Publicystyka - ngo.pl

Pomysł koncentrowania prywatnych źródeł finansowych wokół
organizacji, która reaguje na lokalne potrzeby społeczne i działa na rzecz podnoszenia jakości
życia członków społeczności, narodził się w Stanach Zjednoczonych. Fundusz lokalny tworzy z
darowizn założycieli i innych darczyńców jeden wieczysty, nienaruszalny kapitał żelazny. Następnie
pieniądze lokuje lub inwestuje (co w Polsce możliwe jest od niedawna), a dochody - i wyłącznie one

• przyznawane są na finansowanie inicjatyw lokalnych. Są to w głównej mierze małe konkursy grantowe
  oraz programy stypendialne dla uczniów i studentów.

Okazało się, że Polska przoduje w regionie Europy Środkowej w
rozwijaniu tej formy filantropii. Od 1998 roku fundusze współtworzy i wspiera Akademia Rozwoju
Filantropii w Polsce. Już dwanaście funduszy tworzy Ogólnopolską Sieć Funduszy Lokalnych, kolejne
pięć korzysta z doradztwa, szkoleń i wsparcia Akademii.

Akademia podkreśla, że fundusze to filantropia nowej generacji - ich
skuteczność bierze się z chirurgicznej niemal precyzji działania - fundusz bierze pod lupę lokalne
problemy. Interweniuje w miejscach, gdzie potrzeba. Składając na barki organizacji lokalnej trud
zarządzania "społecznym groszem" uczy przejrzystości działania, wysokich standardów
zarządzania kapitałem. Nie tylko finansowym, także tym społecznym. Zaletą funduszy - w Polsce
niemal nie do przecenienia - jest integracja lokalnych środowisk.

• Wokół inicjatyw funduszu robi się pospolite ruszenie - mówi Dorota Komornicka, prezes Funduszu
  Lokalnego Masywu Śnieżnika - Ludzie zauważają, jak ważne jest ich osobiste uczestnictwo.

Transatlantycka Sieć Funduszy Lokalnych (ag. Transatlantic Community Foundation Network) powstała, "by globalizować ideę nowoczesnej filantropii" - jak mówi jeden z jej członków, prezes Community Foundation Silicon Valley, Peter deCourcy Hero. Sieć zrzesza fundusze lokalne z Europy, USA, Kanady i Meksyku stanowiąc dla nich platformę wymiany doświadczeń po obu stronach Ameryki. Koordynatorzy Sieci - Fundacja Bartelsmanna oraz Fundacja C.S. Motta planują w najbliższym czasie zainwestować w jej rozwój dwa miliony euro.

Prezentacji osiągnięć i programów polskich funduszy była poświęcona
lwia część poniedziałkowego spotkania TCFN. Okazało się, że jest się czym chwalić przed
"pionierami" funduszy - fundacjami amerykańskimi, które do niedawna wspierały rozwój
polskich inicjatyw. Na pytanie, w jaki sposób sieć międzynarodowa może czerpać dziś z polskich
doświadczeń odpowiadał Peter Hero, Prezes Funduszu Silicon Valley, jednej z pierwszych instytucji
wspierającej polskie fundusze lokalne.

• Widać, że nawet niewielkie pieniądze dają efekt. A to dlatego, że koncentrują się na najbardziej
  naglących potrzebach danej społeczności. Poza tym, polskie fundusze są ze sobą bardzo mocno
  powiązane, dużo ściślej niż w Stanach, i w ten sposób mogą uczyć się od siebie.

• Nasza sytuacja jest inna niż Amerykanów, choć i tu, i tu są
  potrzeby lokalne - mówiła Dorota Komornicka, Prezes Funduszu Lokalnego Masywu Śnieżnika - Ich
  problemem jest, jak wykorzystać pieniądze miliarderów, i w którym miejscu ma zawisnąć pamiątkowa
  tabliczka upamiętniająca fundatora. A my łatamy biedę i w wielu wypadkach zastępujemy państwo. Oni
  po prostu nie mogą uwierzyć, że my robimy to wszystko za tak niewielkie pieniądze i stoi za tym
  tylu wolontariuszy, i ludzi dobrej woli.

Podkreślali to również zagraniczni goście konferencji:
- Jestem poruszona pasją, z jaką działają członkowie funduszy lokalnych w Polsce, a która przy tak niewielkich środkach jest nadzwyczajna - mówiła Barbara McInnes, Prezes kanadyjskiej Community Foundation of Ottawa. - Nasze fundusze lokalne kładą dziś nacisk prawie wyłącznie na gromadzenie i umacnianie zasobów. Prezentacja polskich doświadczeń przypomniała mi, czym naprawdę jest fundusz lokalny dla swojej społeczności. To niezwykle inspirujące.

Okazało się także, że najsprawniej działające Fundusze często mają
pod górkę - wyczerpuje je zajmowanie się podstawowymi zadaniami opieki społecznej, pisanie tysięcy
listów do firm, pozostających bez odpowiedzi. Przedstawiciele amerykańskich funduszy przestrzegali
także, że ogromny wpływ na promocję filantropii ma system podatkowy i polityka sektora publicznego.
Warto, by sektor pozarządowy pilnował swoich interesów - wskazywali rozmówcy.

• Ogromną rolę spełniają zachęty podatkowe, ale skonstruowane w taki sposób, by tworzyły wyraźną
  więź między indywidualnym darczyńcą a organizacją otrzymującą - mówił Peter Hero. - To naturalna
  dźwignia filantropii. Obawiam się, że przekazywanie 1 procenta organizacjom pożytku publicznego,
  odbywające się dużo bardziej anonimowo i z pośrednictwem centralnego rządu, takiej więzi budować
  nie będzie.

Pojawiło się w dyskusji również kilka ogólnych komentarzy,
dotyczących środowiska organizacji filantropijnych w Polsce oraz problemów, z jakimi się zmagają.
Na ograniczenia wskazywał Kuba Wygnański - brak zasobnych organizacji pozarządowych, które zdolne
są przyjąć na siebie tworzenie funduszu lokalnego, a także ograniczenia tkwiące w samych
społecznościach - ogólną społeczną niechęć do dawania na cele społeczne oraz nieufność w stosunku
do pośredników, czyli organizacji filantropijnych.

• Trzeba z pokorą przyjąć wszystkie ograniczenia wynikające z kultury, historii, tradycji tego
  kraju. Jeśli chcemy skutecznie promować filantropię nowej generacji w tej postaci, to trzeba
  nastawić się na długi marsz.