Przeglądarka Internet Explorer, której używasz, uniemożliwia skorzystanie z większości funkcji portalu ngo.pl.
Aby mieć dostęp do wszystkich funkcji portalu ngo.pl, zmień przeglądarkę na inną (np. Chrome, Firefox, Safari, Opera, Edge).
We wtorek 11 lutego 2003 odbyło się 'Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich' - pierwsze ogólnopolskie zgromadzenie przedstawicieli organizacji pozarządowych działających na rzecz polskiej wsi, które zadeklarowały wolę współdziałania na rzecz przygotowania polskiej wsi do integracji europejskiej poprzez aktywizowanie społeczności wiejskich i zwiększanie ich udziału w procesie przemian na wsi, a także promowanie zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich.
Spotkanie poświęcone dialogowi obywatelskiemu na rzecz przyszłości obszarów wiejskich zorganizowano symbolicznie w Centrum „Dialog” w Warszawie.
Zgromadzeni na Forum przedstawiciele organizacji pozarządowych – dużych i małych, działających w skali całego kraju i jedynie lokalnie (ok. 110 - 120 osób, większość z nich to przedstawiciele blisko 50 organizacji pozarządowych) - zadeklarowali:
Zgromadzeni na Forum przedstawiciele organizacji pozarządowych – dużych i małych, działających w skali całego kraju i jedynie lokalnie (ok. 110 - 120 osób, większość z nich to przedstawiciele blisko 50 organizacji pozarządowych) - zadeklarowali:
- współpracę na rzecz utworzenia trwałej, ogólnopolskiej platformy organizacji działających na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, która włączyłaby się w sieć kontaktów na poziomie europejskim;
- współdziałanie w celu propagowania podejścia do rozwoju obszarów wiejskich opartego na zasadach stosowanych w programach typu LEADER – inicjatywy wspólnotowej Unii Europejskiej wspierającej działania partnerów lokalnych na rzecz zrównoważonego rozwoju wsi, wprowadzonej w 1991;
- budowanie dialogu obywatelskiego w tym celu;
- współdziałanie w najbliższym okresie w celu zwiększenia szans na wdrożenie w Polsce programu o charakterze LEADER’a w takim kształcie, jaki będzie najbardziej odpowiedni dla Polski;
- włączanie się w procesy związane z kreowaniem polityki w stosunku do obszarów wiejskich w naszym kraju oraz w skali europejskiej.
Prowadzenie tymczasowego sekretariatu powierzono Funduszowi Współpracy (Program Agro-Info – www.cofund.org.pl/agro-info/, agro2000@cofund.org.pl).
W Forum uczestniczyli liczni goście – z kraju i z zagranicy – którzy przekazali uczestnikom wiele interesujących informacji na temat procesu akcesyjnego oraz podzielili się doświadczeniami z działań prowadzonych w oparciu o praktykę programu LEADER w krajach Unii Europejskiej i niektórych krajach kandydujących do UE, a także zaprezentowali polskie przykłady aktywnego uczestnictwa mieszkańców wsi w przedsięwzięciach rozwojowych podobnego rodzaju.
Otwarcia Forum dokonała Wiceprezes Funduszu Współpracy Małgorzata Sidowska; cele spotkania przedstawili Urszula Budzich-Szukała Kierownik programu Agro Info i Bohdan Kamiński z Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów.
Tadeusz Kozek, Podsekretarz Stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej mówił o zadaniach UKIE, jakie będą realizowane w najbliższym czasie, czyli po zakończeniu formalnych negocjacji. Przede wszystkim przedstawił działania informacyjne, jakie będą podejmowane i inicjowane przez UKIE – zarówno w perspektywie referendum, jak i w dłuższym czasie. Informacje prezentujące zarówno walory jak i zagrożenia związane z integracją będą kierowane do różnych środowisk. Główne grupy, do których będzie skierowana specjalnie ujęta informacja to młodzież, przedsiębiorcy, samorządy oraz rolnicy i mieszkańcy wsi. Poza działaniami własnymi Urząd będzie wspierał finansowo działania tych grup – w tym działania organizacji pozarządowych i samorządów. Przygotowanych zostanie wiele materiałów informacyjnych, organizowane będą szkolenia oraz konkursy.
Program LEADER w Polsce – czy są szanse?
Jean-Marc Trarieux z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Warszawie podkreślał, jak dużą wagę przywiązuje Komisja Europejska do rozwoju obszarów wiejskich i jak z dużą uwagą przyjęto list organizacji pozarządowych z Polski (większość z nich zgromadziła się na tym Forum), w którym organizacje wyrażały pragnienie, by stworzona została szansa realizacji w Polsce programów typu LEADER. Informował, że Komisja Europejska widzi możliwości w tym zakresie, ale że decyzje zależą od polskiego rządu. Mówił też o tym, że bardzo istotne jest, by już w okresie przedakcesyjnym budować doświadczenie, które przydatne będzie przy realizacji programów finansowanych przez UE po uzyskaniu członkostwa. Deklarował pomoc Przedstawicielstwa Komisji w wyjaśnianiu nieporozumień i w dostarczaniu informacji, informując zarazem, że w zespole Przedstawicielstwa są dwie osoby z dużym doświadczeniem w zakresie programu LEADER.
Mirosław Drygas, Dyrektor Departamentu Pomocy Przedakcesyjnej i Funduszy Strukturalnych w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi zadeklarował, że jest zwolennikiem uruchomienia w Polsce programów typu LEADER i zapowiedział, iż w kwietniu 2003 Ministerstwo zorganizuje dużą konferencję na temat tego programu dla uczestników z całej Polski. Będzie też starać się, aby podobne konferencje odbyły się we wszystkich 16 regionach. Mirosław Drygas przedstawił też programy jakie obecnie przygotowuje Ministerstwo, a które będą podstawą pozyskiwania środków z UE na rozwój wsi – Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacji i Modernizacji Sektora Żywnościowego i Rozwoju Obszarów Wiejskich (SPO) oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) – jak i środki, jakimi Polska będzie dysponowała aby zrealizować działania zapisanych w tych programach. W ramach SPO przewidziane jest działanie „odnowa wsi”, które wpisuje się w formułę LEADER’a –jako głównego beneficjenta przewiduje się ośrodki doradztwa rolniczego, ale przy założeniu szerokiej współpracy z różnymi partnerami. Przedstawiciel ministerstwa mówił też o tym jakie działania z innych programów, przygotowywanych przez resort ds. gospodarki i pracy będą również wspierały rozwój wsi oraz o tym, jak dużym zadaniem jest przygotowanie kadr do obsługi i realizacji tych programów oraz materiałów informacyjnych.
Bohdan Kamiński z Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów przedstawił historię inicjatyw pozarządowych podejmowanych w Polsce na rzecz rozwoju wsi oraz istotne w tym zakresie wydarzenia i dokumenty UE. Mówił też o drodze, jaka doprowadziła do zorganizowania Forum.
Stephanie Labarthe i Luca Marangoni z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce oraz Justyna Duriasz-Bułhak z Fundacji Wspomagania Wsi we wspólnej prezentacji przedstawili Inicjatywę Wspólnotową LEADER jako przykład aktywnego udziału społeczności lokalnych w rozwiązywaniu problemów wsi. Pani Labarth i Pan Marangoni w oparciu o swe doświadczenia z Francji i z Włoch mówili o tym, jak doszło do powołania tej inicjatywy i co jest najważniejsze dla powodzenia działań typu LEADER, a więc o więziach lokalnych, aktywizowaniu liderów lokalnych i o partnerstwie - współdziałaniu różnych partnerów z różnych szczebli. Justyna Duriasz-Bułhak przedstawiła istotę grupy działania, która jest podstawą tych programów, procesy prowadzące do ich tworzenia oraz charakter działań, jakie są podejmowane w ramach tych programów. Mówiono też o identyfikacji obszarów, na których realizowane są takie projekty i o ich pilotowym charakterze. Po ich wystąpieniu uczestnicy Forum zadawali wiele pytań, co pozwoliło gościom przekazać jeszcze wiele informacji wiążących się z tymi programami.
Polskie inicjatywy bliskie LEADER’owi
Podczas Forum przedstawiono kilka realizowanych w Polsce programów, które trzeba uznać za bardzo ciekawe doświadczenia z realizacji „LEADERopodobnych” projektów. Wszystkie one charakteryzowały się tym, że aktywizację społeczności lokalnych prowadzono zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju, tak by rozwój lokalny nie tylko nie był w konflikcie z ochroną walorów przyrodniczych i kulturowych, ale by im wręcz sprzyjał.
Wójt gminy Chmielnik Kazimierz Jaworski przedstawił prowadzony od kilku lat przez cztery gminy z okolicy Rzeszowa projekt „Dolina Strugu”, w ramach którego zrealizowano wiele przedsięwzięć i doprowadzono do aktywizacji społeczności lokalnych. Na bazie zrównoważonego rolnictwa oraz lokalnego przetwórstwa stworzono szanse rozwojowe dla tego regionu oraz przyczyniono się do ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Większość działań prowadzonych jest przez Regionalne Towarzystwo Rolno-Przemysłowe Dolina Strugu. Wójt mówił też o tym, jak dużą wagę przywiązuje się w ramach programu do ochrony krajobrazu i różnorodności biologicznej na tym obszarze.
Ryszard Wilczyński z Namysłowskiego Stowarzyszenia Inicjatyw Gospodarczych, przedstawił Inicjatywę Odnowy Wsi realizowaną we wsiach województwa opolskiego i pomorskiego. Program opiera się na doświadczeniach z Niemiec (z Nadrenii Palatynatu) i z Austrii, i stanowi bardzo dobrą podstawę do przyszłej realizacji projektów w ramach programów typu LEADER, gdyż polega on na aktywizacji mieszkańców do działań oddolnych i przyjmowania odpowiedzialności za przyszły rozwój wiosek przez grupy odnowy przygotowujące sołeckie strategie odnowy i wdrażające zapisane tam działania. Program zyskał duże powodzenie - przez pięć lat w różnych działaniach w ramach tej Inicjatywy na terenie woj. opolskiego wzięło udział 150 sołectw i 50 gmin, a wiele lokalnych grup utworzonych w ramach programu przekształciło się w autentyczne stowarzyszenia. Społeczności Opolszczyzny bardzo też liczą na kontynuację podobnych działań, a więc na program typu LEADER, gdyż działania zapisane w programie sektorowym przygotowanym wraz z Narodowym Planem Rozwoju uważają za niewystarczające.
Barbara Burzyńska z Pomorskiego Stowarzyszenia Odnowy Wsi przedstawiła natomiast realizację tej Inicjatywy w województwie pomorskim, gdzie również pobudzone zostały do działania liczne społeczności lokalne – 95 wsi pomorskich już brało udział w programie.
Zdzisława Hołubowska z Urzędu Gminy w Człuchowie w woj. pomorskim, prezes Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno przedstawiła cały szereg inicjatyw podejmowanych przez bardzo biedną i dotkniętą bezrobociem, ale aktywną społeczność lokalną Debrzna i okolicy. Poza członkami stowarzyszenia dużą rolę w programie odgrywają również wolontariusze. W ciągu czterech lat zrealizowano tam 78 różnego rodzaju i skali projektów, z których najważniejszy to lokalny inkubator przedsiębiorczości. Podejmowane działania związane były zarówno z Inicjatywą Odnowy Wsi Pomorskiej, jak i z programem „Naszyjnik Północy”, realizowanym z inicjatywy Fundacji Ekologicznej Ziemi Chojnickiej i Zaborowskiej oraz Fundacji Partnerstwo dla Środowiska w celu promocji produktów regionalnych i wspierania zrównoważonego rozwoju Pomorza.
Adam Jaśnikowski z Europejskiego Forum Młodzieży w Bystrzycy Kłodzkiej przedstawił bardzo szeroki wachlarz projektów realizowanych z młodzieżą tego dotkniętego ogromnym bezrobociem regionu. Większość projektów dotyczyła edukacji, ale realizowano też wiele inicjatyw na rzecz społeczności lokalnych.
Mirosław Słapik z Fundacji Rozwoju Gminy Gołdap, a zarazem Prezes Stowarzyszenia Mazury - Karpaty przedstawił działania realizowane na rzecz aktywizacji rozwoju i społeczeństwa Gołdapi i jej okolic, dotkniętych całkowitym załamaniem się rozwoju gospodarczego tego regionu (bezrobocie przekraczało 50%): stymulowanie rozwoju prowadzono poprzez promocję i organizację turystyki oraz uruchamianie współpracy przygranicznej ze społecznościami Obwodu Kaliningradzkiego.
LEADER w Europie
Bardzo cenne były dla uczestników Forum informacje o działaniach w ramach programu LEADER w Unii Europejskiej i programów do niego przygotowujących w krajach kandydujących do UE - Inicjatywy PREPARE (Pre-Accession Partnerships for Rural Europe), jaką uruchomiono w Estonii, w Słowacji i na Węgrzech. O programach tych mówili Hannes Lorenzen z Parlamentu Europejskiego i Kaja Kaur z organizacji Kodukant (ruch na rzecz wsi i małych miast) z Estonii. H. Lorenzen, doradca Komisji Rolnictwa w Parlamencie Europejskim przedstawił cele programu PREPARE, poprzez który jego inicjatorzy chcą wzmacniać społeczeństwo obywatelskie na terenach wiejskich w krajach kandydujących do UE i zachęcać do międzynarodowej współpracy dotyczącej rozwoju obszarów wiejskich oraz poinformował o tym, jak doszło do uruchomienia tego programu, jak międzynarodowa sieć osób wspierających ideę LEADER’a oraz Szwecja pomogły w tym procesie. Podkreślał on ogromną wagę dialogu wszystkich stron zainteresowanych rozwojem lokalnym oraz rolę dorocznych dużych spotkań w poszczególnych krajach dla podnoszenia znaczenia rozwoju obszarów wiejskich i jego odrębności w stosunku do rozwoju rolnictwa, które przestaje być jedynym istotnym czynnikiem rozwoju tych obszarów. Na końcu wystąpienia zaoferował on inicjatorom uruchomienia w Polsce platformy organizacji działających na rzecz wsi umieszczanie informacji na ten temat na serwerze programu PREPARE.
Kaja Kaur przedstawiła rozwój inicjatywy wspierającej tworzenie organizacji działających na rzecz wsi w Estonii na szczeblu lokalnym i krajowym, i ich rolę w edukacji i aktywizacji społeczności wiejskich. Ponadto poinformowała, jak zostały zorganizowane spotkania tzw. parlamentu wiejskiego Estonii i przedstawiła jego rolę w lobbingu na rzecz rozwoju wsi.
Hannes Lorenzen poinformował też zebranych o pracach tzw. Europejskiego Konwentu Wsi (European Agri-Cultural Convention), który przygotowuje stanowiska przekazywane członkom Konwentu nt. Przyszłości Europy pracującego nad przyszłą konstytucją Unii Europejskiej. Europejski Konwent Wsi w swym stanowisku z grudnia 2002 zabrał głos w sprawie reformy Wspólnej Polityki Rolnej opowiadając się między innymi za koniecznością zwrócenia większej uwagi na sprawy rozwoju wsi poprzez wzmacnianie tzw. II filaru i takie jej przekształcenie, by promować i upowszechniać zrównoważone podejście do rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa oraz naturalne sposoby produkcji rolnej. H. Lorenzen apelował do polskich organizacji, by jak najszybciej włączyły się w prace tego Konwentu.
Najbliższa przyszłość
W ramach dyskusji prowadzonej przez Małgorzatę Kramarz z Fundacji Idealna Gmina i Krzysztofa Kwaterę z Fundacji Partnerstwo dla Środowiska uczestnicy zastanawiali się przede wszystkim nad tym, co należy zrobić by zbudować trwałą reprezentację organizacji pozarządowych działających na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i jaką formę organizacyjną nadać ewentualnie tej reprezentacji oraz co należy w najbliższym czasie zrobić, by zwiększyć szanse wdrożenia w Polsce programu o charakterze LEADER’a w takim kształcie, jaki będzie najbardziej odpowiedni dla Polski. Ustalono, że prowadzona będzie współpraca na rzecz utworzenia trwałej, ogólnopolskiej platformy organizacji działających na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, która włączyłaby się w sieć kontaktów na poziomie europejskim, ale że jest jeszcze za wcześnie, by przesądzać o jej formie organizacyjnej. Zgodnie powierzono funkcję sekretariatu tej inicjatywy Programowi Agro-Info Funduszu Współpracy tak jak to było w okresie poprzedzającym organizację Forum.
Uczestnicy widzieli potrzebę włączania się w procesy związane z kreowaniem polityki w stosunku do obszarów wiejskich w naszym kraju oraz w skali europejskiej. Deklarowali też współdziałanie w celu propagowania podejścia do rozwoju obszarów wiejskich opartego na zasadach stosowanych w programach typu LEADER w ramach swoich działań oraz budowanie dialogu obywatelskiego w tym celu.
Na koniec spotkania przypomniano, jakie ważne wydarzenia wiążące się z ideą LEADER’a i rozwojem wsi będą miały miejsce w najbliższej przyszłości, a w których organizacje działające na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich powinny wziąć udział: w kwietniu 2003 konferencja organizowana przez Ministerstwo Rolnictwa nt. LEADER’a; w maju konferencja Europejskiego Konwentu Wsi w Brukseli; na przełomie maja i czerwca ogólnopolskie spotkanie organizacji działających na obszarach wiejskich organizowane przez Fundację Wspomagania Wsi. Zauważono również, że organizacje powinny się wypowiedzieć w sprawie programu sektorowego przygotowanego przez Ministerstwo Rolnictwa (odnośnie działań wiążących się z rozwojem obszarów wiejskich).
Śródtytuły pochodzą od redakcji.
******************
Organizatorzy Forum: Biuro Programu Agro-Info Fundacji Fundusz Współpracy przy współpracy dziesięciu organizacji pozarządowych - Fundacji Idealna Gmina, Fundacji IUCN Poland, Fundacji na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa, Fundacji Partnerstwo dla Środowiska, Instytutu na Rzecz Ekorozwoju, Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów, Namysłowskiego Stowarzyszenia Inicjatyw Gospodarczych, Polskiej Zieloneja Sieci, Regionalnego Towarzystwa Rolno-Przemysłowego 'Dolina Strugu', WWF Polska Światowy Fundusz na rzecz Przyrody.
Źródło: Instytut na rzecz Ekorozwoju
Przedruk, kopiowanie, skracanie, wykorzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w portalu www.ngo.pl w innych mediach lub w innych serwisach internetowych wymaga zgody Redakcji portalu.
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Teksty opublikowane na portalu prezentują wyłącznie poglądy ich Autorów i Autorek i nie należy ich utożsamiać z poglądami redakcji. Podobnie opinie, komentarze wyrażane w publikowanych artykułach nie odzwierciedlają poglądów redakcji i wydawcy, a mają charakter informacyjny.
