Publicystyka - ngo.pl

Mądre pomaganie daje radość i korzyści nie tylko obdarowanym, ale przede wszystkim pozwala uwierzyć darczyńcy, że zrobił coś dobrego, wsparł słuszną inicjatywę, zmienił kawałek świata. Realizacja zaangażowania społecznego we współpracy z organizacją pozarządową częściej bazuje na potrzebach, wpływa na trwałość  
efektów oraz kompleksowość oferowanego wsparcia.

Organizacje społeczne funkcjonują w bardzo zróżnicowanych obszarach. Działają na rzecz ochrony klimatu, budowy hospicjum, promują zdrowe odżywianie, profilaktykę nowotworową, wspierają uchodźców, dostęp dzieci do edukacji, kultury, prowadzą rehabilitację osób z niepełnosprawnością, wspierają inne organizacje w fundraisingu, pomagają bezdomnym kotom… Odpowiadają na zidentyfikowane potrzeby oddolne. 

Nie ma mniej lub bardziej istotnych celów społecznych. Każdy z wymienionych jest wartościowy dla kogoś z ważnego powodu.  Organizacje społeczne realizują swoją misję. Darczyńca zaś wybiera i wspiera to, co jest bliskie jego sercu. Najważniejsze to spotkać się we wspólnej sprawie. Strategie społeczne firm dość jasno  
określają cele, które są do zrealizowania, dlatego też wybór obszaru pomagania nie stanowi większego wyzwania. Jednak już forma, w jakiej można się włączyć, może być trudnością.

Badania wskazują, że do największych potrzeb organizacji społecznych – niezmienienie od ponad 10 lat – należą trudności z finansowaniem. Mniejsze budżety przekładają się na mniejszą skalę działania. Pomagają społecznościom lokalnym mniej niż potrzeba i aniżeliby mogły. Dlatego też najbardziej oczekiwanymi, bo też elastycznymi formami pomocy na rzecz NGOs jest wsparcie finansowe i rzeczowe. Jak zatem odpowiedzieć na potrzeby organizacji społecznych, realizując założenia SDGs firmy? Jaką formę współpracy zaplanować? 

1. Darowizna finansowa długofalowa 
Nikogo nie trzeba przekonywać, że strategiczne zarządzanie finansami ma kluczowe znaczenie dla sukcesu rynkowego. Podobnie jest w przypadku organizacji społecznych. Stała współpraca z darczyńcami daje im możliwość mądrego i długofalowego planowania działań, przekłada się na zysk społeczny. Warto przy tym mieć na uwadze codzienność sektora społecznego w Polsce. Budżet statystycznej organizacji pozarządowej wynosi 20 tysięcy złotych. Darowizny wciąż stanowią niewielki procent przychodów (7% w 2018 roku). 

Przy tych danych nawet niewielka kwota comiesięcznej wpłaty np. 100 złotych daje organizacji wymierną wartość finansową. Dlatego zachęcam, by projektując współpracę finansową z organizacją społeczną, planować ją strategicznie nie tylko z punktu widzenia potrzeb firmy, ale też – a  może przede wszystkim – potrzeb podopiecznych fundacji i  stowarzyszeń. Darowizna wpłacana regularnie to możliwość zaplanowania na kilka miesięcy np. liczby osób, które uzyskają rehabilitację, skali zajęć dla dzieci, zakresu rozbudowy schroniska dla psów czy przeprowadzenia terapii dla ofiar przemocy domowej. Wspierając finansowo rocznie kilka organizacji społecznych (łącząc darowizny pracowników i firmy), można wspomóc dziesiątki, a niekiedy setki podopiecznych, którym te pomagają. 

Warto podkreślić, że darczyńca może bardzo precyzyjnie określić cel, na który ma być przeznaczona darowizna. Organizacje pozarządowe mogą też włączać przedstawicieli firm w realizowane działania w formie wolontariatu, pokazując realne efekty i trwałe zmiany wynikające z takiej współpracy. 

2. Darowizna finansowa w formie konkursu 
Inną możliwością darowizny finansowej jest przekazanie jej jednorazowo na kilka lub kilkanaście inicjatyw oddolnych. Akcję taką można zorganizować w formie konkursu grantowego. Firma określa cel konkursu spójny z celami swojego zaangażowania społecznego. W odpowiedzi organizacje społeczne składają oferty, plany uwzględniające cele, działania i budżet. Wnioski są oceniane według określonych kryteriów a te, które uzyskają największą liczbę punktów, otrzymują darowiznę. Najczęściej są to kwoty od 1500 do 5000 złotych. 

Korzyścią z takiej formy pomagania jest na pewno skala oddziaływania, możliwość wprowadzenia jednoczenie zmiany w wielu środowiskach czy miejscowościach. Z drugiej strony konkurs to spore wyzwanie organizacyjne, mocno absorbujące zasoby firmy. Pomocne w przeprowadzeniu procedury konkursowej, monitorowaniu realizacji inicjatyw, raportowaniu skali wpływu dla firmy mogą być wyspecjalizowane w tym zakresie organizacje społeczne, obecne w każdym województwie w Polsce tzw. operatorzy regrantingu. 

3. Payroll giving 
Bardzo ciekawym rozwiązaniem, zachęcającym pracowników do indywidualnych, stałych darowizn, jest tzw. payroll giving. Payroll giving polega na dobrowolnej deklaracji pracowników przedsiębiorstwa do regularnego przekazywania końcówki wynagrodzenia, niższej niż 100 złotych (a czasem nawet symbolicznej złotówki) na rzecz wybranej organizacji pozarządowej. Pracownik wypełnia deklarację, którą w każdym momencie może  odwołać. Dodatkowo najczęściej firma przekazuje na rzecz danej NGO taką samą kwotę, jaką łącznie  wpłacili zatrudnieni. Pracownicy są też angażowani w wybór organizacji, do której trafi pomoc, co pozwala  
każdej osobie indywidualnie poczuć się darczyńcą. 

W Polsce jest to rzadko spotykana forma współpracy z NGO. Na stały comiesięczny przelew na rzecz organizacji społecznej zdecydowało się dotychczas tylko 8% Polaków. Warto jednak podkreślić, że payroll giving ma potencjał rozwoju, pozwala wpływać na wzrost społecznego zaangażowania pracowników,  
uczy mądrego, stałego pomagania pozwalającego na trwałe efekty. Pokazuje, jak wiele można zmienić  za niewielką kwotę, wykorzystując efekt synergii. 

4. Sponsoring i barter 
Dla firm, dla których ważnym celem jest budowanie wizerunku, jako formę współpracy z organizacją  społeczną rekomenduję sponsoring. NGO świadczy na rzecz przedsiębiorstwa ściśle określone w umowie usługi reklamowe przy okazji np. meczu piłki nożnej w zamian za wynagrodzenie. Warunkiem jest prowadzenie przez organizację społeczną działalności gospodarczej w obszarze reklamy, co nie jest standardem. Dlatego ze strony organizacji pozarządowej formalnie taka współpraca często nie jest możliwa. 

Barter to kolejna możliwa forma kooperacji firmy ze stowarzyszeniem lub fundacją. Dotyczy wymiany towarów na towary, usług na usługi, usług na towary lub towarów na usługi np. firma prowadzi dla NGO szkolenie, w zamian otrzymując usługę integracji pracowników. Trudnością dla obu stron w tym przypadku jest prawidłowa wycena wartości usługi/przedmiotu, tak by bilans wymiany był zerowy. Dodatkowo dochodzą kwestie związane z podatkiem VAT, a także fakt, że organizacja pozarządowa musi prowadzić działalność gospodarczą bądź odpłatną. 

5. Darowizna rzeczowa 
W wielu przedsiębiorstwach komputery, drukarki, meble są wymieniane co kilka lat na nowsze. Te stare z pewnością mogłyby służyć dalej organizacjom pozarządowym. Wyszukanie organizacji społecznej, która jest gotowa na przyjęcie takiej darowizny zajmuje często więcej czasu aniżeli zutylizowanie sprzętu. To spore wyzwanie organizacyjne. Jednak skoordynowanie takiej akcji można zlecić innej organizacji społecznej. Taka współpraca to nie tylko korzyść dla firmy i organizacji, ale też dla środowiska. 

Analizując wsparcie dla organizacji w formie darowizny rzeczowej, warto też wiedzieć, że organizacje prowadzące działalność odpłatną, mogą zgodnie z przepisami dokonać sprzedaży przedmiotu darowizny.  

Jest to kolejny sposób, by pozyskać środki finansowe na działania NGO.

Możliwości mądrego pomagania jest wiele. Rozumiem jednak obawy przedstawicieli sektora biznesowego, związane przykładowo z wiarygodnością partnera społecznego, ograniczoną możliwością wpływu na wydatkowanie środków przez NGO czy trudnością monitorowania wpływu działań realizowanych przez  
organizację na cele firmy. Zachęcam, by argumenty te traktować w kategorii wyzwań, nie zagrożeń. Biorąc pod uwagę fundamenty, które zdefiniowały cele zrównoważonego rozwoju, współpraca firm z sektorem społecznym jest kluczowa, by kompleksowo wpływać na rozwiązywanie problemów współczesnego świata.  

Odpowiedzialna polityka firmy musi to uwzględniać. Strategie nie mogą być powierzchowne, jeżeli rzeczywiście chcemy wpływać na zmianę. Długofalowa strategia współpracy z organizacjami społecznymi to przede wszystkim skala oddziaływania, trwałość efektów, niwelowanie przyczyn u źródeł. Angażując sektor  
pozarządowy, można pomóc jeszcze więcej, lepiej, skuteczniej! Pomóc mądrze – realizując cele zrównoważonego rozwoju!

Artykuł ukazał się w 29/2021 numerze Asa Biznesu. Cały numer dostępny jest TUTAJ.