Ogromnym problemem jest niechęć krzywdzonych osób starszych i niepełnosprawnych do ujawniania przemocy, jakiej doświadczają ze strony swoich dzieci, wnuków, współmałżonków. Poczucie obowiązku chronienia ich sprawia, że znoszą cierpienie w milczeniu.
Starzy rodzice nierzadko czują się odpowiedzialni za zachowanie swoich dorosłych dzieci, zgodnie z przekonaniem, że tak sobie je wychowali. Wiąże się to ze wstydem i strachem przed ujawnieniem krzywdzenia przez własne dzieci, bo co inni powiedzą… Ważne jest, by zachęcać ich do zmiany takiego myślenia.
Każda przemoc dziejąca się w rodzinie ma tzw. przebieg cykliczny – sprawca poza okresami, gdy krzywdzi, miewa też lepsze dni, kiedy dobrze traktuje ofiarę, jest oddany, ciepły, rozumiejący. To bardzo przywiązuje krzywdzonego człowieka do sprawcy i daje złudną nadzieję na trwałą poprawę relacji, nadzieję, że stosowanie wobec niego nadużycia są incydentalne i wkrótce się skończą.
Typowe zachowanie sprawcy wiąże się z przerzucaniem winy na ofiarę. Uderzył, pchnął, wyzwał, bo "znowu czegoś chcesz", "nie dajesz mi spokoju", "pobrudziłeś się" itp. Ciągłe powtarzanie tego wywołuje w pokrzywdzonym przekonanie, że gdyby był inny, bardziej sprawny, samodzielny, pomocny sytuacja poprawiłaby się. I dlatego ofiara czuje się winna.
Osoby krzywdzone, zależne od sprawcy, boją się konsekwencji ujawnienia przemocy. Odczuwają strach przed całkowitym odrzuceniem, przed eskalacją agresji.
Pamiętaj! Nikt nie ma prawa Cię krzywdzić! Za przemoc odpowiada wyłącznie sprawca i nic go nie usprawiedliwia!
Jak reagować?
Jeżeli podejrzewasz, że osoba starsza lub niepełnosprawna jest ofiarą przemocy – porozmawiaj z nią, udziel wsparcia, zaoferuj osobistą pomoc. Większość ofiar milczy ze wstydu, strachu, bądź bezradności, albo z niewiedzy o swoich prawach. Pozostaje też często pod presją sprawców, bądź członka rodziny.
Moment, kiedy krzywdzona osoba zaczyna mówić o swoich doświadczeniach, bywa dla niej bardzo trudny, dlatego ważne jest potraktowanie jej z uwagą i zrozumieniem. Osoba krzywdzona powinna się przede wszystkim dowiedzieć od Ciebie, że nie jest winna temu, co się dzieje, że za przemoc odpowiedzialny jest zawsze sprawca. Twoje współczucie, wsparcie może być decydujące dla jej dalszych decyzji.
Informacji o przemocy nie można pozostawić, zbyć, zapomnieć. Sprawca, który czuje się bezkarny, działa coraz okrutniej, a to może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu krzywdzonego. Ujawnienie tajemnicy o dziejącej się przemocy, budzi zawsze niezadowolenie sprawcy, który z reguły wszystkiemu zaprzecza, winą obarczając krzywdzonego. Sprawca dba przecież, by jego postępki nie miały świadków.
Jeśli bezpieczeństwo osoby krzywdzonej jest zagrożone, należy działać jak najszybciej, by uniemożliwić kontakt ze sprawcą. Polega to na przeprowadzeniu się osoby krzywdzonej do ośrodka interwencji kryzysowej. Od niedawna w Polsce może być też orzeczony zakaz zbliżania się sprawcy do ofiary.
Osoba doświadczająca przemocy powinna w sytuacji zagrożenia wzywać policję. Poinformuj ją, że zarówno przemoc psychiczna, jak i fizyczna jest przestępstwem i że zgłoszenie sprawy Policji jest jedynym sposobem na pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej. Wskaż instytucje lub organizacje udzielające bezpłatnych porad psychologicznych oraz prawnych, zaproponuj skorzystanie z pomocy medycznej.
Nie miej wątpliwości, czy należy "wtrącać się" w życie drugiego człowieka, dla osoby starszej. Twoje postępowanie może być jedyną szansą na zmianę sytuacji.
Pamiętajmy!!!
Krzywdziciel to zazwyczaj osoba z najbliższego otoczenia: dzieci, wnuki, współmałżonek, opiekun.
Nie musisz sam sobie radzić – Twoja siła to także inni przychylni Ci ludzie. Poszukaj wsparcia, by nie być samotnym w trudnej sytuacji.
Seniorze, co możesz zrobić:
- Porozmawiaj z rodziną, znajomymi, księdzem. Zdobądź się na odwagę i przełam milczenie wobec sąsiadów – oni zapewne domyślają się, że potrzebujesz pomocy, czekają tylko na Twój sygnał, że jej chcesz.
- Poproś o możliwość schronienia, gdyby trzeba było uciekać. Możesz uzgodnić z nimi, że w razie awantury, krzyków albo Twojego sygnału, wezwą Policję.
- Spotkaj się z psychologiem, który pomoże Ci uwierzyć w swoje możliwości i systematycznie spierając, przywróci poczucie mocy i kontroli. Dzięki takim spotkaniom można pozbyć się poczucia wstydu, który hamuje proszenie o pomoc.
- Opowiedz lekarzowi o swojej trudnej sytuacji.
- Jeżeli jesteś pod opieką pracownika socjalnego Ośrodka Pomocy Społecznej poradź się go, spytaj o możliwości pomocy ze strony instytucji.
- W każdej sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia Twojego lub Twoich bliskich NIE WAHAJ SIĘ, WEZWIJ POLICJĘ !
Gdzie szukać pomocy
Komenda Powiatowa Policji w Twoim powiecie
Ośrodek Pomocy Społecznej w Twojej gminie
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Twoim Powiecie
Jak epidemia wpływa na przemoc wobec starszych
Epidemia przyczyniła się do nasilenia przemocy. Sytuacja zamknięcia i izolacji, większej bezkarności sprawców nasiliła zachowania przemocowe. Ofiarami są najczęściej osoby zależne – dzieci, starsi i osoby z niepełnosprawnością.
Przemoc, która pozostaje bez reakcji, eskaluje i staje się coraz bardziej dotkliwa dla ofiary. W rodzinie sprzyja jej „tajemnica czterech ścian”. Dlatego trzeba reagować, aby przerwać milczenie i pomóc osobom krzywdzonym.
Jeśli doświadczasz krzywdy ze strony bliskich lub podejrzewasz, że osoba starsza doznaje przemocy w rodzinie, nie czekaj, działaj. Wykorzystaj jedno z rozwiązań:
Powiedz o tym komuś, komu ufasz.
Poproś o pomoc specjalistów: ośrodek pomocy społecznej, policję lub organizację pozarządową (fundację lub stowarzyszenie).
Artykuł ukazuje się w ramach projektu Fundacji Fabryka Pomysłów „Bezpiecznie w rodzinie”, dofinansowanego przez Wojewodę Wielkopolskiego. Program wspierają: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gostyniu i Stowarzyszenie „DZIECKO”. Realizację działań projektowych wspierają Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gostyniu i Stowarzyszenie „DZIECKO”.
Przedstawione treści wyrażają poglądy realizatora projektu i nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Wojewody Wielkopolskiego.
Źródło: Fundacja Fabryka Pomysłów
