyszenie są niesłusznie obrażane, rozpowszechnia się na ich temat nieprawdziwe, szkalujące, obraźliwe informacje – możemy się bronić. Warto pamiętać, że dla sprawcy takich działań – poza koniecznością przyznania się do czynu i przeproszenia – na pewno problemem będą skutki finansowe, jakie poniesie.
Jak w praktyce zastosować przepisy o ochronie naszego dobrego imienia?
Najpierw należy wystosować do podmiotu rozpowszechniającego obraźliwe, nieprawdziwe, szkalujące informacje oficjalne pismo, w którym wezwiemy do zaprzestania naruszeń pod rygorem skutków wskazanych w art. 24 Kodeksu cywilnego. Przywołajmy w tym piśmie jako podstawę prawną art. 43 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.
W piśmie warto także wezwać daną osobę do dobrowolnego usunięcia skutków naruszenia naszych dóbr osobistych. Powinniśmy napisać, czego i w jakiej formie oczekujemy.
Jeśli np. informacja na temat naszej organizacji jest rozpowszechniana w internecie, to żądamy od sprawcy zamieszczenia w internecie, na wskazanej stronie www (z reguły chodzić nam będzie o stronę, gdzie zamieszczono kwestionowane informacje) odpowiedniego oświadczenia – przeprosin, odwołania wypowiedzianych słów itd.
Jeśli sprawca naruszył nasze dobre imię poprzez publikację prasową – żądamy opublikowania w tym samym periodyku odpowiedniego oświadczenia.
Osoby naruszające dobre imię rzadko niestety dobrowolnie wycofują swe słowa po otrzymaniu pisemnego wezwania. Pozostaje nam wówczas droga sądowa. Na tym etapie dobrze jest zapewnić sobie profesjonalne wsparcie prawne.
Do sądu kierujemy pozew o ochronę dóbr osobistych. Zwykle w pozwie domagamy się zapłaty zadośćuczynienia (są to zwykle kwoty rzędu kilku tysięcy złotych) lub zapłaty na wskazany cel społeczny. Także w pozwie formułujemy żądanie zapłaty odszkodowania, jeśli naruszenie dóbr osobistych uszczupliło przychody organizacji.
Pamiętajmy, że proces taki z reguły jest dość uważnie śledzony i komentowany w danym środowisku i często dla sprawcy dotkliwą karą jest sam fakt pozwania go o naruszenie dóbr osobistych.
Dla naszego otoczenia na pewno ważny jest sygnał, że potrafimy upomnieć się o swoje prawa i naruszanie naszego dobrego imienia nie przechodzi bezkarnie.
Podstawa prawna:
Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.)
Art. 23. Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
Art. 331. Do jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, stosuje się odpowiednio przepisy o osobach prawnych.
Art. 43. Przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.
Jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – dowiesz się w serwisie poradnik.ngo.pl.
Źródło: inf. własna (poradnik.ngo.pl)
