28–29 listopada w warszawskim Pin Up Studio odbyła się konferencja pt. „Innowacje społeczne. Nowe otwarcie” poświęcona zagadnieniu innowacyjności społecznej, aspektom jej rozwijania oraz znaczeniu dla społecznej odpowiedzialności biznesu, organizowana przez „CR Navigator”.
W trakcie wydarzenia można było wysłuchać m.in. międzysektorowego panelu dyskusyjnego pt. „Innowacje społeczne – nowy wymiar odpowiedzialności społecznej?”. Bardzo ważnym i inspirującym punktem programu były także prelekcje gości specjalnych: Gorki Espiau (Social Innovation Exchange, ALC) oraz Vincenzo Di Maria (Commonground, sieć The HUB). Wydarzeniu towarzyszyło wydanie najnowszego numeru magazynu „CR Navigator” poświęconego tematowi innowacji społecznych.
Podczas pierwszej prelekcji rozpoczynającej konferencję pt. Od pomysłu do przemysłu. Od imitacji do innowacji Kuba Wygnański, Prezes Pracowni Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA, zwrócił uwagę na całą gamę różnorodnych czynników, które składają się na środowisko przyjazne innowacjom społecznym. Wśród nich szczególne znaczenie przypisał interakcji, do której dochodzi podczas współpracy podmiotów z różnych sektorów (biznes, administracja, obywatele). Według Kuby Wygnańskiego najciekawsze i najefektywniejsze innowacje powstają niejako na „szwach” społeczeństwa, jego różnych grup i sektorów.
Katarzyna Mróz, Koordynator ds. komunikacji PGNiG, w swoim wystąpieniu nt. roli współpracy ze społecznościami lokalnymi, zwróciła uwagę na istotność i potrzebę podejmowania dialogu z interesariuszami firmy w regionach, w których ona działa.
Opisując przykład interakcji PGNiG ze społecznościami sąsiadującymi z odwiertami związanymi z poszukiwaniami gazu łupkowego, prelegentka wymieniła czynniki niezbędne do zaistnienia dialogu przyczyniającego się do powstania zaufania między jego stronami. Poza wykorzystaniem konwencjonalnych kanałów komunikacyjnych (strona internetowa, newsletter etc.), PGNiG zdecydowało się m.in. na dialog z wybieranymi w wyborach powszechnych w gminach specjalnymi radami konsultacyjnymi, w których skład wchodzili przedstawiciele społeczności, organizacji, mediów i władz lokalnych.
Zdaniem Katarzyny Mróz dialog w takich sytuacjach oraz budowanie relacji z ludźmi jest procesem długotrwałym, wymagającym wiele pokory oraz w szczególności empatii. To właśnie ten ostatni czynnik prelegentka uznaje za jeden z kluczowych w kreacji innowacji społecznych.
W odpowiedzi na pytanie postawione w tytule panelu dyskusyjnego „Innowacje społeczne – nowy wymiar odpowiedzialności społecznej?” Anna Grosiak, Head of Business Development and Sustainability Officer Siemens, wskazała na szereg wyzwań, które wymuszają na biznesie zmianę myślenia ludzi biznesu nt. innowacji i nakazują ją zauważać w sferze ekonomicznej i społecznej. – Firmy nie chcą być już kojarzone ze sponsoringiem i działalnością filantropijną, natomiast jest w nich ogromny zasób wiedzy i kompetencji, stąd z nadzieją wyglądamy tego nowego otwarcia w sferze innowacyjności – powiedziała Grosiak.
Z kolei Joanna Erbel, socjolożka, miejska aktywistka, w ramach debaty opowiedziała się za wspieraniem przez miasto i biznes powstających w przestrzeni miejskiej przestrzeni autonomicznych (np. squatów), które jej zdaniem są miejscem powstawania nie tylko kultury, kontrkultury, innowacji społecznych, ale także innowacji technologicznych (typu DIY – zrób to sam).
Zdaniem biorącej udział w panelu Pauliny Garstki, CSR Managera w Goodbrand & Company Polska, obecnie innowacje społeczne mogą przyczyniać się do tworzenie silniejszej i trwalszej przewagi konkurencyjnej niż pozostawanie jedynie przy implementacji strategii CSR.
– Dzisiaj w Polsce jak i na Zachodzie widać dobrze, że CSR nie jest już wyróżnikiem, stał się standardem – powiedziała Garstka. Jako wyłaniającą się nową przestrzeń do konkurencji dla firm w zakresie odpowiedzialności społecznej panelistka wskazała tworzenie wspólnej wartości (CSV, creating shared value).
Tomasz Pactwa, Dyrektor Biura Pomocy i Projektów Społecznych miasta st. Warszawa, zapytany o działania i plany Ratusza w kwestii innowacji społecznych przywołał szereg przykładów, w których miastu udało się bądź wypracować z partnerami zewnętrznymi rozwiązania wspomagające działanie trzeciego sektora (gwarancje miasta dla sektora bankowego na kredyty dla NGO) bądź stworzyć takie zasady i reguły postępowania, które niejako wymuszają zmiany społeczne (np. podniesienie poziomu współpracy organizacji w ramach projektów).
Ewa Konczal, szefowa Ashoki w Polsce, zauważyła, że ze względu na wielość innowacji społecznych powstających w Polsce od dłuższego czasu ciężko jest mówić o nowym otwarciu w tej sferze. – Reprezentuję stanowisko bardziej ewolucyjne. Ta ewolucja polega na tym, że sektory biznesu, NGO i administracja wreszcie zaczynają ze sobą rozmawiać. W Ashoce często przywołujemy takie powiedzenie „walls no more”. Chodzi o definiowanie wyzwań, które są wspólne dla różnych partnerów, wykorzystywanie posiadanych kompetencji i wspólne wypracowywanie rozwiązań – powiedziała Konczal.
Podczas konferencji mogliśmy wysłuchać również prelekcji międzynarodowych praktyków innowacji społecznej. Pierwszy z nich, Gorka Espiau, współpracujący z organizacjami Social Innovation Exchange, ALC a także z miastem Bilbao, wygłosił prelekcję pt. „Studium przypadku: baskijski przykład innowacji społecznych”. Według niego istotą tego co dziś nazywamy „efektem Bilbao” nie było jedynie postawienie muzeum Guggenheima i pobudzenie turystyki miasta, lecz liczne inwestycje nakierowane na modernizację przemysłu.
W obliczu kryzysu ekonomicznego, społecznego i politycznego związanego z transformacją ustrojową w Hiszpanii w Kraju Basków zdecydowano się na modernizację przemysłu oraz wzmocnienie ekonomii społecznej (obecnie odpowiedzialnej za 5–6% PKB regionu). Środki unijne kierowane do tego regionu były lokowane w innowacje i tworzenie przemysłu wykorzystującego dotychczasową infrastrukturę lecz opartego na wiedzy.
Gorka Espiau wymienił trzy główne czynniki, które w dalszym ciągu przyczyniają się do sukcesu ekonomicznego regionu: pobudzanie konkurencji między podmiotami gospodarczymi, przekonanie ich o potrzebie współpracy oraz stworzenie ekosystemu przyjaznego innowacjom dzięki odpowiednim decyzjom politycznym (system edukacji, ramy dla tworzenia partnerstw publiczno-prywatnych, system podatkowy).
Drugi z zaproszonych ekspertów międzynarodowych – Vincenzo Di Maria, znawca i praktyk w dziedzinie codesignu z organizacji commonground, współpracujący z międzynarodową siecią the HUB, udzielił kilku cennych porad managerom CSR i innowatorom społecznym w zakresie współtworzenia innowacji społecznych przy udziale interesariuszy.
Opisując proces tworzenia innowacji społecznych w organizacji commonground prelegent wymienił kilka istotnych czynników, w oparciu o które pracuje tj.: responsywność (osiągana dzięki empatii i wrażliwości na problemy społeczne), innowacyjność (rozumiana jako nowy sposób myślenia, poszukiwanie nowych możliwości), współpraca (skupienie na procesach a nie dziedzinie, w ramach której poszukiwane jest rozwiązanie), poszukiwanie efektu wizualnego innowacji, nakierowanie na rozwiązania możliwe do zastosowania w innych warunkach oraz których wpływ można zmierzyć.
Vicenzo di Maria omówił również kilka ciekawych przykładów innowacji społecznych, w tym m.in.: Impact HUB, którego jest częścią.
Drugiego dnia wydarzenia odbyły się warsztaty, których uczestnicy mieli możliwość zdobycia praktycznej wiedzy w zakresie projektowania i realizacji innowacji społecznych. Warsztaty poprowadzili Gorka Espiau, Vincenzo Di Maria oraz Paweł Niziński.
Organizatorem wydarzenia był magazyn CR Navigator oraz firma Goodbrand & Company Polska.
Partnerem Strategicznym wydarzenia było PGNiG. Partnerem wydarzenia była firma Siemens.
Wsparcia przy organizacji konferencji udzieliła również Pracownia Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA.
Patroni medialni wydarzenia: Kompendium CSR – Odpowiedzialny Biznes, Personel i Zarządzanie, Proto.pl, audycja BIZON – biznes odpowiedzialny i nowoczesny, ekonomiaspoleczna.pl, kampaniespoleczne.pl.
