Elbląskie Centrum Mediacji i Aktywizacji Społecznej: Przemoc w rodzinie, a postawy społeczne
Elbląskie Centrum Mediacji i Aktywizacji Społecznej realizuje projekt pn. "Prowadzenie działań jako wsparcia psychologicznego, pedagogicznego oraz porad prawnych dla środowisk zagrożonych alkoholizmem oraz ofiar przemocy domowej" finansowany przez Urząd Miasta w Elblągu.
PRZEMOC W RODZINIE, A POSTAWY SPOŁECZNE
Z przemocą w rodzinie wiąże się wiele mitów i stereotypów, które mają istotny wpływ na to, jak oceniane i traktowane są ofiary przemocy, jaka jest społeczna reakcja na zachowanie sprawców przemocy. Wpływają na postrzeganie zjawiska przemocy w rodzinie i na postawę świadków przemocy oraz pracowników służ socjalnych i wymiaru sprawiedliwości. Oto kilka z najczęściej spotykanych postaw społecznych.
To był jednorazowy incydent, który się nie powtórzy.
Takie zdanie często powtarzają ofiary przemocy w rodzinie, szczególnie gdy sprawca po raz pierwszy dopuścił się zachowań pełnych agresji. Najczęściej jednorazowy akt przemocy jest zapowiedzią kolejnych, ponieważ przemoc w rodzinie rzadko jest jednorazowym zachowaniem. Już przy pierwszym akcie przemocy należy zareagować i powstrzymać sprawcę. W innym przypadku agresywne zachowania wobec ofiary będą się nasilać. Będzie wzrastać poczucie bezkarności w sprawcy, a jego ofiara będzie się czuła coraz bardziej bezradna, zniewolona i bez szans na uzyskanie pomocy.
Przemoc w rodzinie to sprawa rodzinna i nikt nie powinien się wtrącać.
To przekonanie było i jeszcze jest silnie zakorzenione w naszym społeczeństwie. Cześć społeczeństwa ciągle wychodzi z założenia, że są to sprawy rodzinne i nie należy naruszać tzw. miru domowego. Taka postawa wzmacnia poczucie bezkarności u sprawcy przemocy. Przemoc w rodzinie, znęcanie się nad osobami najbliższymi jest przestępstwem ściganym przez prawo, określonym w kodeksie karnym.
Gdyby ofiara przemocy w rodzinie naprawdę cierpiała, odeszłaby od sprawcy.
Dla osób, które nie doświadczyły przemocy oczywiste jest, że w takim przypadku należy odejść od sprawcy. Natomiast osoby, które są bite i poniżane, bardzo cierpią. Przed rozstaniem ze sprawcą przemocy powstrzymuje je strach, obawa przed ewentualnymi trudnościami, które mogą się pojawić, gdy zdecydują się na zmianę, np. brak pieniędzy, kłopoty mieszkaniowe, brak pracy, opinia rodziny i środowiska, w jakim żyją. Wiele ofiar pozostaje w krzywdzącym je związku, mając nadzieję, że mąż, syn lub córka się zmieni.
Sprawcy przemocy to osoby chore psychicznie.
Bardzo rzadko choroba psychiczna jest przyczyną krzywdzenia innych. Natomiast sprawcy przemocy mają szereg cech, które sprzyjają zachowaniom pełnym agresji i przemocy. Są to m.in. niska wrażliwość, łatwość wpadania w gniew, trudności w rozpoznawaniu i kontrolowaniu własnych emocji, niskie poczucie własnej wartości. Sprawcy często mają autorytarne poglądy i dążą do sprawowania pełnej kontroli i władzy nad członkami rodziny, a przemoc jest narzędziem do osiągnięcia tego celu.
Jeśli ktoś jest bity, to znaczy, że na to zasłużył.
Nic nie usprawiedliwia krzywdzenia innych osób. Takie przekonanie daje osobom stosującym przemoc pewność, że są zwolnieni z odpowiedzialności za własne zachowania. Usprawiedliwianie agresji i przemocy, którą stosuje sprawca przemocy, może sprzyjać jego kolejnym i bardziej intensywnym zachowaniom. Trzeba podkreślić, że za stosowanie przemocy zawsze odpowiada sprawca, a nie ofiara.
Gdyby ofiara bardziej się starała, nie dochodziłoby do przemocy.
Osobom postronnym trudno jest uwierzyć, że ktoś może być krzywdzony bez istotnego powodu. Tymczasem osoby krzywdzone przez najbliższych robią wszystko, aby uniknąć przemocy: postępują tak, jak życzy sobie sprawca, zajmują się domem i dziećmi, ograniczają kontakty z rodziną i przyjaciółmi. Mimo wszystko sprawca zawsze znajdzie pretekst i uzasadnienie dla swoich agresywnych zachowań.
Przyczyną przemocy w rodzinie jest alkohol.
Przekonanie, że przemoc dotyczy wyłącznie rodzin, w których nadużywa się alkoholu, albo że zachowania krzywdzące bliskich podejmują tylko osoby będące pod wpływem alkoholu, jest błędne. Żadne badania nie potwierdzają zależności przyczynowo-skutkowej pomiędzy nadużywaniem alkoholu lub uzależnieniem a przemocą. Alkohol sprzyja zachowaniom agresywnym, ale ich nie warunkuje.
Artykuł napisany na podstawie "Przemoc w rodzinie wobec osób starszych i niepełnosprawnych – Poradnik dla pracowników pierwszego kontaktu" – MPiPS Warszawa 2010 r.
