20 maja 2016 r. wchodzi w życie większość zapisów ustawy o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach. Od tego dnia zaczną obowiązywać m.in. nowe zasady dotyczące tworzenia i prowadzenia stowarzyszeń zwykłych. Najważniejsze z nich już znamy, bo zapisane są w ustawie – pozostałą część dookreśla rozporządzenie. Omawiamy jego projekt. Nie będzie on zaskoczeniem dla powiatów – w podobny sposób prowadzą one ewidencję klubów sportowych.
pixabay.com, CC0 Public Domain
Projekt rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie określenia sposobu prowadzenia ewidencji stowarzyszeń zwykłych, jej wzoru oraz szczegółowej treści wpisów, pojawił się w połowie marca 2016 r. Potrzeba jego wydania wynika ze zmiany przepisów dotyczących stowarzyszeń zwykłych. Nowe przepisy zaczną obowiązywać w maju – jednocześnie z nimi (20 maja) wejdzie w życie rozporządzenie.
Ministerstwo spraw wewnętrznych przesłało projekt do opiniowania kilku podmiotom w tym Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz do organizacji samorządowych. Z informacji, które uzyskaliśmy od rzecznika ministerstwa wynika, że konsultacje zostały już zakończone. Organizacje, które nie dostały projektu "z rozdzielnika" miały niewiele możliwości, żeby wyrazić swoje zdanie.
Nowe stowarzyszenia zwykłe (krótkie przypomnienie)
Przypomnijmy: najważniejsza zmiana, jaka zajdzie w kształcie stowarzyszeń zwykłych to nadanie im ułomnej osobowości prawnej. Będą "we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane". Stowarzyszenie zwykłe będzie mogło uzyskiwać środki na działalność ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej. Będzie mogło korzystać z dotacji czyli startować w konkursach. Przed nowelizacją mogło tylko zbierać składki od członków. Stowarzyszenia zwykłe będą mogły (nie będzie to obowiązek) powoływać zarząd i organ kontroli wewnętrznej oraz ubiegać się o status pożytku publicznego.
Podobnie jak przed zmianami, o swoim powstaniu stowarzyszenie zwykłe będzie informować starostę. Ewidencja prowadzona przez starostów będzie ujednolicona. Przypomina o tym uzasadnienie do projektu rozporządzenia: "Wprowadzenie przedstawionych rozwiązań powinno spowodować ujednolicenie i przyspieszenie procedur ewidencjonowania stowarzyszeń zwykłych."
Dane gromadzone w ewidencji
Zestaw danych zbieranych w ramach ewidencji stowarzyszeń zwykłych opisany jest już w ustawie (art. 40b ust. 1 ustawy - Prawo o stowarzyszeniach, w brzmieniu obowiązującym od 20 maja 2016 r.). Rozporządzenie przedstawione przez resort powtarza listę z ustawy dokładając dane, które będzie uzupełniał prowadzący ewidencję (np. numer ewidencyjny, uwagi) oraz wyjaśnienia precyzujące zawartość niektórych wpisów.
1. W ewidencji wpisuje się w kolejnych kolumnach, według ich numeracji, następującą treść wpisów:
1) kolumna nr 1 – numer kolejny w ewidencji;
2) kolumna nr 2 – nazwę stowarzyszenia zwykłego;
3) kolumna nr 3 – datę wpisu do ewidencji i daty wpisów późniejszych zmian;
4) kolumna nr 4:
a) w polu pierwszym – cel lub cele działania stowarzyszenia zwykłego zgodnie z regulaminem działalności;
b) w polu drugim – teren działania stowarzyszenia zwykłego zgodnie z regulaminem działalności;
c) w polu trzecim – środki działania stowarzyszenia zwykłego zgodnie z regulaminem działalności;
5) kolumna nr 5 – adres siedziby stowarzyszenia zwykłego;
6) kolumna nr 6 – w przypadku reprezentacji stowarzyszenia zwykłego przez przedstawiciela należy wskazać, że „Stowarzyszenie zwykłe jest reprezentowane przez przedstawiciela” oraz wpisać jego imię i nazwisko; w przypadku gdy organem reprezentującym stowarzyszenie zwykłe jest zarząd należy wpisać imiona i nazwiska członków zarządu, ich funkcje oraz sposób reprezentacji;
7) kolumna nr 7 – jeżeli regulamin działalności przewiduje organ kontroli wewnętrznej należy wpisać nazwę tego organu, imiona i nazwiska jego członków oraz ich funkcje; w przypadku nie posiadania przez stowarzyszenie zwykłe organu kontroli wewnętrznej należy wpisać: „Stowarzyszenie zwykłe nie posiada organu kontroli wewnętrznej.”;
8) kolumna nr 8 – informacje o regulaminie działalności i jego zmianach, w szczególności numer i datę uchwały dotyczącej regulaminu działalności oraz jego zmian;
9) kolumna nr 9 – informację o posiadaniu statusu organizacji pożytku publicznego; w przypadku posiadania przez stowarzyszenie zwykłe statusu organizacji pożytku publicznego należy wpisać: „Stowarzyszenie zwykłe posiada status organizacji pożytku publicznego.”; w przypadku nieposiadania przez stowarzyszenie zwykłe statusu organizacji pożytku publicznego należy wpisać: „Stowarzyszenie zwykłe nie posiada statusu organizacji pożytku publicznego.”;
10) kolumna nr 10 – informacje o przekształceniu lub rozwiązaniu stowarzyszenia zwykłego; w przypadku przekształcenia stowarzyszenia zwykłego należy wpisać datę i numer uchwały o przekształceniu oraz datę i numer wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego; w przypadku rozwiązania stowarzyszenia zwykłe go należy wpisać datę i numer uchwały o rozwiązaniu oraz datę rozwiązania stowarzyszenia zwykłego;
11) kolumna nr 11 – imię i nazwisko likwidatora stowarzyszenia zwykłego;
12) kolumna nr 12 – informacje o zastosowaniu wobec stowarzyszenia zwykłego środków nadzoru, o których mowa w rozdziale 3 ustawy – Prawo o stowarzyszeniach; w szczególności: rodzaj środka nadzoru, podmiot który go zastosował, datę jego zastosowania;
13) kolumna nr 13 – uwagi; należy wpisać inne dodatkowe informacje związane z prowadzeniem ewidencji, w szczególności sygnaturę akt.
Elektroniczna czy papierowa?
"Ewidencję prowadzi się w postaci papierowej lub elektronicznej. Wyboru sposobu prowadzenia ewidencji dokonuje starosta"
par. 2 ust. 2 rozporządzenia
W ustawie dopuszczono prowadzenie ewidencji w systemie teleinformatycznym (art. 40b, ust 6). Rozporządzenie zrównuje ewidencję papierową i elektroniczną – wybór formy pozostawiono podmiotowi, który będzie prowadził ewidencję. Oznacza to prawdopodobnie, że zbieranie danych o stowarzyszeniach zwykłych w skali kraju będzie utrudnione. Podczas prac nad ustawą postulowano stworzenie centralnego systemu, który pozwoliłby w jednym miejscu zobaczyć wszystkie zewidencjonowane stowarzyszenia zwykłe. Kształt rozporządzenia sugeruje, że administracja nie jest zainteresowana stworzeniem takiego systemu. Ewidencja musi być dostępna z poziomu Biuletynu Informacji Publicznej starostwa (tak nakazuje ustawa) nie przesądza to jednak o dostępności danych z całej Polski w jednym miejscu.
Ewidencja klubów sportowych – ewidencja stowarzyszeń zwykłych
Do momentu wejścia w życie nowelizacji ustawy – Prawo o stowarzyszeniach podstawową różnicą między ewidencją stowarzyszeń sportowych oraz ewidencją stowarzyszeń zwykłych było to, że ta druga nie była opisana w prawie. Starostowie przyjmowali zgłoszenia od stowarzyszeń zwykłych, ale żaden akt nie ujednolicał tej procedury, nie określał wymagań. Tymczasem stowarzyszenia sportowe ewidencjonowano wg wskazówek zawartych w rozporządzeniu w sprawie ewidencji klubów sportowych.
20 maja podobne rozporządzenie będzie dotyczyć również ewidencji stowarzyszeń zwykłych. Już to zbliży ewidencję stowarzyszeń do ewidencji klubów, tym bardziej, że prowadzone one będą przez ten sam podmiot. Warto zaznaczyć, że jeszcze w starym stanie prawnym część starostw w praktyce utożsamiało obie ewidencje, albo czerpało wzory z tej, która była opisana w rozporządzeniu (czyli z ewidencji klubów).
O projekcie pisaliśmy wcześniej, w informacji: "Jest projekt rozporządzenia w sprawie ewidencji stowarzyszeń zwykłych"
Więcej informacji, jak przestrzegać prawa w NGO, jakie przepisy są ważne dla NGO – znajdziesz w serwisie poradnik.ngo.pl.
Źródło: inf. własna (poradnik.ngo.pl)
