Publicystyka - ngo.pl

Zaangażowaliśmy się w 32 Finał WOŚP, który był po prostu radosny i szczęśliwie stracił wymiar antyrządowego oporu. I z poczuciem spełnienia i osiągnięcia założonych celów finalizujemy projekt „Feministyczny sojusz na rzecz dobrej informacji o równości płci”. Przez kilkanaście miesięcy budowaliśmy wspólnotę, wspieraliśmy się, byłyśmy i byliśmy razem, dbaliśmy o siebie i uważnie przyglądaliśmy się naszej rzeczywistości.

Projekt rozwijał się zgodnie z planem, w czterech miejscowościach – w Będzinie, Chorzowie, Chybiu, Katowicach – działają grupy inicjatywne, udało się dotrzeć do osób widocznych w swoich środowiskach, liderek i liderów lokalnych, także tych, które mierzą się z kryzysem zaangażowania, to 48 osób, mocno zróżnicowanych wiekowo. Grupa inicjatywna w Chybiu (wieś) zmagała się z niechęcią samorządu, choć po 15 października da się zauważyć zmianę frontu. Pozostałe grupy działają bez zakłóceń. Dobrze układa się współpraca z organizacją partnerską Terram Pacis z Norwegii, partner odpowiadał za wsparcie merytoryczne i konsultacje oraz przygotowanie rekomendacji edukacyjnych i wywiązał się ze wszystkich obowiązków. Zespół realizatorski projektu o różnorodnych kompetencjach, jest wspierający, regularnie się kontaktuje i na bieżąco reaguje na trudności. 

Podjęliśmy też szereg działań na rzecz rozwoju Fundacji Agere Aude, wśród nich prace związane z ulepszeniem strony internetowej oraz wypracowanie Planu Równości Płci. Działania związane z rozwojem instytucjonalnym, szczególnie w zakresie opracowania Planu Równości Płci przyczyniły się przede wszystkim do profesjonalizacji Fundacji Agere Aude i otwierają organizacji drogę do szerokiego działania na rzecz praw człowieka, równości i równouprawnienia, Fundacja zyskała ważny dokument, a strategia rozwoju fundacji zyskała wymiar genderowy.

Letni Obóz Aktywistyczny był największym i najbardziej efektownym działaniem w projekcie, wymagał wielu przygotowań, zaangażowani byli koordynatorka i zespół wspierający oraz Partner. Udało się go dobrze zorganizować i przeprowadzić wszystkie zaplanowane przedsięwzięcia, w obozie wzięło udział aż 30 osób z wszystkich grup, spodziewaliśmy się 20 uczestników i uczestniczek. 

Obóz zgodnie z założeniami trwał 4 dni. Starannie zostało wybrane miejsce obozu – niewielka miejscowość w województwie śląskim, o wyjątkowych walorach przyrodniczych, zagubiona wśród pól i pastwisk, otulona lasami z rezerwatem przyrody nad Lizwartą, ale słabo znana i nie oblegana przez turystów. Agroturystyka „Morgi na Łebkach” oferowała świetną atmosferę, luksusowe warunki bytowe, dobre zaplecze do działań, pomieszczenia i przestrzenie wspólne urządzono ze smakiem i uwzględnieniem potrzeb gości. 

Warto zwrócić uwagę na ciekawą postawę gospodarzy, których cechowała uważność i proekologiczność, praktykowali permakulturę, promowali oszczędzanie wody i prądu. Miejsce (sama agroturystyka i miejscowość) sprzyjało wytchnieniu, wypoczynkowi i zaplanowanym aktywnościom. Uczestniczkom i uczestnikom został przedstawiony plan pobytu, który miał charakter zaproszenia, przyjęliśmy zasadę dobrowolności uczestniczenia i bycia, troszczyliśmy się o siebie. W trakcie obozu odbyły się: praktyka jogi, warsztaty z realizowania inicjatyw społecznych, warsztaty antywypaleniowe, konwersatorium o języku inkluzywnym, warsztaty artystyczne „Kartka z wakacji do władz”. 

Głównym zamierzeniem organizacji obozu było wzmocnienie jego uczestniczek i uczestników toteż zaproponowaliśmy jogę i warsztaty poświęcone wypaleniu. Warsztaty i spotkania prowadziły osoby eksperckie, wyspecjalizowane w swoich dziedzinach. Propozycje aktywności okazały się dla osób ciekawe, wartościowe, poruszające, zaś dla prowadzących satysfakcjonujące między innymi z powodu zaangażowania uczestni(cze)ków. Uczestniczki i uczestnicy obozu mieli również czas na relaks i bycie ze sobą, umacnianie sojuszy, rozmowy. W czasie wyjazdu powstał krótki film, złożony z wywiadów z osobami, które wzięły udział w obozie, stał się też podsumowaniem tego działania i swoistą ewaluacją. 

Ważnym produktem intelektualnym i artystycznym działań podjętych w czasie LOA jest prezentacja prac z warsztatów „Kartka do władz”. Piękne, odważne i wskazujące najważniejsze kwestie społeczne i polityczne kolaże – „kartki z wakacji” skierowane do władz krajowych i samorządowych zostały upublicznione na FB i stronie Fundacji, powstał też króciutki film, będący dopełnieniem tej prezentacji, wyrażający ideę tej akcji artystycznej.

Clip dostępny na kanale YT Agere Aude: https://www.youtube.com/watch?v=p7UdqqQchJM&t=2s

W najbliższym czasie zrealizujemy Zimowe półkolonie aktywistyczne dla 10 osób, spotkanie będzie poświęcone wzmocnieniu więzi i rozwinięciu zagadnień i tematów poruszonych w czasie akcji letniej. Przeprowadzimy warsztaty z przeciwdziałania mowie nienawiści i hejtowi. Zamierzamy kontynuować wzajemne wzmacnianie i utrwalić techniki dobrostanowe oraz metody przeciwdziałania wypaleniu aktywistycznemu.

„Piknik feministyczny w Parku Śląskim”, „Pozytywny przekaz o równości płci. Gotowość na manifestacje”, „Frele Marty. Międzypokoleniowe warsztaty” i „Rozszyfruj feminizm dla siebie” to tytuły mini projektów lokalnych, które stały się podsumowaniem działań grup inicjatywnych w Chorzowie, Katowicach, Będzinie i Chybiu, były realizowane od września do grudnia.

Piknik Feministyczny w Parku Śląskim

„Piknik Feministyczny w Parku Śląskim” grupy chorzowskiej nie przypadkowo odbył się w miejscu chętnie uczęszczanym przez mieszkańców aglomeracji województwa śląskiego, bo jego celem głównym było dotarcie do jak największej ilości osób z rzetelnymi informacjami na temat równości płci. Podczas wydarzenia rozdawali zaprojektowane przez siebie ulotki dotyczące feminizmu, legalnej aborcji oraz przeprowadzali przygotowany specjalnie na potrzeby projektu quiz dotyczący języka równościowego/niewykluczającego. Na stoisku można było stworzyć unikatową torbę z feministycznymi wzorami i hasłami.

Realizatorzy są bardzo zadowoleni, bo mieli okazję porozmawiać z osobami, które posiadają podobne poglądy, ale również spotkali się i dyskutowali z osobami o zupełnie odmiennym sposobie patrzenia na świat. Satysfakcjonujące było wychodzenie „z własnej strefy komfortu” i konfrontacja z odmiennymi poglądami. Wsparli osoby zaangażowane w walkę o równe prawa, a równocześnie mogli zaznajomić różne osoby z założeniami feminizmu.

Frele Marty. Międzypokoleniowe warsztaty

Działania realizowane przez grupę inicjatywną w Będzinie (członkinie przybrały nazwę „Frele Marty”) miały charakter międzypokoleniowy i były skierowane do zróżnicowanej grupy odbiorczej. Frele Marty przygotowały dwa warsztaty, koszulki z równościowymi, feministycznymi hasłami i poczęstunek dla osób zaproszonych na warsztaty. Warsztaty psychologiczno-komunikacyjne dla uczennic szkół średnich oscylowały wokół komunikacji w relacjach interpersonalnych. Uczestniczki ćwiczyły umiejętności wyrażania własnych potrzeb, emocji i opinii w sposób nienaruszający granic drugiej osoby, stawianie granic w przypadku sytuacji postrzeganych przez uczennice jako przemocowe (bezpośredni hejt, sarkazm, agresja werbalna), identyfikowanie barier komunikacyjnych w oparciu o przykłady z codziennego życia i użycie technik aktywnego słuchania. Warsztaty skupiały się przede wszystkim na aspekcie praktycznym i opierały się na ćwiczeniach indywidualnych i pracy w podgrupach. Cennym elementem ewaluacji było wskazanie, że warsztaty trwały zbyt krótko.

Kolejne spotkanie, odpowiadające na inna potrzebę, było poświęcone zachowaniom skutecznym w sytuacjach zagrożenia i niebezpieczeństwa. Podczas międzypokoleniowego warsztatu samoobrony23 uczestniczki miały okazję doświadczyć nie tylko treningu samoobrony, ale również wzmacniającej integracji społecznej. Trenerką prowadzącą warsztat była Jolanta Poświat, doświadczona zawodniczka judo i była mistrzyni Polski.

Wśród uczestniczek znalazły się kobiety reprezentujące różne pokolenia – mamy z córkami, babcie, koleżanki, sąsiadki i siostry. To zróżnicowanie wiekowe wpłynęło pozytywnie na atmosferę warsztatu, umożliwiając wymianę cennych doświadczeń i otwartą rozmowę na temat bezpieczeństwa w życiu codziennym.

Wszystkie uczestniczki wystąpiły w koszulkach, na których są cytat z Meryl Streep – „Chciałabym żyjąc czuć to swoje życie” i z Eleonor Roosevelt – „Kobieta jest jak torebka z herbatą. Nie wiadomo, jak jest mocna, dopóki nie znajdzie się w gorącej wodzie” oraz hasło „Razem możemy więcej”. Organizatorki myślą o tym jako o formie wyrazu solidarności, ale zauważyły również, że treści te skłaniały do refleksji nad problematyką bezpieczeństwa. Szczególnie dumne są z aspektu treningowego spotkania oraz stworzenia okazji do świetnej zabawy i budowania relacji międzypokoleniowych.

Pozytywny przekaz o równości płci. Gotowość na manifestację

Działania realizowane przez grupę lokalną w Katowicach miały charakter z jednej strony teoretyczny, bo dotyczyły kwestii komunikacji uniwersalnej, a zwłaszcza kwestii języka inkluzyjnego i pozytywnego, a z drugiej strony praktyczny, bo pozwoliły przygotować zastaw transparentów o pozytywnym przekazie dotyczących równości płci.

Dzięki długim rozmowom i kreatywności członkiń i członków zespołu grupa stworzyła listę haseł o pozytywnym przekazie, a dotyczących równości płci zwłaszcza w kontekście akceptacji kobiecości, a także szacunku dla siebie i innych: „Bądź kim chcesz”, „Równości jak powietrza”, „Siła w różnorodności”, „Załatwimy Was miłością” czy „Mnie nie złamiecie – mam menopauzę”. Hasła zostały kreatywnie zaprezentowane na transparentach gotowych do użycia w trakcie akcji ulicznych.

Osoby uczestniczące w katowickiej grupie inicjatywnej regularnie biorą udział w manifestacjach na rzecz równości płaci takich jak Śląska Manifa, Marsz Równości, zaplanowano, że w bieżącym roku zaangażują się w co najmniej jednej manifestacji, na której z duma będą prezentować wypracowane w trakcie projektu transparenty, co zapewni, tak wydawało się nietrwałym rezultatom, nie tylko trwałość, ale i duży oddźwięk społeczny.

Rozszyfruj feminizm dla siebie

Grupa inicjatywna działająca w Chybiu zauważyła brak przestrzeni i impulsów (forum) do rozmów o prawach człowieka, wolności, feminizmie, prawach kobiet, prawach mniejszości w społeczności lokalnej, a także zetknęła się z zaostrzenie wystąpień władz lokalnych o charakterze dyskryminującym i antywolnościowym np. kierowanie zapytań poddających w wątpliwość zasadność i dopuszczalność organizowania spotkań feministycznych w GOK w Chybiu lub kwestionowanie prawa do współpracy GOK i organizacji „Agere Aude”, która zajmuje się prawami kobiet.

Dlatego grupa podjęła projekt, którego celami było: zwiększenie świadomości o prawach człowieka i feminizmie w Chybiu, zwrócenie uwagi na problematykę praw kobiet i koncept feminizmu i zaproszenie innych do refleksji dotyczącej tematyki feminizmu. Powstały koszulki z rozmaitymi hasłami feministycznymi i równościowymi, opracowane i zaprojektowane przez grupę. Zorganizowano spotkanie otwarte wokół tematu praw człowieka, feminizmu, równości, którego osią była projekcja filmów o tematyce feministycznej i równościowej, w czasie którego uczestnicy i uczestniczki grupy wystąpiły w feministycznych koszulkach.

W ramach mini projektu odbyła się też akcja pod nazwą „Prowokujemy rozmowy”, której założeniem było przeprowadzanie rozmów z osobami spoza grupy na temat feminizmu, praw kobiet, wolności obywatelskich, praw osób LGBT+, praw człowieka, stereotypów płci. Udokumentowane rozmowy zostały opracowane i upublicznione na profilu Agere Aude.

Dla organizatorów zaskakujące było, że ludzie zapraszani do rozmowy o feminizmie reagowali bardzo pozytywnie i chętnie w tych rozmowach uczestniczyli. Wielką satysfakcje przyniosła również kreacja haseł równościowych i feministycznych i ostateczny projekt koszulek.

Członkinie i członkowie grupy nadal starają się odczarowywać i rozszyfrowywać znaczenia feminizmu dla własnego życiowego doświadczenia i zapraszać innych do refleksji, chociażby poprzez prosty gest noszenia projektowych koszulek, które są zakładane do pracy, na spotkania w miejscach publicznych, na imprezy rodzinne i oficjalne.

Wszystkie mini projekty lokalne były ściśle powiązane z kampanią społeczną. Każda grupa inicjatywna dostosowując działanie do charakteru społeczności lokalnej, w której oddziałuje wybrała adekwatny kanał i formę przekazu. Kampania społeczna miała mieć również formułę lokalną, miała poruszać kwestie równości płci, różnorodności, feminizmu, praw kobiet i praw społeczności LGBTQ+, miała się dziać blisko i oddziaływać bezpośrednio wewnątrz społeczności lokalnej i taka się stała. Grupy postawiły na użyteczne i praktyczne nośniki czyli torby, koszulki, transparenty, wspólnie kreowały hasła, projektowały ich formę graficzną. Częścią każdego przedsięwzięcia jest rozmowa, dyskusja, zaproszenie do refleksji, także konkretnych osób. 

W sumie powstało ponad 25 bardzo różnorodnych haseł, są deklaracje, wskazówki i wezwania, gry i trawestacje, niektóre z nich to: „Siostrzaństwo jest potęgą”, „Różnorodność jest wolnością”, „Jestem feministką, bo lubię fajnie żyć”, „Feminizm. Równość. Wolność. Tolerancja”, „Feminizm to droga do rozwoju, do zmian, do równości”, „Feminizm to inspiracja”, „Jestem feministką, bo bóg nie prowadzi mnie, sama prowadzę się”, „Feminizm – niech miotła zapłonie!”, „Jestem feministką. Praktykuję równość, wolność i siostrzaństwo”, „Feminizm = wybór”, „Jestem feministką, bo mogę”, „WOLNOŚĆ. RÓWNOŚĆ. FEMNIZM”, „Prawdziwi faceci to feminiści”, „Nie jestem kwiatuszkiem, nie jestem księżniczką. Jestem kobietą, jestem feministką”, „Jestem feministką. Jestem ateistką. Jestem apostatką”, „FEMINIZM - JASNA STRONA MOCY”, „Feminizm to walka z: seksizmem, homofobią, rasizmem, bezprawiem | Feminizm to droga do: odprzedmiotowienia, równości, szacunku, wolności”, „Chleba i róż”, „Bądź kim chcesz”, „Równości jak powietrza”, „Siła w różnorodności”, „Mnie nie złamiecie – mam menopauzę”, „Załatwimy was miłością”, „RAZEM MOŻEMY WIĘCEJ. Chciałabym żyjąc czuć to swoje życie (Meryl Streep)”, „RAZEM MOŻEMY WIĘCEJ. Kobieta jest jak torebka z herbatą. Nie wiadomo, jak jest mocna, dopóki nie znajdzie się w gorącej wodzie (Eleonor Roosevelt)”. 

Oprócz aktywizowania dialogu w swoich społecznościach lokalnych, propagujemy przekaz, nabudowany na opracowanych hasłach, dotyczący równości płci, feminizmu i praw człowieka na profilu Fundacji Agere Aude w postaci autorskich grafik.

Najważniejsze rezultaty projektu są związane z utworzeniem i działaniem grup inicjatywnych oraz realizacją obozu aktywistycznego z całym jego programem. Dzięki tym zadaniom powstała lokalna sieć, która łączy aż 48 osób mieszkających i działających na Śląsku i w Zagłębiu.

Zakładaliśmy, że do sojuszu feministycznego przyłączy się 40 osób, jest więcej o 16%. Są to osoby obywatelskie, zaangażowane społecznie formalnie, w grupach nieformalnych, organizacjach, w różnym wieku, 38 kobiet i 10 mężczyzn.

Powstały lub umocniły się więzi wewnątrz grup inicjatywnych, o czym świadczą regularne kontakty i wymiana treści takich jak artykuły, tytuły filmów, książek, publikacji, wpisy i posty, analizy oraz informacji w grupach na komunikatorach (Whatsapp lub Messenger) oraz doskonała frekwencja w czasie spotkań. Powstały też kontakty i więzi podczas obozu aktywistycznego pomiędzy grupami, bo osoby z wszystkich czterech grup inicjatywnych były na obozie. 

O potrzebie nawiązania tych kontaktów i wzmocnienia, poszerzenia sieci świadczy duże zainteresowanie udziałem w obozie – planowaliśmy obóz dla 20 osób, a wzięło w nim udział aż 30 osób czyli o 50% więcej. O chęci bycia razem, budowania sojuszu, wymiany doświadczeń świadczy szeroki udział w proponowanych aktywnościach, dyskusjach, rozmowach, a także podniesiona kwestia kontynuacji i poszerzenia dwóch działań czyli spotkań z osobami eksperckimi i obozu aktywistycznego.

Aktywistki i aktywiści, osoby liderskie, które biorą udział w projekcie odczuwały zmęczenie i zniechęcenie, bo działały długo, bez wsparcia, łączył ich też strach o demokrację, liderki i liderzy znają te osoby, jakość, skalę i obszary ich zaangażowania. A teraz, na finiszu dostrzegamy wzmocnienie, większą wrażliwość, uważność także dla siebie, o wyższej świadomości mówimy w swoich grupach, słyszeliśmy na obozie, o nadziei i odradzaniu się chęci do działania rozmawialiśmy po wyborach październikowych. I coraz śmielej marzymy wraz z Ingą Iwasiów o zejściu z ulicy, zaopatrzeni w receptę aktywistyczną przez Sylwię Chutnik, mamy dobrze zbudowaną perspektywę, zaś dzięki szczególnej erupcji idei i tropów w czasie spotkania z Agnieszką Szpilą może zanurzymy się odważniej w qeerowej współczesności? Mamy na to miejsce.

Anna Zachurzok,
koordynatorka i liderka w projekcie
„Feministyczny sojusz na rzecz dobrej informacji o równości płci”

Projekt „Feministyczny sojusz na rzecz dobrej informacji o równości płci” finansowany jest z Programu Aktywni Obywatele – Fundusz Regionalny