Publicystyka - ngo.pl

Ile publikacji NCK jest już dostępnych w e-formie?
Kazimierz Monkiewicz: – Tych publikacji na razie jest siedem. Kiedy zaczęliśmy prace nad projektem zmiany strategii Narodowego Centrum Kultury i wejścia w zasadzie jako pierwsza instytucja kultury w świat książki elektronicznej, chcieliśmy wybrać takie rozwiązanie, które dawałoby nam po pierwsze nowoczesną technologię, po drugie bezpieczeństwo w kontekście praw autorskich dla tych osób, których książki będziemy publikowali, po trzecie chcieliśmy mieć dostęp do jak największego grona odbiorców, zarówno tych Polaków, którzy są w Polsce i tych po za granicami Polski. Ostatnią równie ważną kwestią była możliwość udostępnienia książek osobom niedowidzącym.

K.M.: – Wybraliśmy firmę Apple, gdyż naszym zdaniem ona nam to zagwarantowała: mamy technologię, która daje możliwość tworzenia książek od wersji podstawowej w formie e-booków w formacie PDF, wyglądających jak zwykłe książki, przez iBooks, czyli książki dające możliwość animacji i wstawiania nawet filmów, czy zdjęć do książek, aż po aplikacje. Tej ostatniej możliwości jeszcze nie wypróbowaliśmy, to jest przed nami. Aplikacje są bardzo ciekawą opcją, dzięki której można stworzyć właściwie coś więcej niż książkę.

Dzięki temu, że nasze publikacje będą sprzedawane przez Appstore, oprócz tego, że będziemy je mogli sprzedawać efektywnie w Polsce, dotrzemy też do klientów w pięćdziesięciu innych krajach, w których sklep Apple funkcjonuje i to wydaje się być również wielką zaletą tego rozwiązania. Jeśli pomyślimy o tym, że wysłanie półtorakilogramowej paczki w Europie kosztuje około 20 euro, to fakt, że tę książkę można bezpiecznie kupić bez dodatkowych kosztów, będąc nawet w Australii czy Południowej Ameryce jest ogromnym plusem.

Na tym koniec, czy w przyszłości sieć dystrybucji się powiększy o kolejnych dostawców?
K.M.: – To jest tylko nasz punkt wyjścia. Nie zamierzamy ograniczać kanałów dystrybucji, natomiast musimy wziąć pod uwagę te wszystkie elementy, o których mówiłem poprzednio.

Czy w formie elektronicznej będą się pojawiały tylko publikacje przygotowywane na specjalne zamówienie NCK, czy również publikacje, które powstają na przykład na gruncie konkursów, które NCK organizuje?
K.M.: – Początkowo będziemy się starali rozwijać linie wydawnicze, które tworzy NCK, ale już współpracujemy także z innymi wydawnictwami, które oferują publikacje w naszej ocenie na tyle wartościowe, żeby je polskiemu społeczeństwu udostępnić. Przykładem jest książka o Januszu Korczaku wydawnictwa Muchomor, która jest dostępna na półkach w sklepach, a jednocześnie została przez nas zanimowana, przekonwertowana i zamieszczona w formie elektronicznej. Bardzo się cieszę, że mogliśmy ją zaoferować.

Jeśli organizacja pozarządowa dostanie dofinansowanie w konkursie dotacyjnym NCK i przygotuje na skutek tego publikację, to ona „z automatu” również ukaże się w formie elektronicznej?
K.M.: – Nie wiem, czy możemy mówić o automatyzmie, ale będziemy się starali, aby wszystkie wydawnictwa publikowane przez NCK w formie papierowej ukazywały się również w formie elektronicznej. To nie zależy oczywiście tylko od nas, ale również od autorów, bo oni nie zawsze chcą udzielać praw do dystrybucji w tej formie. Mamy jednak nadzieję, że wszyscy zobaczą korzyść z takiego rozwiązania i uznają, że warto inwestować w formy elektroniczne.

Jak będzie to wyglądało jeśli chodzi o prawa autorskie?
K.M.: – Prawa autorskie się nie zmienią, trzeba jednak na nowo zdefiniować obszar eksploatacji i jednym z tych obszarów są właśnie wydania elektroniczne. Mamy nadzieję, że autorzy będą wyrażać na to zgodę.

Będą państwo pozyskiwali prawa od autorów w tym zakresie?
K.M.: – Tak, na tej samej zasadzie jak w przypadku publikacji papierowych.

Mówi pan, że docelowo wszystkie publikacje papierowe będą też dostępne w formie elektronicznej, a czy jest również w planach takie założenie, żeby niektóre publikacje w ogóle nie ukazywały się w druku, a były dostępne tylko on-line?
K.M.: – Możemy to sobie wyobrazić. Niektóre wydawnictwa są bardzo wartościowe dla pewnego niszowego kręgu odbiorców i warto, żeby się ukazały na szerszym forum, ale być może z tytułu ekonomii będzie je warto wydać tylko w formie elektronicznej, a nie i elektronicznej i papierowej. Tutaj jednak zawsze musimy pamiętać o dylematach twórców, którzy często nalegają, żeby ich wydania pojawiały się drukiem, czyli czarną farbą na białym papierze.

Jak wygląda skala inwestycji w ten projekt? Wydawanie e-booków jest tańsze od drukowania książek?
K.M.: – Wydanie książki w wersji elektronicznej i wydanie książki w wersji papierowej do pewnego momentu wygląda podobnie: jest potrzebna redakcja, jest potrzebne stworzenie jej formy graficznej. Oczywiście forma graficzna wygląda nieco inaczej, jeśli chcemy ją animować, a inaczej, jeśli to mają być tylko kartki papieru. Na dłuższą metę porównanie wypada jednak na korzyść książki elektronicznej. Przy książce papierowej dochodzą koszty druku, które mogą stanowić nawet 30, 40% całego kosztu wydania książki drukiem. Nie mówiąc o kosztach magazynowania i dystrybucji.

Czy w związku z łatwością publikowania elektronicznego NCK zamierza też zbudować segment darmowych pozycji?
K.M.: – Bardzo byśmy chcieli, żeby niektóre pozycje, bardzo ważne dla polskiej kultury, żeby można było ucyfrowić i udostępnić w domenie publicznej. Jednym z takich projektów, który jest przed nami, to wydanie w wersji elektronicznej wszystkich egzemplarzy magazynu Kultura Współczesna. Chcielibyśmy, żeby one były właśnie dostępne za darmo. Nie wiem, ile to może potrwać, bo to nie jest tylko praca nad przekonwertowaniem magazynów do wersji cyfrowej, ale to jest także kwestia pozyskania praw do opublikowania ich w nowej formie. Dotarcie do autorów i pozyskanie ich zgód trochę pewnie potrwa.

Czy nie wchodzicie państwo na tym gruncie w kompetencje Narodowego Instytutu Audiowizualnego? To jest instytucja, która ma się zajmować digitalizowaniem archiwów kultury.
K.M.: – W ten sposób nie można na to patrzeć. Wszyscy muszą dziś mieć na uwadze to, że elektroniczny obszar eksploatacji jest ważny i nie można go pomijać. W zasadzie wszystkie umowy, jakie dzisiaj podpisujemy są umowami, w których ten obszar jest akcentowany. Przeszłość wygląda jednak nieco inaczej. Chciał nie chciał musimy się więc z tym zmierzyć na własną rękę i to, co jest pod naszą pieczą, a zostało stworzone na podstawie starych umów i starych technologii, musimy przekonwertować.

Nie mogą państwo zlecić tego Instytutowi, który zajmuje się digitalizacją? Zasoby NCK można byłoby wtedy skierować na co innego.
K.M.: – Oczywiście naszym celem nie jest digitalizacja sama w sobie, naszym celem jest upowszechnianie kultury, edukacja kulturalna i pomoc tym, którzy chcą w obszarze kultury funkcjonować. Stąd nasze wydawnictwa służyły i mają służyć temu właśnie celowi. Dlatego będziemy się starali tylko digitalizować i publikować w formie elektronicznej tylko niektóre pozycje wydane w przeszłości. Zawsze będą sytuacje, które są wyjątkowe, związane z pewnymi rocznicami czy wydarzeniami, gdzie nad tą samą publikacją będą pracowały jednocześnie różne instytucje, ale każda w swoim zakresie.

Czy NCK planuje promocję tego przejścia na wydawanie elektroniczne?
K.M.: – Będziemy się starali w jakiś sposób zaakcentować obecność NCK w samej witrynie Appstore. Mamy nadzieję, że niebawem ruszy kiosk, który będzie się nazywał Narodowe Centrum Kultury. Będzie można trafić bezpośrednio do tego kiosku i na poszczególnych półkach poszukać konkretnych książek.