Bez dostępu do informacji nie ma gospodarczego sukcesu. Nie ma dostępu do informacji bez sprawnej, nowoczesnej telekomunikacji. Doskonale zrozumiały to lokalne władze czterech gmin Doliny Strugu. W 1991 roku założyły pierwsze w Polsce spółdzielnie telefoniczne i przełamały państwowy monopol telekomunikacyjny. To historia udanej spółdzielni - jednego z podmiotów ekonomii społecznej.
Na początku lat 90. XX w. okazało się, że państwowy moloch
telekomunikacyjny nie jest zainteresowany inwestowaniem w
podrzeszowskich gminach, więc mieszkańcy mogą nie doczekać się
założenia telefonu. Sprawę wzięły więc w swoje ręce samorządy
czterech gmin: Tyczyn, Błażowa, Chmielnik i Hyżne. Wybały – jako
formę prawną – model spółdzielczy, isnspirując się doświadczeniami
z USA. Powołały spółdzielnie telefoniczne z udziałem mieszkańców:
„Teletyczyn” w Tyczynie, „Łączność” w Błażowej, „Telefon” w
Chmielniku i „Echo” w Hyżnem oraz koordynującą całe przedsięwzięcie
Okręgową Spółdzielnię Telefoniczną w Tyczynie (OST). Pomysłodawcą
tego przedsięwzięcia był wicemarszałek Senatu RP Józef Ślisz.
Telefon nie jest luksusem
Pierwsza spółdzielnia została zarejestrowana w październiku 1991
roku, a do końca 1992 roku uruchomiono cztery centrale, które
połączono pierwszymi w ówczesnym województwie rzeszowskim
światłowodami. Wkrótce telefon na terenach na wschód od Rzeszowa
przestał być luksusem. Dziś wszystkie miejscowości na terenie
działalności OST połączone są światłowodami, rozmowy lokalne są
bezpłatne, a od 1996 roku abonenci mają dostęp do internetu, co
jest wyjątkową sytuacją na obszarach wiejskich. Od lat wszystkie
szkoły korzystają z bezpłatnego łącza. Inwestycje spółdzielni
finansowane były z budżetów gmin, wkładów abonentów – członków
spółdzielni, kredytów Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej oraz kredytów
dostawców urządzeń telekomunikacyjnych. Dzięki tym inwestycjom
mieszkaniec podrzeszowskich gmin rozmawia rocznie średnio 94
godziny, czyli niewiele mniej niż mieszkaniec Nowego Jorku, a każdy
nowy abonent czeka na przyłączenie do sieci nie dłużej niż 12
dni.
W ślad za telefonem…
Powodzenie telefonicznego eksperymentu zachęciło samorządowców do
współpracy przy innych projektach, które przekraczały możliwości
pojedynczej gminy. To współdziałanie przyspieszyło rozwój Doliny
Strugu. Nie jest to ścisła nazwa administracyjna czy geograficzna.
Tak miejscowi samorządowcy nazwali obszar wspólnych działań,
obejmujący dwie gminy miejsko-wiejskie: Tyczyn i Błażowa oraz dwie
gminy wiejskie: Chmielnik i Hyżne, leżące w powiecie rzeszowskim, w
dorzeczu rzeki Strug, prawobrzeżnego dopływu Wisłoka. W 2 miastach
i 25 wsiach tego terenu mieszka bez mała 40 tysięcy mieszkańców.
Owocem współpracy podrzeszowskich gmin jest Regionalne Towarzystwo
Rolno-Przemysłowe „Dolina Strugu”, które koordynuje realizację
wspólnych projektów.
– Łatwy dostęp do telefonu zaowocował rozwojem miejscowych firm,
np. spółki „Chmielnik Zdrój”, produkującej wodę i inne napoje.
„Chmielnik Zdrój” działa na zasadzie sprzedaży bezpośredniej,
przyjmując zamówienia od klientów przez telefon, a następnie
dostarczając swoje produkty do ich mieszkań – mówi Janusz
Skotnicki, prezes Regionalnego Towarzystwa Rolno-Przemysłowego
„Dolina Strugu”. Telefoniczna spółdzielczość przyczyniła się do
gospodarczego sukcesu tych terenów i wzrostu popularności, a co za
tym idzie także cen, tutejszych nieruchomości wśród mieszkańców
pobliskiego Rzeszowa.
I kardiolog na telefon
W Dolinie Strugu działa pierwszy w Polsce telefoniczny nadzór
kardiologiczny: – Abonent otrzymuje aparat, dzięki któremu możliwe
jest wykonanie na odległość badanie rytmu serca lub nawet całego
EKG – wyjaśnia Stanisław Kruczek, prezes zarządu OST. – Pełniący
przez całą dobę dyżur kardiolog może natychmiast porozumieć się z
pacjentem i przekazać mu właściwe zalecenia – dodaje prezes.
Amerykanie docenili
Spółdzielnia z Doliny Strugu od 1995 roku – jako pierwsza
nieamerykańska – jest członkiem amerykańskiego Narodowego
Zrzeszenia Spółdzielczości Telefonicznej (NTCA). NTCA, zrzeszające
około 500 telekomunikacyjnych spółdzielni i spółek niekomercyjnych,
wspierało OST programem szkoleń i promocją spółdzielczości
telefonicznej. Przyjęcie jej w poczet członków było wyrazem uznania
dla osiągnięć tyczyńskiej spółdzielni.
Źródło: inf. własna
