Publicystyka - ngo.pl

Jesienią 2025 roku spotkaliśmy się w Lublinie w ramach projektu Empowering Creative Minds — międzynarodowej inicjatywy czterech organizacji: Comparative Research Network (Niemcy), DOURI (Luksemburg), UNAEDI (Ukraina) i Stowarzyszenia „Dla Ziemi” (Polska). Celem projektu jest wspieranie twórczyń i twórców w bezpiecznym, uważnym mierzeniu się z doświadczeniem traumy poprzez sztukę i pracę ze społecznościami.

Program warsztatów, zrealizowany w dniach 27–28 października 2025 r., łączył trzy praktyki: somatyczny taniec, pracę z głosem i krąg bębnów. Teatr Wschodni był miejscem dwudniowego, kreatywnego wydarzenia, a spotkanie rozpoczęliśmy od rozmowy z jego szefem, Łukaszem Wójtowiczem, o lokalnym życiu kulturalnym oraz wyzwaniach, które wpływają na codzienną pracę instytucji i organizacji.

Pierwszy dzień rozpoczął się warsztatem „Głos i śpiew jako droga do ponownego połączenia”, który poprowadziła Elżbieta Rojek. Warsztat miał na celu pokazanie, jak poprzez świadomą pracę z oddechem, ciałem i głosem można odbudowywać kontakt – zarówno ze sobą, jak i z grupą. Osoby uczestniczące z organizacji partnerskich poznawały proste techniki oddechowe i wokalne, wspierające naturalną emisję głosu. Warsztat łączył elementy nauki i doświadczenia: głos był traktowany zarówno jako narzędzie ekspresji, jak i komunikacji. Wspólne śpiewanie stało się okazją do spotkania – prostą, ale głęboką formą współbrzmienia, w której technika wspierała porozumienie.

Późnym popołudniem grupa pojechała do Kazimierza Dolnego. Spacer po wąwozach i wśród zabytków był okazją do poznania jednego z najpiękniejszych miejsc w Polsce, którym nasi zagraniczni goście byli zauroczeni – podobnie jak my już od wielu lat.

Drugi dzień warsztatów rozpoczął się somatycznym spotkaniem „Move to Connect” Agnieszki Sikorskiej. Poprzez interocepcję – czucie wewnętrzne – uczestnicy i uczestniczki wchodzili w coraz głębszy kontakt z ciałem, ruchem i przestrzenią. Z wewnętrznej uważności rodził się swobodny taniec, który stawał się językiem spotkania i wymiany. W praktykach inspirowanych metodą Feldenkraisa, teorią poliwagalną (opowiadającą o tym, jak układ nerwowy reaguje na stres i poczucie bezpieczeństwa) oraz Body Weather (pracą z ciałem w zmieniających się „warunkach pogodowych” otoczenia) grupa odkrywała radość płynącą z poruszania się razem. Na parkiecie spotkały się różne kultury i tradycje, a finałowy taniec Passing Through połączył indywidualne głosy w jedną opowieść ruchem – o byciu, czuciu i wspólnym rytmie.

Wizyta w Bramie Grodzkiej – Teatrze NN uporządkowała wiedzę o historii i współczesności Lublina oraz przypomniała, że praca z trudnymi doświadczeniami dotyczy także pamięci i relacji w przestrzeni miasta.

Kolejny warsztat, „Wspólny puls” Tomasza Kozdraja, był kręgiem bębnów prowadzonym w podejściu trauma-informed, czyli uwzględniającym wpływ trudnych doświadczeń na ciało i emocje. Rytm wykorzystano jako narzędzie regulacji i wzmacniania sprawczości. Uczestnicy i uczestniczki wybierali instrumenty (m.in. djembe, drobne perkusjonalia), uczyli się krótkich motywów, łączyli je w prostą polirytmię. Potem pojawiły się ćwiczenia body percussion, czyli grania rytmów przy użyciu własnego ciała, oraz nauka krótkich motywów na djembe. Finałowa mini-kompozycja dawała przestrzeń na krótkie sola przy akompaniamencie grupy, a następnie wspólne modulowanie głośności i tempa aż do zaplanowanej ciszy. Całość miała jasne zasady, tak aby muzyka realnie wspierała regulację, a nie przeciążała grupy.

Wieczorny jam session w Teatrze Wschodnim, czyli improwizacja przy akustycznej gitarze i praca w kręgu, stworzyły bezpieczną przestrzeń do tańca i relaksacji.

Od rozmów, przez praktyki ruchu i głosu, po krąg bębnów – działania różniły się formą, ale miały wspólny cel: wzmacniać kompetencje współpracy i komunikacji. Warsztaty kreatywne w projekcie Empowering Creative Minds pozostawiły nie tylko dobre wspomnienia, ale przede wszystkim konkretne doświadczenia i umiejętności, którymi można dzielić się z kolejnymi grupami w innych miejscach – w pracy ze społecznościami lokalnymi, osobami z doświadczeniem migracji czy ludźmi dotkniętymi kryzysem.