Publicystyka - ngo.pl

O tak: pada komunizm, pegeery są likwidowane, nie ma pracy. Zresztą, mało kto jej szuka. Ludzie żyją z miesiąca na miesiąc, na kuroniówkach, na zasiłkach. Oszczędności przepijają. Niektórzy zaczynają tęsknić za Peerelem. I tak, w tej tęsknocie, w tym alkoholu, mijają lata. Świat dookoła rozpada się na kawałeczki. I jak w dziesiątkach innych byłych pegeerów, tak i w Karwnie, nastolatki miały tu tylko jedno marzenie: uciec stąd jak najdalej. Zmiana jest zupełnie zbzikowana i przychodzi z zewnątrz. Ludzie z Karwna są nieufni. No bo co? – Nie wystarczy, że jesteśmy biedni, teraz chcecie robić z nas jeszcze cyrk? – pytają oburzeni.

Kazimierz Papuga: – Panie z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Czarnej Dąbrówce zaprosiły do Karwna uczonych i sporo młodzieży. Chcieli stworzyć tutaj jakąś wioskę fantazji. Mi powiedzieli, abym u siebie zrobił takie gospodarstwo agroturystyczne. Szok. Ktoś zauważył mnie, pijaka? To się zgodziłem. I to była najlepsza decyzja w moim życiu.

Od trzech lat, gdy zaczął się projekt, nie tknął alkoholu. Wcześniej rudera i graciarnia, dziś gospodarstwo Papugi to mocny punkt na mapie turystycznej. Kazimierz wyremontował i przerobił kilka pomieszczeń. W stodole można wytarzać się w sianie, pochodzić na szczudłach i stworzyć swój własny teatr lalek. W ogrodzie na pasażerów czeka agrobus, dawniej wóz na siano, a po kilku modyfikacjach pana Kazimierza, pojazd służący do transportu turystów.

Cała „Wioska fantazji” to pomysł pracowników GOPS-u z Czarnej Dąbrówki. Zaczęło się w 2008 roku. – Chodziło o to, aby stworzyć tożsamość tego miejsca, dawnego pegeeru i przywrócić ludziom dumę z tego, że są z Karwna. Dziś organizowane są parady, festyny, działa klub animatorów, jest nauka żonglerki i gry na bębnach, przyjeżdżają turyści – opowiada Ewa Dulewicz z GOPS-u.

– Nie wierzyłam szczerze, że to może coś tutaj zmienić – mówi Katarzyna Chrzan, która w 2008 roku rozpoczęła staż w ośrodku pomocy. – Zmieniłam zdanie, gdy w Mikołajki do wioski tematycznej zjechało się ponad sto osób. I dodaje: – Jeszcze jakiś czas temu nie mogłam się doczekać, kiedy skończę 18 lat i będę mogła wyjechać z Karwna. Dziś to moje miejsce, tu mam pracę i dom.

Zazwyczaj odbywa się to tak: przywitanie gości na Farmie Fantazji organizuje zespół bębniarski „Pajku-Pajku”, potem jest Trzęsienie Ziemi, Czerwony Kapturek, Gry w kole, gra terenowa o ratowaniu Krainy, w której spada poziom fantazji, nauka hawajskiego hula, polka i belgijka, chodzenie na szczudłach, megabierki, krykiet. Opowieść o przeszłości snuje Czarownica z groty, przejechać się można agrobusem, upiec bułkę.

– Wioska tematyczna zmieniła naszą miejscowość. Wcześniej to każdy albo stał pod sklepem, albo tkwił na przystanku – opowiada kilkunastoletni Piotr z zespołu „Pajku-Pajku”. Ćwiczą na bębnach na terenie gospodarstwa Kazimierza Papugi. Koncertowali już w wielu miastach.

– Gdyby nie te zajęcia, to mogę się założyć, że kilku z nas miałoby na karku kuratora – przypuszcza Arek, inny członek „Pajku-Pajku”. Z pomocy GOPS-u w Czarnej Dąbrówce korzystają też ludzie z innych miejscowości. Ośrodek powołał klub wolontariatu, który liczy pięćdziesiąt osób. Najmłodszy uczestnik ma dwanaście lat, najstarszy – ponad sześćdziesiąt. Funkcjonuje grupa samopomocy dla osób niepełnosprawnych. – W ogóle zmienia się podejście ludzi do pomocy społecznej. Coraz częściej mieszkaniec przychodzi do nas z prośbą: pomóżcie mi znaleźć pracę. Tu już nie zawsze chodzi tylko o otrzymanie świadczeń. Ludzie chcą wędki, nie ryb – przekonuje Ewa Dulewicz.

– Pewien alkoholik przychodzi na naszą terapię leczenia uzależnień i dostaje wsparcie psychologiczne. Później korzysta z treningów, zostaje wolontariuszem. Przechodzi kolejne kursy, a teraz będzie pracował w punkcie konsultacyjnym dla osób uzależnionych. I to wszystko jest historia jednej osoby – mówi Beata Łozowska, specjalista pracy socjalnej. W Bochówku, małej popegeerowskiej wiosce, w której dzieci nie miały gdzie się bawić, mieszkańcy zbudowali plac zabaw. Wystarczyło niewielkie dofinansowanie. – Teraz „cool” nie jest ten, kto więcej wypije, a ten, kto potrafi zachować się w towarzystwie. Dzieci widzą teraz, że można żyć inaczej. Nabrały pewności siebie – dodaje Ewa Dulewicz.

– No, to prawda – mówi pan Kazik Papuga z Wioski Fantazji – dużo się zmieniło. I w naszej miejscowości i w moim życiu. Nie wierzyłem, że ktoś kiedyś będzie do mnie mówił na „pan”. Myślałem, że tak się mówi tylko do ważnych ludzi, doktorów czy profesorów. A ja byłem po prostu Kazikiem, na widok którego ludzie często przechodzili na drugą stronę ulicy.

Mieszkańcy, którzy społecznie wydają lokalną gazetę, seniorki, które spotykają się w miejskim parku, by razem tańczyć, uczniowie, którzy tworzą grę planszową na temat miasta, w którym żyją – te i wiele innych historii można przeczytać w najnowszym Katalogu Praktyk Aktywnych Społeczności. Historie są bardzo różne, ale każda z nich pokazuje w jaki sposób grupy i społeczności potrafią odkryć drzemiącą w nich energię i wpływać na otaczającą ich lokalną rzeczywistość.

Opowieści zostały zebrane przez doświadczonych animatorów Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL, którzy działają w każdym województwie i poszukują przykładów „aktywnych społeczności”. Towarzyszą im przez kilka miesięcy, poznają sposoby działania. Celem jest zrozumienie i opisanie „praktyki społecznej”, a także dostarczenie metodycznie podbudowanej wiedzy o tym, jak dalej rozwijać projekt lokalnych zmian.

Publikacja została wydana w ramach projektu “Tworzenie i Rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej” . Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Patronat medialny nad publikacją objął portal organizacji pozarządowych ngo.pl.