16 września w Warszawie odbył się pierwszy ogólnopolski Kongres Osób z Niepełnosprawnościami. Wydarzenie zgromadziło blisko 400 uczestników z całej Polski, którzy przyjechali, by rozmawiać o prawach osób z niepełnosprawnościami. Punktem wyjścia w dyskusji były wnioski z monitoringu obywatelskiego Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami i postulaty zawarte w Społecznym Raporcie Alternatywnym z realizacji Konwencji.
Ambasadorowie Konwencji/autro FIRR
- W Polsce żyje ponad 4 miliony osób z niepełnosprawnościami, czyli 10% społeczeństwa. Do tej pory brakowało formuły – narzędzia do tego, by głos tej społeczności był słyszalny. I tak zrodził się pomysł organizacji Kongresu w takiej formie, by włączyć osoby z niepełnosprawnościami i ich najbliższe otoczenie do publicznej debaty. – mówił Aleksander Waszkielewicz, Fundator Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, przedstawiając idee Kongresu.
Spotkanie rozpoczęła Grupa Teatralna „Czyści Formaliści” zaskakującym spektaklem „Schizofrenia”. Spektakl powstał dzięki pracy aktorów z osobami z niepełnosprawnościami oraz na kanwie ich wspomnień i doświadczeń.
Kongres oficjalnie otworzył Rzecznik Praw Obywatelskich, dr Adam Bodnar. W swoim wystąpieniu zadeklarował pełne poparcia dla postanowień Kongresu oraz podkreślił priorytetowe traktowanie w swoich działaniach problematyki osób z niepełnosprawnościami.
Ważnym punktem programu było wręczenie wyróżnień i nadanie tytułu Ambasadora Konwencji ONZ 11 osobom i 4 instytucjom, które aktywnie promowały zapisy Konwencji oraz w swoim codziennym życiu walczyły o równe prawa osób z niepełnosprawnościami. Wśród wyróżnionych znaleźli się przedstawiciele środowiska osób z niepełnosprawnościami, samorządowcy, pracownicy instytucji publicznych (m.in. Biura Rzecznika Praw Obywatelskich i Ministerstwa Edukacji Narodowej), firm oraz mediów.
Program I Kongresu opierał się na wnioskach płynących z Monitoringu obywatelskiego (http://monitoringobywatelski.firr.org.pl/)- projektu, podczas którego osoby z niepełnosprawnościami zgłaszały naruszenia prawa i sytuacje, w których doświadczyły dyskryminacji. Eksperci dostępni podczas Kongresu również odpowiadali na pytania i udzielali porad w takich dziedzinach, jak: edukacja, praca, dostępność architektoniczna, zabezpieczenia społeczne, psy przewodniki, ubezwłasnowolnienie, czy dostępność informacji.
Podczas konferencji poruszono także problemy związane z wdrażaniem postanowień Konwencji. Prelegenci wskazywali głównie na bariery psychologiczne oraz pozorne działania wielu samorządów i urzędów. Prawo w Polsce dotyczące osób z niepełnosprawnościami nie jest najgorsze (chociażby szeroki wachlarz uprawnień do głosowania, zagwarantowany Kodeksem wyborczym). Wady i uchybienia dotyczą najczęściej praktycznego jego realizowania.
- Wiele rzeczy, np. w dziedzinie zapewnienia dostępności informacji, realizowane są na poziomie minimalnym. Często nie są one przemyślane i systematyczne. Wiele z informacji, które udostępnia samorząd, jest niedostępnych dla osób z niepełnosprawnościami. Nie ma tłumacza języka migowego, choć ustawa tego wymaga.- stwierdziła Łucja Kornaszewska-Antoniuk z Fundacji Aktywizacja, przedstawiając wyniki badań dotyczących realizacji Konwencji przez samorządy.
Innym ważnym problemem poruszonym podczas Kongresu, była sytuacja prawna w jakiej znajdują się osoby ubezwłasnowolnione oraz osoby z niepełnosprawnością intelektualna i psychiczną. Dr Monika Zima-Parjaszewska, wiceprezes PSOUU, omawiając wyniki monitoringu obywatelskiego, dotyczące wymiaru sprawiedliwości, wskazała na brak empatii wśród pracowników sądów i przedmiotowe traktowanie osób z niepełnosprawnością.
W ostatniej części spotkania, Aleksander Waszkiewicz z Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, przedstawił wnioski i postulaty zawarte w Alternatywnym Raporcie Społecznym z realizacji Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Raport ma charakter uzupełniający w stosunku do opracowań przygotowanych przez rząd i Rzecznika Praw Obywatelskich. Opisuje sytuację po dwóch latach od ratyfikacji przez Polskę Konwencji oraz zwraca szczególną uwagę na praktykę i życie codzienne osób z niepełnosprawnościami.
- Nie wystarczy analizować, nie wystarczy dostrzegać problemów – trzeba aktywnie działać na rzecz ich rozwiązania i cieszę się, że organizacje pozarządowe taki wysiłek podejmują – mówił RPO dr Adam Bodnar.
Kongres był pierwszym krokiem do bardziej aktywnego zaangażowania osób z niepełnosprawnościami w walce o ich prawa. Na zakończenie spotkania wszyscy jego uczestnicy zgodnie stwierdzili, że ta inicjatywa musi być kontynuowana w kolejnych latach.
Projekt był finansowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego ze środków Funduszu EOG.
Źródło: Monitoring obywatelski
