Publicystyka - ngo.pl

Niestety, na razie, wydawnictwo to jest dostępne jedynie w języku angielskim. Niedawno było jednak prezentowane w Polsce, w trakcie konferencji Europe Of Active Citizens: Volunteering, która miała miejsce w Warszawie 30 września 2011 r. Dlaczego jest to tak ważny dokument?

Zawiera on przede wszystkim zwięzłe, napisane przystępnym językiem wytłumaczenie, zyskujących coraz bardziej na znaczeniu w polityce unijnej (oraz w politykach krajów członkowskich) terminów, takich jak zasada subsydiarności, czy związana z nią idea dialogu obywatelskiego – czyli ujmując rzecz w skrócie formę systematycznych relacji między instytucjami unijnymi a zorganizowanymi obywatelami. W publikacji przywołuje się, na przykład, istotną systematykę pojęcia dialogu obywatelskiego, w ramach której rozróżnia się dialog obywatelski:

• horyzontalny – między organizacjami obywatelskimi o zasięgu europejskim i instytucjami Unii (przede wszystkim Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim) w zakresie długofalowych polityk;
• wertykalny – systematyczny, regularny dialog między organizacjami i instytucjami unijnymi odnośnie bieżących decyzji;
• sektorowy – systematyczny, regularny dialog między organizacjami i instytucjami unijnymi w zakresie konkretnych obszarów europejskiej polityki (np. polityki spójności).

Jednocześnie warto przy tym zaznaczyć, że autorzy Kompendium postulują, aby ideę dialogu obywatelskiego realizować, rozwijać i odwzorowywać jego strukturę na poziomie państw członkowskich.

Kompendium udowadnia, że partycypacja i dialog, przynajmniej w kontekście europejskim, nie są terminami abstrakcyjnymi. Publikacja, oprócz ustaleń terminologicznych, jest również przeglądem konkretnych rozwiązań prawnych i instytucjonalnych, które na poziomie struktur unijnych pozwalają obywatelom uczestniczyć w rozmaitych procesach decyzyjnych. Czytelnicy Kompendium dowiedzą zatem nie tylko o tym w jaki sposób na kwestię partycypacji patrzą unijne instytucje, ale także jak partycypacyjne rozwiązania są wdrażane w życie.

W dokumencie w przystępny sposób została opisana rola Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, jako najstarszego forum dialogu między europejskim społeczeństwem obywatelskim i instytucjami unijnymi. Odnajdziemy tam również zwięzłą charakterystykę podstaw prawnych, na bazie których tworzy się konkretne rozwiązania partycypacyjne, np. artykułu 11. Traktatu z Lizbony, który sankcjonuje między innymi instytucję „europejskiej inicjatywy ludowej”.

Załącznikami do Kompendium są również najważniejsze raporty, stanowiska i deklaracje poświęcone partycypacji publicznej na poziomie Unii oraz państw członkowskich, np.: raport EKES "The Citizens’ Europe" z 1999 roku na temat możliwości budowania europejskiego społeczeństwa obywatelskiego; opinia Komitetu The Commission and non-governmental organisations: building a stronger partnership z 2000 roku, na temat tworzenia rozwiązań sprzyjających rozwojowi stabilnych relacji między instytucjami europejskimi i organizacjami pozarządowymi, która wciąż stanowi ważny punkt odniesienia dla wszelkich działań w zakresie promowania idei partycypacji, czy dialogu obywatelskiego; czy też jeden z najnowszych dokumentów EKES "The implementation of the Lisbon Treaty: participatory democracy and the citizens' initiative" z 2010 roku, który jak łatwo się domyślić dotyczy możliwości praktycznej realizacji postanowień wspomnianego wcześniej artykułu 11 Traktatu z Lizbony.

Last but not least, opisywany tu dokument sam w sobie ma ogromną wagę, zawiera bowiem wiele argumentów na rzecz rozwijania demokracji partycypacyjnej i może być inspiracją dla konkretnych decyzji politycznych w tym zakresie. Na polskim gruncie dokument ten może okazać się bardzo użyteczny chociażby wówczas, gdy dojdzie do realizacji Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego.

Źródło: EKES, materiały własne