Publicystyka - ngo.pl

Inwestowanie zaangażowane społecznie to coś znacznie więcej niż działalność filantropijna czy zwykła społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR). Inwestor powierzając swoje pieniądze przedsiębiorstwu społecznemu oczekuje nie tylko finansowego zwrotu, ale też realnej i mierzalnej zmiany społecznej, jaką osiągnie za pośrednictwem swoich pieniędzy.

Impact investing to nie tylko inwestowanie w przedsięwzięcia, które mają społecznie użyteczny cel, ale też zupełnie nowe mechanizmy, wzorowane na istniejących instrumentach finansowych, ale poza kategoriami kosztów, zysków i stopy zwrotu operujące również wskaźnikami społecznymi. Choć na świecie coraz więcej mówi się o inwestowaniu zaangażowanym społecznie, poważne instytucje finansowe (jak JP Morgan) oceniają ten rynek na kilkaset miliardów dolarów, a rządy światowych potęg (jak USA czy Wielka Brytania organizują konferencje na ten temat), impact investing wciąż jest w fazie wczesnego rozwoju.

Jego instrumenty i instytucje jeszcze się nie wykształciły. Powstają pierwsze fundusze specjalizujące się w inwestowaniu zaangażowanym społecznie, giełdy na których handluje się papierami wartościowymi przedsiębiorstw społecznych a nawet instytucje oceniające wiarygodność inwestycji, jednak zarówno inwestorzy jak i przedsiębiorcy wciąż poruszają się po nie do końca rozpoznanym terenie.

Dla inwestorów najtrudniejsze jest zderzenie się z niefinansowym (a więc niemożliwym do przeliczenia na pieniądze)aspektem inwestycji. Przedsiębiorców zazwyczaj ograniczają kwestie prawne, brak umiejętności w kontaktach biznesowych i lęk przed wypłynięciem na szerokie wody ekonomizacji.

Tymczasem kontakt z inwestorem może być korzystny nie tylko z finansowego punktu widzenia. Inwestor poza kapitałem służy również swoją wiedzą i kontaktami biznesowymi – jemu zależy na tym, by przedsiębiorstwo, w które inwestuje odniosło sukces.

Kolejny ważny aspekt to profesjonalizacja przedsiębiorstwa. Inwestor wymaga biznesplanu, rzeczowego podejścia do kwestii finansowych, przejrzystego zarządzania i jasno postawionych celów. To impuls do zwiększenia efektywności projektów.

W Polsce rynek społecznie zaangażowanego inwestowania praktycznie nie istnieje. Są jednak możliwości pozyskiwania pieniędzy od inwestorów. Teoretycznie przedsiębiorcy społeczni mogą korzystać z podobnych możliwości szukania inwestora jak zwykłe spółki nastawione na zysk. Jest to jednak wciąż bardzo rzadkie zjawisko.

Zresztą nie tylko w Polsce. Według badań przeprowadzonych w 2007 roku w Wielkiej Brytanii 65% przedsiębiorstw społecznych szuka komercyjnych form finansowania swojej działalności w porównaniu do 80% zwykłych przedsiębiorstw. W Polsce podobnych badań nie przeprowadzano, ale z pewnością różnica jest znacznie większa.

Brytyjczycy zwracają uwagę, że jedna z barier ma podłoże kulturowe - przedsiębiorcy społeczni wolą polegać na grantach niż na inwestorach, choć te pierwsze ograniczają finansową niezależność, nie dają zbyt dużych szans na ekonomizację przedsiębiorstwa i wcale nie są łatwiejsze do uzyskania od pieniędzy inwestora.

Poszukiwanie pieniędzy na rynku jest z jednej strony szansą na uniezależnienie się od kapryśnych środków publicznych (których źródło wcześniej czy później zacznie wysychać) a z drugiej strony – alternatywą dla banków i funduszy pożyczkowych, które z reguły nie są zainteresowane pożyczaniem pieniędzy ryzykownym przedsiębiorstwom. Inwestycje w takie przedsięwzięcia to specjalność aniołów biznesu oraz funduszy venture capital.

Aniołowie biznesu to zamożne osoby, które część swojego majątku przeznaczają na wysoce ryzykowne inwestycje w nowe, innowacyjne przedsięwzięcia i często poza wsparciem finansowym, służą początkującym przedsiębiorcom swoją wiedzą.

Aniołowie biznesu poszukują przedsięwzięć ryzykownych, ale – w razie powodzenia – gwarantujących wysoką stopę zwrotu. Jest więc to szansa dla niewielkich, innowacyjnych firm, mających dobry pomysł i deficyt środków. Takimi firmami są często przedsiębiorstwa społeczne.

O ile aniołowie biznesu inwestują własne środki, o tyle fundusze venture capital zarządzają pieniędzmi powierzonymi im przez innych inwestorów. Ze względu na skalę swojej działalności fundusze venture capital z reguły angażują się w przedsięwzięcia większe niż aniołowie biznesu.

Należy mieć na uwadze, że zarówno kapitały venture, jak i działalność aniołów biznesu, niekoniecznie musi mieć na celu pozytywną zmianę społeczną. Inwestorów zazwyczaj interesuje przede wszystkim zysk. Oczywiście nie ma tu mowy o działalności filantropijnej, czy bezzwrotnych grantach. Inwestor wspomoże nas w rozkręceniu działalności, ale w zamian będzie partycypować w zyskach.

O ile misja społeczna, jaką realizuje przedsiębiorstwo, powinna być przez nie komunikowana, to z całą pewnością sama misja nie zagwarantuje inwestycji. Inwestor musi mieć daleko idące przekonanie, że powierza swoje środki ludziom, którzy mogą odnieść na rynku sukces.

Oczekiwana stopa zwrotu często nie przekracza 5%. Aczkolwiek zdarza się, że aniołowie biznesu na początku będą oczekiwać zwrotu na poziomie nawet 30%. Wszystko zależy od struktury ich portfela inwestycyjnego. Inwestowanie zaangażowane społecznie może być jego niewielkim składnikiem i tym samym uzupełniać większe strategie. Coraz ważniejszy dla inwestorów jest fakt, że skierowanie części kapitału do firm społecznych całemu portfelowi nadaje, coraz ważniejszą w dzisiejszych czasach, wartość etyczną.

Dzięki społecznie odpowiedzialnym inwestycjom rozwinęło się wiele cenionych i znanych na świecie firm czy projektów. Na początku był pomysł kreatywnych zapaleńców, a następnie, przy pomocy wkładu inwestora, ów pomysł wcielany był w życie i mógł rozwinąć się na szerszą skalę.

Jeśli jako przedsiębiorca społeczny chcesz spróbować pozyskać inwestorów powinieneś pamiętać o kilku ważnych zasadach.