Publicystyka - ngo.pl

Stworzenie funduszu sołeckiego wcale nie musi ograniczać możliwości
rozwojowych i inwestycyjnych gminy. Doskonałym przykładem tego jak
z powodzeniem może funkcjonować fundusz sołecki jest gmina Witnica
(woj. lubuskie).



W 2000 r. rada gminy podjęła uchwałę, która zagwarantowała
sołectwom położonym na terenie gminy Witnica środki na działalność.
Kwotę przekazywaną z gminnego budżetu dla każdego sołectwa
wyliczono mnożąc przyznaną stawkę (wówczas 8 zł) przez liczbę
mieszkańców.



Jak tłumaczy Eugeniusz Kurzawski, zastępca burmistrza gminy Witnica
uchwała zafunkcjonowała od 2000 r., jednak w międzyczasie (2005 r.)
okazało się, że trzeba ją udoskonalić, ponieważ całkowita dowolność
dana sołectwom w zakresie dysponowania środkami finansowymi i
liczenie na dostosowanie się do obowiązujących przepisów oraz
racjonalność w wydatkowaniu to elementy, które nie w każdej Radzie
Sołeckiej znajdują zrozumienie.



Dlatego, jak podkreśla Kurzawski, konieczna była kolejna uchwała w
sprawie zasad finansowania sołectw, regulująca, na co można
wydatkować otrzymywane środki finansowe. Nowe przepisy określiły
nie tylko cele, ale i uporządkowały system przekazywania i kontroli
finansów sołeckich.

• Obecnie kwestie formalno-prawne są usystematyzowane i nie
  przynoszą problemów, choć w dalszym ciągu cele, na jakie
  poszczególne wsie przeznaczają swe pieniądze, są bardzo różne i nie
  zawsze w pełni aprobowane przez radnych. To jednak są koszty zmian
  i nowości – tłumaczy zastępca burmistrza.
  
  
  
  Szczegółowe regulacje możliwości dofinansowania inicjatyw w
  sołectwach obrazuje poniższy wyciąg z uchwały:
  
  
  
  § 13. 1. Posiadane przez sołectwo środki finansowe mogą być
  wydatkowane na:
  
  
  
  1) prowadzenie inicjatyw służących poprawie estetyki oraz stanu
  ochrony środowiska, a w szczególności:
  
  a) prowadzenie sołeckich konkursów, których celem jest podniesienie
  poziomu estetycznego sołectwa,
  
  b) konserwacje i remonty gablot informacyjnych, kaplic i krzyży
  przydrożnych oraz innych obiektów użyteczności publicznej i małej
  architektury,
  
  c) pielęgnację zieleni komunalnej oraz terenów użyteczności
  publicznej w sołectwie,
  
  d) wykonywanie nasadzeń zieleni trwałej na terenach należących do
  gminy,
  
  2) finansowanie działalności merytorycznej wiejskich świetlic
  środowiskowych, jeżeli w danym sołectwie zostały powołane,
  
  3) kulturę i sport masowy:
  
  a) dofinansowanie inicjatyw na rzecz lokalnego środowiska,
  prowadzonych przez placówki oświatowe i kościoły wyznaniowe
  działające na terenie sołectwa,
  
  b) organizowanie przez radę sołecką uroczystości i imprez masowych
  dla mieszkańców sołectwa,
  
  c) prowadzenie drobnych inwestycji tworzących lub poprawiających
  infrastrukturę sportową, rekreacyjną lub kulturalną sołectwa, a w
  szczególności montaż ławek, urządzanie placów zabaw dla dzieci,
  prace konserwatorskie i zakupy wyposażenia świetlic wiejskich,
  klubów i sołeckich obiektów sportowych, itp.,
  
  4) finansowanie organizacji społecznych działających na terenie
  sołectwa:
  
  a) wyposażanie organizacji i stowarzyszeń działających w sołectwie
  w niezbędny sprzęt, a w szczególności zakupy drobnego wyposażenia
  dla jednostek OSP, zakupy sprzętu sportowego dla wiejskich klubów
  sportowych, zakupy przeznaczone dla kół gospodyń, chórów, itp.,
  
  
  b) wspieranie finansowe inicjatyw na rzecz mieszkańców sołectwa
  prowadzonych przez organizacje działające na jego terenie,
  
  c) dofinansowanie bieżącej działalności stowarzyszeń i organizacji
  działających na terenie sołectw,
  
  d) inne cele mieszczące się w kompetencjach gminy i jej jednostek
  pomocniczych określone w Ustawie.
  
  
  

1. Sołectwo w ramach posiadanego budżetu musi zapewnić środki na
   utrzymanie wiejskiej świetlicy środowiskowej, w zakresie
   finansowania działalności merytorycznej, w przypadku jej powołania
   w wysokości minimum 20% budżetu sołectwa.
   
   
   
   § 14. Sołectwo nie może finansować z dochodów własnych
   następujących działalności:
   
   1) statutowej placówek oświatowych;
   
   2) działalności kościołów wyznaniowych;
   
   3) gospodarczej prowadzonej przez osoby fizyczne lub osoby prawne;
   
   
   4) wynagrodzeń wypłacanych na podstawie umowy o pracę i umowy
   zlecenie;
   
   5) zakupów alkoholu, papierosów i innych używek;
   
   
   

• Możliwość samodzielnego dysponowania przez poszczególne sołectwa
  swoim własnym budżetem, możliwość decydowania o najważniejszych
  kierunkach wydatkowania pieniędzy, spowodowała wzrost aktywności
  lokalnych grup społecznych – uważa Kurzawski.
  
  
  
• Początkowo, podczas zebrań wiejskich trwały dyskusje, a nawet
  kłótnie, gdyż nie patrząc na interes wsi, grupa mająca większość
  próbowała skierować finanse na cele sobie najbliższe – wspomina
  zastępca burmistrza.
  
  
  
• Do dziś mają też miejsce sytuacje, gdy jedno, czy drugie sołectwo
  obiera kierunek bardziej konsumpcyjny, niż inwestycyjny, oczywiście
  na mikro skalę, ograniczoną wielkością środków. Jednak większość
  wsi nauczyła się już, że otrzymywane pieniądze pozwalają na
  realizację niewielkich, ale często ciekawych i oczekiwanych
  inicjatyw i pomysłów, albo mogą stanowić udział własny w większym
  przedsięwzięciu – dodaje Kurzawski.
  
  
  
  Wśród przykładów takich inicjatyw burmistrz wymienia m.in.:
  reaktywację i utworzenie nowych kół gospodyń, skupiających różne
  grupy wiekowe i mające wiele pomysłów na ożywienie życia wsi,
  powstanie dwóch chórów, które dziś z powodzeniem występują w
  regionalnych konkursach, założenie nowego klubu sportowego wraz z
  kompleksową renowacją płyty boiskowej ze specjalnym systemem
  nawadniania.
  
  
  
  Do tego aktywni mieszkańcy, poprzez radnych lub swe Rady Sołeckie,
  spowodowali, że gmina wykonała kapitalny remont 5 świetlic
  wiejskich, wyposażając je w potrzebne sprzęty, aby ludzie mieli
  miejsce do spotkań, wspólnych imprez i prezentacji. - Mając bazę
  (świetlice) i mając budżet, można organizować lokalne wydarzenia,
  stąd na wsiach w ciągu roku mają miejsce różnorodne formy wspólnych
  spotkań (Dzień Kobiet, dożynki, festyny letnie, związane ze
  Świętami Bożego Narodzenia, czy Wielkanocą, pieczony ziemniak,
  przeglądy chórów, zawody sportowe).
  
  
  
  Co ważne, decyzję o ich organizacji podejmuje nie gminny Dom
  Kultury, a sami mieszkańcy – zaznacza burmistrz i dodaje, że w
  jednej wsi grupa mieszkańców napisała projekt na konkurs
  finansujący lokalne inicjatywy i pozyskała dotację pozwalającą na
  budowę niewielkiej sceny przy świetlicy wiejskiej.
  
  
  
• Powyższe przykłady pokazują, jak decyzja o przekazywaniu
  sołectwom środków finansowych do samodzielnego dysponowania
  wpłynęła na kształtowanie się zupełnie nowych postaw i nowej
  świadomości mieszkańców z pozornie nieaktywnych wiejskich obszarów.
  Program, wymyślony 8 lat temu działa z powodzeniem do dziś,
  aktualnie na wsie przekazywana jest kwota 10 zł na mieszkańca –
  podsumowuje burmistrz Kurzawski.