Edukacja ekologiczna w bibliotekach na przykładzie projektu "Biblioteki pełne Dobrej Energii"
Projekt „Biblioteki pełne Dobrej Energii” to doskonały przykład współpracy organizacji pozarządowej z bibliotekami w zakresie edukacji ekologicznej i przyrodniczej dzieci i młodzieży. Inicjatywa zapoczątkowana w 2023 roku przez Fundację PVE Dobra Energia, ma na celu wspieranie wiejskich bibliotek oraz zwiększanie świadomości ekologicznej wśród młodego pokolenia.
Biblioteki, szczególnie w małych miejscowościach, pełnią niezwykle ważną funkcję edukacyjną, kulturalną i integrującą społeczność. Dlatego to właśnie biblioteki wiejskie zostały zaproszone do autorskiego projektu Fundacji PVE Dobra Energia. Dzięki warsztatom, spotkaniom i wycieczkom organizowanym przez te placówki, dzieci i młodzież zyskują możliwość zgłębiania wiedzy o ochronie środowiska, przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym oraz korzyściach wynikających z proekologicznych postaw.
Aby przystąpić do projektu, biblioteki zgłaszają propozycje warsztatów i wydarzeń ekologicznych, które chcą przeprowadzić w swoich placówkach. Autorzy najciekawszych i najbardziej kreatywnych projektów otrzymują w nagrodę pakiety książek dostosowanych do różnych grup wiekowych – od przedszkolaków po dorosłych. W ten sposób projekt wzbogaca nie tylko ofertę warsztatową, ale również księgozbiory bibliotek o wartościowe pozycje.
Ambasadorem projektu jest Adam Zbyryt – biolog, ornitolog i popularyzator nauki, znany z audycji „Dwóch ludzi z puszczy” w Radiu 357 oraz serialu „Podglądacze przyrody”. Spotkanie z ambasadorem to dodatkowa nagroda dla bibliotek, które zrealizują najciekawsze zajęcia w ramach projektu.
Dotychczas odbyły się dwie edycje projektu, w ramach których zorganizowano ponad 240 warsztatów, cieszących się dużym zainteresowaniem wśród dzieci i młodzieży.
Przykładowo, Gminna Biblioteka Publiczna w Czerwinie zorganizowała spotkanie z pszczelarzem, który uświadamiał dzieci o roli pszczół w ekosystemie. Uczestnicy mogli zobaczyć sprzęt pszczelarski i spróbować różnych rodzajów miodu.
W bibliotekach w Dąbrowie Biskupiej, Mokrsku i Krępsku – dzieci ozdabiały ekologiczne torby, co miało zwrócić uwagę na ograniczenie plastiku i używanie toreb wielokrotnego użytku.
Filia biblioteki w Nadarzynie, mieszcząca się w Młochowie, zorganizowała warsztaty pt. „Jak w szklarni”, podczas których dzieci badały, jak różne materiały nagrzewają się pod wpływem słońca. Miały okazję porównywać temperatury kostki brukowej, trawy czy piasku, co ilustrowało zjawisko wysp ciepła. Dzieci dowiedziały się, jak zieleń wpływa na mikroklimat i jak ważne jest planowanie przestrzeni miejskiej, aby ograniczyć ten efekt.
Biblioteka w Rokietnicy zorganizowała cykl warsztatów poświęconych różnym źródłom energii, podczas których uczestnicy przeprowadzili liczne eksperymenty. Zajęcia obejmowały tematykę energii powietrza, wody i energii chemicznej. Dzieci przeprowadzały eksperymenty z ogniwem galwanicznym, używając owoców i warzyw do wytworzenia prądu. Mogły również obserwować reakcje chemiczne z efektem chemiluminescencyjnym przy użyciu świateł chemicznych oraz omówiły działanie siły powietrza i jego zastosowanie do wywoływania różnorodnych efektów. Zwieńczeniem zajęć było skonstruowanie przez dzieci turbin wodnych zasilanych wodą spiętrzoną w modelu wykonanym z butelki po napoju.
Biblioteka Szkoły Podstawowej w Śmiarach zorganizowała warsztaty, podczas których dzieci przygotowały transparenty z hasłami proekologicznymi. Następnie odbył się przemarsz przez wieś, gdzie uczestnicy zachęcali mieszkańców do dbania o środowisko. Działanie to miało na celu nie tylko edukację uczestników, ale również uwrażliwienie całej społeczności na kwestie związane z ochroną klimatu.
W ramach projektu odbyło się ponad 40 spacerów przyrodniczych, podczas których uczestnicy poznawali lokalną florę i faunę, jak na przykład w Hajdukach Niskich, gdzie zorganizowano spacer z leśnikiem, który opowiedział dzieciom jak ważną rolę pełnią lasy w ekosystemie i jak o nie dbać. Dodatkowo dzieci odwiedziły ponad 180-letnią gruszę, która stanowi lokalną dumę.
W Rudzińcu natomiast zorganizowanoleśne podchody, gdzie dzieci przemierzały las w poszukiwaniu wskazówek i zadań, poznając w ten sposób jego florę i mieszkańców.
Wszystkie działania przygotowane przez biblioteki przyciągnęły dużą liczbę uczestników – do tej pory projekt zgromadził 5500 osób, a liczba zaangażowanych bibliotek wzrosła z 24 w pierwszej edycji do 50 w drugiej. Rekrutacja do trzeciej edycji projektu trwa do 15 listopada, a szczegóły można znaleźć na stronie fundacji.
„Biblioteki pełne Dobrej Energii” są przykładem na to, że biblioteki mogą odgrywać istotną rolę w edukacji ekologicznej i przyrodniczej dzieci i młodzieży. Pokazuje, że edukacja ta może być atrakcyjna i angażująca, także w małych miejscowościach, które na co dzień mogą mieć ograniczony dostęp do tego typu oferty edukacyjnej. Dowodzi także, że placówki biblioteczne z sukcesem mogą wchodzić w partnerstwa z organizacjami pozarządowymi na rzecz wspólnych celów. Zaproponowane przez biblioteki warsztaty ekologiczne, spotkania czytelnicze, spacery przyrodnicze i eksperymenty naukowe to tylko niektóre z form działalności, które placówki biblioteczne mogą realizować w swoich przestrzeniach w celu promowania podnoszenia świadomości ekologicznej i przyrodniczej wśród lokalnej społeczności
Źródło: Fundacja PVE Dobra Energia