Publicystyka - ngo.pl

Do 20 lipca trwają konsultacje sposobu wdrażania strategii rozwoju sektora obywatelskiego. Zgłoś swoje uwagi >>.

Równie istotne, co cele i kierunki działań określone w Strategiczna Mapie Drogowej (SMD), jest ich późniejsze wdrożenie. Dlatego sama Mapa zawiera opis tego, jak będzie realizowana. Określa on zasady i ogólne warunki realizacji SMD, zostawiając pole do kreatywności i elastyczności, z której znane są przecież organizacje pozarządowe. Wynika to również charakteru Mapy, która nie jest precyzyjnie zaplanowaną strategią działań z wymiernymi wskaźnikami osiągnięć, a raczej busolą, wskazującą najważniejsze kierunki działań trzeciego sektora, służącymi Polsce i Polakom.

To właśnie organizacje pozarządowe mają być głównymi realizatorami działań określonych w SMD, choć w możliwe szerokiej kooperacji ze wszystkimi, którzy będą się chcieli w te działania włączyć: grupami nieformalnymi, mediami, przedsiębiorcami, samorządami i instytucjami władzy i administracji rządowej. Kluczowa rola organizacji pozarządowych wynika z tego, że Mapa jest tworzona przez środowiska pozarządowe i ma służyć Polsce, ale także rozwojowi trzeciego sektora.

Wdrażanie SMD opiera się na kilku, podstawowych zasadach:

• dobrowolności - organizacje dobrowolnie z własnej woli deklarują chęć i gotowość wdrażania Mapy, same także określają działania, które podejmują w ramach jej wdrażania,
• akceptacji – organizacje wdrażające Mapę akceptują jej treść, w tym także zasady i sposób jej wdrażania,
• odpowiedzialności – organizacje wdrażające Mapę biorą na siebie odpowiedzialność za proponowane i realizowane działania,
• partnerstwa – podstawową formą realizacji Mapy jest partnerstwo czyli porozumienie organizacji pozarządowych realizujących wspólnie działania w ramach kierunków i obszarów określonych w SMD,
• pomocniczości – partnerstwo realizuje swoje działania samodzielnie, struktury odpowiedzialne za koordynowanie i monitorowanie wdrażania Mapy mogą ingerować w jego działania dopiero wtedy, gdy pojawiają się trudności lub gdy wymaga tego zachowanie spójności i celów SMD,
• otwartości – rozumianej dwojako: (1) mapę wdrażać może każda organizacja pozarządowa bez względu na wielkość czy obszar działania, o ile będzie chciała oraz spełni niezbędne do tego warunki; (2) działania służące w ramach SMD realizują organizacje pozarządowe, ale powinny one być otwarte na współpracę z obywatelami, instytucjami publicznymi i przedsiębiorcami, chcącymi wspierać ich działania,
• spójności – działania realizowane przez organizacje w ramach SMD są uspójnianie, po to, aby jak najskuteczniej i jak najefektywniej służyły realizacji wyzwań i celów Mapy,
• jawności – działania zmierzające do realizacji Mapy są jawne, a wypracowane materiały dostępne dla wszystkich organizacji,
• dobra wspólnego – działania i decyzje podejmowane w ramach wdrażania Mapy służą dobru wspólnemu, jakim jest Polska oparta na aktywności społecznej swoich obywateli, równowadze ich praw i obowiązków oraz solidarności społecznej.

Zasady te stanowią fundament wdrażania Mapy, wszystkie są z tego punktu istotne, ale szczególne znaczenie ma zasada partnerstwa. To właśnie tak zwane Partnerstwa Tematyczne mają być bowiem głównymi realizatorami SMD. Będą się one tworzyły dobrowolnie w celu współpracy w realizacji wybranego przez siebie głównego kierunku działań opisanego w Mapie. Partnerstwa będą składać się organizacji pozarządowych, które zadeklarują realizację działań mieszczących się w ramach wybranego kierunku. Każde Partnerstwo określi własne zasady działania, mieszczące się w ogólnych ramach wdrażania Mapy. Partnerstwo wypracowuje wspólnie plany działania (pierwszy roczny, kolejne trzyletnie) i co roku raportuje stan ich realizacji.

Partnerstwa tworzone są na dwa sposoby. Pierwszy, po przyjęciu Mapy, polega na organizowaniu ich przez inicjatorów – osoby zaakceptowane przez Stałą Konferencję do spraw Strategicznej Mapy Drogowej. Rolą inicjatora będzie doprowadzenie do utworzenia Partnerstwa Tematycznego, jeden inicjator odpowiada za jedno Partnerstwo. Drugi sposób tworzenia Partnerstwa to samodzielne zawarcie porozumienia przez organizacje pozarządowe po uprzedniej konsultacji zgodności i spójności wybranego obszaru tematycznego z Komitetem Sterującym. Partnerstwa mogą tworzyć koalicje, złożone z innych organizacji, przedsiębiorców czy instytucji publicznych, które zadeklarują wsparcie ich działań.

Takich Partnerstw Tematycznych może powstać kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt. Dlatego istotne jest, aby zachować wzajemną spójności prowadzonych przez nie działań i zgodność z SMD. W tym celu powołany zostanie Komitet Sterujący, które głównym zadaniem będzie konsultowanie wyboru obszarów tematycznych i propozycji planów działań Partnerstw. Komitet będzie także oceniał realizację planów na podstawie sprawozdań składanych przez Partnerstwa i generalnie czuwał na bieżącą realizacją Mapy. Komitet będzie złożony z ekspertów oraz przedstawicieli Partnerstw zaakceptowanych przez Stałą Konferencję.

Wsparciem operacyjnym dla działań Partnerstw, a także dla Komitetu Sterującego będzie Punkt Koordynacji wdrażania Strategicznej Mapy Drogowej, tworzony przez SPLOT i OFOP, czyli inicjatorów powstania SMD. Podstawowe zadania Punktu to koordynacja wymiany informacji dotyczących wdrażania Mapy oraz wsparcie informacyjne i organizacyjne Partnerstw Tematycznych. Podstawą koordynacji wymiany informacji dotyczących wdrażania Mapy oraz komunikowania o postępach w jej wdrażaniu będzie portal internetowy obsługiwany przez Punkt Koordynacji.

Nad całym procesem wdrażania Mapy czuwać ma wspomniana Stała Konferencja do spraw Strategicznej Mapy Drogowej. Jest to otwarta formuła spotkań osób związanych z realizacją SMD. Konferencja spotyka się co roku i obraduje nad najważniejszymi kwestiami dotyczącymi Strategicznej Mapy Drogowej. Najważniejsze zadania Konferencji to dokonywanie przeglądów okresowych i oceny podsumowującej wdrażania Mapy, akceptacja składu Komitetu Sterującego oraz akceptowanie zmian i aktualizacji Mapy. W spotkaniach uczestniczą przedstawiciele Komitetu Sterującego, Punktu Koordynacyjnego, Partnerstw Tematycznych oraz innych organizacji, firm czy instytucji publicznych zaangażowanych we wdrażanie SMD.

Sposób wdrażania Mapy obrazuje poniższy schemat:

Proces wdrażania Mapy jest bezterminowy. Co trzy lata Stała Konferencja przy współpracy Komitetu Sterującego będzie dokonywać oceny wdrażania Mapy i określać niezbędne zmiany w tym zakresie, a przede wszystkim aktualizować cele i kierunki działań na kolejne trzy lata.

Tomasz Schimanek jest długoletnim działaczem sektora pozarządowego, ekspertem i członkiem zespołu redakcyjnego Strategicznej Mapy Drogowej

Do 20 lipca trwają konsultacje sposobu wdrażania strategii rozwoju sektora obywatelskiego. Zgłoś swoje uwagi >>.